Cách làm sáng tạo trong dồn đổi ruộng đất ở Thanh Ba

Huyện Thanh Ba nằm ở vùng giữa tỉnh Phú Thọ với trập trùng rừng cọ, đồi chè, địa chất, khí hậu điển hình của vùng đất trung du. Tuy nhiên, hầu hết người dân trong huyện làm nông nghiệp theo kiểu cũ, năng suất, chất lượng và giá trị nông sản còn thấp. Chính vì vậy, nhiệm kỳ 2015 - 2020, Ðảng bộ huyện Thanh Ba coi trọng đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa giá trị cao với diện tích và quy mô lớn. Muốn làm được việc này, huyện cần thực hiện khâu then chốt là dồn điền đổi thửa, tiến tới tích tụ ruộng đất. Thực tế, công tác dồn điền đổi thửa đã thực hiện trong mấy nhiệm kỳ trước nhưng không thành công, chủ yếu mới dừng ở việc đổi thửa xa lấy thửa gần, nhưng diện tích thực hiện được rất nhỏ. Sau đổi thửa thì diện tích các thửa ruộng cơ bản không thay đổi, không khắc phục được tình trạng sản xuất manh mún. Giao thông nội đồng, thủy lợi không được cải thiện.

Cần đổi mới cách làm để đạt hiệu quả lâu dài, nhiệm kỳ này, Huyện ủy Thanh Ba quyết tâm làm "cách mạng ruộng đất" theo mô hình "đập ra xây lại" của xã Lương Lỗ trước đây. Theo đó, Ðảng ủy xã Lương Lỗ chỉ đạo các khu dân cư bàn bạc, thống nhất gom lại toàn bộ diện tích đất ruộng phải dồn đổi. Nói cách khác, các hộ dân góp ruộng của mình vào một khu đồng chung, sau đó san phẳng, bỏ hết bờ bao, xây dựng giao thông nội đồng và mương tưới tiêu theo đúng quy hoạch, rồi mới chia lại bằng hình thức gắp thăm. Phần đóng góp, diện tích của các hộ được chia công bằng, ruộng nhà nào cũng giáp đường, mương nên người dân rất hồ hởi. Nhờ cách làm này, xã Lương Lỗ xây dựng được cánh đồng mẫu lớn rộng đến 200 ha, năng suất lúa cao hơn trước, đạt 5,9 tấn/ha. Giá trị của giống lúa mới cao hơn trước 1,5 lần.

Nhận thấy cách làm của xã Lương Lỗ triệt để và hiệu quả, Huyện ủy Thanh Ba xây dựng Nghị quyết chuyên đề về dồn điền đổi thửa, phát động tất cả các xã học tập Lương Lỗ. Trong hai năm 2017 và 2018, ngoài lãnh đạo chủ chốt của các xã, thành phần học tập mở rộng đến các bí thư chi bộ, trưởng khu dân cư. Sau nhiều cuộc họp, tập huấn, hướng dẫn, toàn huyện tập trung vào việc xây dựng kế hoạch dồn đổi ruộng đất. Các xã thành lập Ban Chỉ đạo dồn đổi ruộng đất do bí thư đảng ủy xã làm trưởng ban, chủ tịch UBND xã làm phó ban. Ở các khu dân cư thành lập các tiểu ban dồn đổi ruộng đất do bí thư chi bộ làm trưởng tiểu ban. Người đứng đầu cấp ủy chịu trách nhiệm chính trước cấp ủy cấp trên trong việc triển khai Nghị quyết của Huyện ủy. Xã duyệt kế hoạch chi tiết của các thôn, đến từng thửa ruộng, huyện duyệt kế hoạch của xã, bảo đảm đúng quy hoạch cho sản xuất quy mô lớn. Ðồng chí Vi Văn Hùng, Bí thư Huyện ủy cho biết, trong quá trình triển khai xuất hiện nhiều khó khăn, vướng mắc, có những xã phải báo cáo huyện nhiều lần, lãnh đạo huyện xuống xã làm việc nhiều lần trước khi phê duyệt quy hoạch. Nhờ rút kinh nghiệm từ Lương Lỗ và chuẩn bị chu đáo, việc xây dựng quy hoạch sử dụng đất sau này tốt hơn, nhiều xã có cách làm sáng tạo, đạt hiệu quả cao.

Từ nhiều thửa đất nhỏ lẻ, xã Thanh Hà dồn điền được một thửa rộng 2 ha, không đắp bờ vùng bờ thửa mà để làm ruộng chung của nhóm hộ, hình thành hợp tác xã kiểu mới. Xã Chí Tiên sớm hoàn thành dồn đổi 35 ha, thu gọn 900 thửa nhỏ lẻ còn 300 thửa ruộng, được quy hoạch hiện đại với đường đi riêng song song với mương tưới tiêu, dễ dàng đưa máy móc xuống đồng. Bí thư Ðảng ủy xã Nguyễn Tiến Tấn cho biết: Thực tế quá trình triển khai ở thôn nảy sinh không ít khó khăn. Cũng có người không đồng thuận. Lúc đó mới thấy vai trò của bí thư chi bộ trong việc vận động nhân dân rất quan trọng. Xã tổ chức làm điểm một cánh đồng trước khi nhân rộng, tất cả chỗ cao, chỗ thấp đều san bằng để chia lại. Ở khu 7, đồng chí bí thư chi bộ khu, các đồng chí chi ủy viên, phó khu tự nhận những thửa ruộng mà bà con không muốn nhận. Nhân dân nhất trí đóng góp công sức, đất đai và tiền bạc để dồn điền đổi thửa, quy hoạch lại mạng lưới giao thông và thủy lợi nội đồng. Ðến nay, xã Chí Tiên tự tin cho sản xuất hàng hóa với quy mô lớn.

Hoạt động dồn điền đổi thửa gắn liền với xây dựng nông thôn mới, nếu cán bộ xã không có quyết tâm cao, thiếu năng lực thực tế sẽ khó hoàn thành nhiệm vụ. Ðể giúp đội ngũ cán bộ xã, thôn, Ban Thường vụ Huyện ủy phân công các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ, Ban Chấp hành về các xã đôn đốc, kiểm tra, tháo gỡ vướng mắc. Trên cơ sở xem xét tiến độ công việc, năng lực cán bộ, Ban Thường vụ Huyện ủy đã thay thế, tăng cường cán bộ cho các xã làm chưa tốt như Hoàng Cương, Vũ Yển, Ðỗ Sơn, Khải Xuân… Thường trực Huyện ủy dự họp với từng xã để tháo gỡ khó khăn trong xây dựng nông thôn mới. Nhờ đó, công tác xây dựng nông thôn mới gắn với sản xuất nông nghiệp trọng điểm đem lại kết quả tốt, tạo phong trào thi đua trong toàn huyện. Ðến tháng 2-2019, huyện Thanh Ba đã hoàn thành công tác dồn điền đổi thửa, 13 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Xuất hiện nhiều mô hình sản xuất mới, hiệu quả từ việc tích tụ ruộng đất, như cho doanh nghiệp thuê đất bãi ven sông, đất lúa màu để trồng chuối với giá 1,1 triệu đồng/ha ở xã Ðỗ Sơn, chuyển đổi 50 ha sang trồng cây có múi ứng dụng công nghệ cao tại xã Ðông Thành,… Huyện đã đạt và vượt các chỉ tiêu về phát triển nông nghiệp do tỉnh giao, đội ngũ cán bộ xã đã chủ động hơn trong công việc. Một bầu không khí đổi mới năng động lan tỏa toàn huyện, tạo đà để thực hiện tốt Nghị quyết Ðại hội Ðảng bộ huyện và các chương trình phát triển kinh tế - xã hội trong nhiệm kỳ 2015 - 2020.