Cây nho mới bén đất Ninh Thuận

Kỹ sư Trương Văn Xa, đã có hơn 20 năm gắn bó với cây nho của Trung tâm khuyến nông - Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh cho biết: Toàn tỉnh Ninh Thuận hiện có 1.740 ha nho, trong đó gần 400 ha đã được chuyển từ nho truyền thống sang nho giống mới.

Vì sao giống nho cũ không còn được người nông dân ưa trồng? Kỹ sư Xa giải thích: cây nho truyền thống vẫn chiếm tới 75% diện tích nho của tỉnh, tuy nhiên những năm gần đây, thời tiết thay đổi theo hướng không có lợi cho cây trồng. Cây nho giống cũ không thích nghi được dẫn đến tình trạng dễ bị rụng hoa, nứt trái... năng suất không cao và chất lượng trái thấp, mẫu mã không hấp dẫn khiến việc tiêu thụ khó khăn.

Giống mới thơm ngon lại vướng mắc đầu ra

Trước tình hình đó, UBND tỉnh Ninh Thuận đã chỉ đạo ngành nông nghiệp tìm giống nho mới về trồng thử nghiệm và dần thay thế giống nho địa phương để giữ nghề trồng nho, một thế mạnh của nông nghiệp Ninh Thuận. Vụ Xuân năm 1997, Trung tâm khuyến nông tỉnh nhập về bốn giống nho mới là: NH01-48, Black Queen, RedStar và nho Italy về trồng thử nghiệm và chuyển giao kiến thức cho hơn 20 hộ trồng nông dân với tổng diện tích 15 ha. Kỹ thuật trồng và chăm sóc các giống nho mới về cơ bản không khác với nho truyền thống nên người dân thích ứng nhanh. Kết quả thu được ngoài sự mong đợi của ngành nông nghiệp và người dân Ninh Thuận.

Ngay vụ xuân năm 1997, năng suất bình quân của cả bốn giống nho mới đã đạt 1,8 tấn/sào, cao gần gấp đôi nho giống cũ. Đặc biệt, nho mới cho trái to, vỏ mọng, vị ngọt thơm không kém một số loại nho nhập khẩu đang bán trên thị trường. Ngay sau khi thu hoạch, một số thương lái đã đến từng vườn mua với giá từ 12.000 đến 15.000 đồng/kg.

Ngay sau thành công đầu tiên đó, số hộ chuyển sang trồng nho giống mới tăng nhanh. Đến năm 1998, diện tích nho giống mới đạt 55 ha, năm 2001 lên đến 200 ha và đến nay diện tích nho mới trên toàn tỉnh đã đạt gần 400 ha. Do người trồng nho đã nắm vững kỹ thuật chăm sóc nên năng suất bình quân đã vượt 4 tấn/sào/năm, cao gấp hai lần nho giống cũ. Đặc biệt, nho giống mới được thị trường chấp nhận, giá bán ổn định khoảng 15.000 đồng/kg. Nếu trồng một sào nho mới, người nông dân Ninh Thuận có thể thu lãi mỗi năm 15 triệu đồng, cao gấp hàng chục lần trồng lúa và các loại cây lương thực khác.

Ông Đặng Ngọc Quang, Giám đốc Trung tâm khuyến nông tỉnh nhấn mạnh, "Thế mạnh của cây nho giống mới so với các loại cây trồng khác đã được khẳng định. Tuy nhiên, đầu ra và thương hiệu của nho Ninh Thuận đang là những vấn đề mà chúng tôi quan tâm nhất hiện nay". Qua tìm hiểu các chủ nhà vườn trồng nho lớn của Ninh Thuận, chúng tôi được biết đây cũng là nỗi lo chung của bà con nông dân.

Hiện nay ở Ninh Thuận có hai đầu mối thu mua nho lớn là trang trại của ông Ba Mọi và Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Ninh Phú đều đóng trên địa bàn thị xã Phan Rang - Tháp Chàm. Sau khi thu hoạch, bà con đem tới bán cho hai đầu mối này và họ bán lại cho thương lái đến từ TP Hồ Chí Minh. Từ vài năm nay, nho giống mới trồng ra tới đâu tiêu thụ hết tới đó. Tuy nhiên, không phải là không có mối lo, như lời ông Quang cho hay: Nhiều khi các chủ vườn chạy theo lợi nhuận trước mắt, họ cắt nho quá sớm, thời vụ không đồng loạt... dẫn đến chất lượng nho không bảo đảm và các thương lái không còn mặn mà khiến nho Ninh Thuận rớt giá có khi xuống chỉ còn 8.000 đồng/kg.

Trao đổi với ông Lê Phúc, Chủ nhiệm HTX dịch vụ nông nghiệp Ninh Phú, thì được biết, HTX đã chủ động liên hệ với Hiệp hội trái cây miền nam, nghiên cứu, thiết kế mẫu bao bì để đóng gói nho an toàn mang nhãn hiệu "Nho Ninh Phú" để đưa vào tiêu thụ tại các siêu thị ở TP Hồ Chí Minh. Tuy mới chỉ làm được một vụ nhưng do đã có thương hiệu, dù chưa đăng ký được bản quyền nhưng nho của HTX Ninh Phú thu hoạch đến đâu đều tiêu thụ hết đến đó với giá ổn định từ 13.000 đến 16.000 đồnng/kg. HTX phải bảo đảm chất lượng nhất là độ an toàn của nho Ninh Phú với Hiệp hội trái cây miền nam.

Cây nho Ninh Thuận sẽ phải có thương hiệu

"Chúng tôi vẫn mong có được nhãn hiệu nho Ninh Thuận độc quyền trên toàn quốc để người trồng nho yên tâm sản xuất" đó là mong muốn của tất cả người trồng nho Ninh Thuận. Khi đem vấn đề này đến các cơ quan hữu trách ở tỉnh, chúng tôi được ông Phạm Châu Hoành, Trưởng phòng quản lý khoa học công nghệ thuộc Sở khoa học - công nghệ (KH&CN) Ninh Thuận cho hay: Sở KHCN đã lập hồ sơ, nộp đơn lên Cục sở hữu trí tuệ - Bộ KH&CN cách đây gần 5 tháng. Nếu không có gì thay đổi, tháng 5-2005 tới, Bộ KH&CN sẽ chấp thuận.

Như vậy, thương hiệu nho Ninh Thuận sẽ được bảo hộ thương hiệu độc quyền với ba loại sản phẩm: Nho an toàn Ninh Thuận, Vang nho Ninh Thuận và Mật nho Ninh Thuận" chúng tôi sẽ có lô-gô và thương hiệu nho Ninh Thuận" - ông Hoành khẳng định. Nhãn hiệu độc quyền nhưng sẽ mang tính tập thể. Một HTX hay doanh nghiệp nào trong tỉnh muốn sử dụng lô-gô và thương hiệu đó sẽ phải làm thủ tục đăng ký và Trung tâm thông tin ứng dụng KH&CN sẽ đánh giá tiêu chuẩn để cho mang thương hiệu trên sản phẩm của mình.