Sáng 22/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội tiến hành thảo luận ở tổ về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2022; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023.
Trong phiên thảo luận tổ, tư lệnh ngành công thương đã chia sẻ nhiều thông tin chung quanh tình hình diễn biến giá xăng dầu, việc quản lý, điều hành thị trường xăng dầu trong nước thời gian qua.
Thiếu xăng dầu khu vực phía nam một phần do ảnh hưởng của xăng dầu lậu
Bộ trưởng cho biết, đến thời điểm 30/9, dự trữ xăng dầu thương mại và dự trữ xăng dầu quốc gia là 2,555 triệu m3. Năng lực sản xuất của hai nhà máy Bình Sơn và Nghi Sơn trong tháng 10 bảo đảm được 80% nguồn cung trong nước, tương đương khoảng 1,36 triệu m3 (nguồn cung trong nước 1 tháng trung bình khoảng từ 1,7 đến 1,75 triệu m3).
Cộng 2 nguồn cung nhà máy, kho dự trữ đã có khoảng 2,5 đến 2,6 triệu m3 theo kế hoạch phân giao. Ngoài ra, 34 doanh nghiệp đầu mối phải nhập trong kỳ trong tháng 10 khoảng 500 nghìn m3, tức là thời điểm này dự trữ xăng dầu có khoảng 3 triệu m3, hoàn toàn đáp ứng nguồn cung đến hết tháng 11, chưa kể sau tháng 11 tiếp tục sản xuất và nhập khẩu.
Mặc dù nguồn cung không thiếu nhưng việc đưa xăng dầu ra thị trường trong thời gian qua gặp nhiều khó khăn. Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, điều này có thể lý giải được bởi doanh nghiệp phải mua và nhập xăng dầu với giá cao trong kỳ trước, giờ phải bán trong kỳ giá thấp thì sẽ thua lỗ nên không ai dám làm.
 |
Quang cảnh phiên thảo luận ở Tổ 12. |
Ngoài ra, hàng loạt những chi phí định mức đã lỗi thời, từ định mức lợi nhuận, định mức chi phí kinh doanh cho đến chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam, chi phí đưa xăng dầu từ các nhà máy sản xuất về các kho bãi của các doanh nghiệp đầu mối và các thương nhân phân phối đều bất cập, lạc hậu. Chẳng hạn như chi phí bảo quản, dự trữ xăng dầu theo định mức được xây dựng từ năm 2003 chỉ có 30 đồng/lít nhưng đến bây giờ đã tăng lên 800 đồng.
Lý giải thêm vì sao tình trạng đóng cửa, ngưng bán xăng dầu không xảy ra trên phạm vi cả nước mà chỉ tập trung ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía nam, ông Diên cho rằng khu vực này có lượng đáng kể xăng dầu trôi nổi, kể cả xăng dầu lậu, giả.
“Bằng chứng là vừa qua cơ quan chức năng tiếp tục bắt giữ, triệt phá những vụ làm giả xăng dầu mấy trăm triệu lít. Đấy là tảng băng nổi thôi, còn chìm là bao nhiêu thì phải có thời gian mới phát hiện được. Nếu có lượng xăng trôi nổi như vậy, người kinh doanh trong lĩnh vực này sẽ không quan tâm lắm đến chi phí định mức, chiết khấu, và không quan tâm lắm đến việc đăng ký mua của ai một cách ổn định” - Bộ trưởng nói.
Tình trạng “lắm mối tối nằm không”
Tư lệnh ngành công thương cũng chỉ ra một thực trạng là các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cùng một lúc đăng ký với nhiều thương nhân đầu mối, nhưng ký sau lại dừng không nhập, dẫn đến việc “lắm mối tối nằm không”, không mua được xăng dầu khi có biến động. Vì vậy, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) dù không thiếu hàng nhưng do phải ưu tiên bảo đảm cho các doanh nghiệp, thương nhân phân phối và cửa hàng bán lẻ thường xuyên, có hợp đồng mua bán ổn định, nên cũng không thể cấp hàng ra thị trường khi nhu cầu tăng.
 |
Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết room tín dụng cũng ảnh hưởng đến doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu thời gian qua. |
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng nêu thêm một vấn đề cũng ảnh hưởng đến doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, đó là việc nới room tín dụng. Theo đó, giá xăng dầu trước đây chỉ khoảng 60-65 USD/thùng, nhưng hiện tăng ở mức cao, thậm chí có thời điểm tăng gấp đôi, nhưng room tín dụng cho doanh nghiệp không thay đổi, khiến các doanh nghiệp làm ăn đứng đắn cũng không đủ tiền để nhập hàng.
Về giải pháp khắc phục tình trạng trên, Bộ trưởng Công thương nhấn mạnh nguyên tắc là phải tuân theo luật, doanh nghiệp nào sai thì phải bị xử lý theo quy định của pháp luật. Đồng thời cho biết, thời gian tới Bộ sẽ sửa đổi Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu, song trước mắt vẫn thực hiện theo quy định hiện hành, nếu doanh nghiệp vi phạm sẽ xử phạt, thậm chí thu hồi giấy phép có thời hạn.
“Thời gian tới chúng tôi đề xuất hình thức xử lý là vi phạm lần 1 thì sẽ phạt tiền, lần 2 vẫn vi phạm thì phạt tiền cao hơn, và nếu vi phạm lần 3 thì thu hồi giấy phép kinh doanh vĩnh viễn” – Bộ trưởng cho biết.
