An toàn lao động trong khai thác than

Tuy nhiên, môi trường khai thác than nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và bệnh nghề nghiệp ở mức cao. Sáu năm qua, toàn ngành than đã xảy ra 171 vụ tai nạn lao động, làm chết 201 người và hàng nghìn người mắc bệnh nghề nghiệp (chủ yếu là bệnh bụi phổi).

Riêng năm 2013, đã xảy ra 32 vụ tai nạn nghiêm trọng làm chết 36 công nhân. Trong đó tai nạn hầm lò là chủ yếu: 26 vụ, làm 30 người chết. So với năm 2012 tăng cả về số vụ và số người chết. Điển hình như vụ cháy lò ở mỏ than Thống Nhất, nổ khí ở mỏ than Khe Chàm, bục nước, đổ lò ở mỏ than Đồng Vông, Hà Ráng, Mạo Khê, Mông Dương...

Công tác an toàn lao động trong hoạt động sản xuất than đang đứng trước những thách thức cần giải quyết. Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) đã đề ra 10 biện pháp nâng cao mức độ an toàn lao động cho thợ mỏ. Kiện toàn bộ máy chuyên trách mang tính chuyên nghiệp về an toàn, hệ thống giám sát an toàn, thanh tra an toàn, áp dụng cơ khí hóa vào khâu đào lò, thiết bị khoan thăm dò đến hệ thống thiết bị quan trắc, quản lý khí mỏ đồng thời triển khai và tổ chức tốt Tuần Quốc gia an toàn vệ sinh lao động - Phòng, chống cháy nổ lần thứ 16 với chủ đề: "Suy nghĩ và hành động không có tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, cháy nổ tại nơi làm việc". Năm 2014, mục tiêu của Tập đoàn Vinacomin là không để xảy ra tai nạn nghiêm trọng chết người với phương châm: Nơi nào không bảo đảm an toàn, nơi đó không được đưa công nhân vào làm việc và xử lý nghiêm người đứng đầu doanh nghiệp để xảy ra tai nạn lao động, nhằm khắc phục kịp thời và triệt tiêu các nguy cơ tiềm ẩn gây mất an toàn lao động, coi đó là bước đột phá giảm tai nạn lao động.

Công ty TNHH MTV than Dương Huy là đơn vị khai thác than hầm lò có nhiều tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến mất an toàn lao động trong sản xuất. Công ty thường xuyên quan tâm thực hiện tốt công tác bảo đảm an toàn cho thợ lò. Công nhân khai thác hầm lò đã được đào tạo bài bản và thường xuyên huấn luyện, đào tạo lại về kỹ thuật, kỹ năng lao động và an toàn để thợ lò có kiến thức trong việc thực hiện các quy trình, quy phạm kỹ thuật trong quá trình sản xuất.

Qua đó, công ty đã phối hợp các cơ quan tư vấn thiết kế chuyên gia chuyên ngành trong nước và nước ngoài rà soát các công nghệ đang áp dụng trong hầm lò, đưa công nghệ phù hợp điều kiện địa chất mỏ, phù hợp khả năng quản lý kỹ thuật, kinh nghiệm tổ chức sản xuất và giám sát được các dự báo sự cố, tiềm ẩn dễ xảy ra tai nạn. Theo đó, công nghệ chống giữ lò bằng giá thủy lực di động, cột chống thủy lực đơn, giá khung thủy lực trong gương than được lắp đặt; bổ sung các thiết bị khai thác có tính năng kỹ thuật cao và an toàn phù hợp với điều kiện khai thác than trong hầm lò ở độ sâu như máy combai, xe khoan tự hành, vận chuyển than bằng băng tải, đầu tàu điện ắc-quy. Đưa công nhân từ cửa lò vào nơi sản xuất bằng xe tời, giảm thời gian đi lại, không tốn sức, giúp thợ lò làm việc thoải mái trong hầm lò.

Mặt khác, việc đưa công nghệ thông tin liên lạc vào trong hầm lò, trang thiết bị hướng dẫn bằng la-de thay cho máy thủy chuẩn, đã tạo cho công tác chỉ đạo, điều hành chính xác trong kỹ thuật đào lò, giảm chi phí sản xuất, đạt năng suất cao, phát hiện kịp thời những nguy cơ, tiềm ẩn mất an toàn để triệt tiêu và có phương án phòng ngừa tai nạn lao động.

Công ty than Hà Lầm là đơn vị đầu tiên của ngành than đào lò giếng đứng xuống tới độ sâu 300 m so với mực nước biển, áp lực mỏ rất lớn. Đây cũng là nguyên nhân gây ra tai nạn, cháy nổ trong lò. Do đó, công ty đặc biệt coi trọng công tác bảo đảm an toàn lao động.

Cùng với việc đầu tư đổi mới công nghệ, áp dụng cơ khí hóa vào khai thác, công ty đầu tư thiết bị cảnh báo an toàn lao động, tạo điều kiện và cải thiện làm việc cho công nhân bao gồm: Hệ thống thông gió, trạm đo khí, cấp nước cứu hỏa, phòng, chống cháy nổ; hệ thống cấp khí nén trong lò, chiếu sáng, thông tin liên lạc, thiết bị thăm dò trước gương than. Đầu tư hệ thống cảnh báo khí mê-tan đặt tại các gương lò khai thác than 24/24 giờ, lắp đặt các trạm quạt gió chính có hệ thống đảo chiều, rà soát lại các thiết bị thăm dò chống bục khí, bục nước. Rà soát lại quy định về công tác kiểm tra, nghiệm thu mét khoan phòng, chống bục nước và khí, cập nhật địa chất thủy văn, lắp đặt thiết bị quan trắc, thiết bị thông gió, đo khí... nối liền với toàn hệ thống của công ty, giúp cho người quản lý và công nhân lường trước những tiềm ẩn, nguy cơ mất an toàn để chủ động phòng tránh, triệt tiêu mầm họa gây ra tai nạn.

Thợ mỏ làm việc trên các công trình khai thác than lộ thiên, vận tải than, bốc xúc đất đá cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn lao động không nhỏ. Làm việc ngoài trời, mùa khô trời nắng, bụi, mùa mưa bão thì bùn lầy, sản xuất gặp không ít khó khăn. Vì cuộc sống an toàn của hàng nghìn thợ mỏ, Công ty than Hà Tu thực hiện tốt công tác an toàn lao động, nhiều năm không để xảy ra tai nạn lao động chết người; đột phá vào một số trọng điểm, tập trung cho công tác phòng ngừa, cảnh báo mất an toàn lao động và phòng, chống cháy nổ. Đáng chú ý, Công ty than Hà Tu đột phá vào khâu vận tải. Đường mỏ được đầu tư bê-tông hóa từ khai trường đến bãi thải đổ đất đá, đường quanh co, gấp khúc, dốc cao có biển báo cọc tiêu chỉ dẫn bảo đảm cho các loại xe trọng tải lớn vận hành an toàn trên từng cung đường; huấn luyện an toàn cho công nhân mới, huấn luyện định kỳ cho công nhân sử dụng ô-tô trọng tải lớn, máy xúc gầu ngược thủy lực, máy khoan xoay cầu... bảo đảm công nhân biết bảo vệ mình trong sản xuất.

NGUYỄN SƠN HẢI (Đài Phát thanh, Truyền hình Quảng Ninh)