Cuối tháng 12-2018, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án Văn hóa công vụ. Việc triển khai đề án nhằm nâng cao văn hóa công vụ, góp phần hình thành phong cách ứng xử, lề lối làm việc chuẩn mực của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; bảo đảm tính chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, minh bạch, hiệu quả trong hoạt động thực thi nhiệm vụ, công vụ; đáp ứng nhu cầu phục vụ nhân dân, xã hội. Về phần mình, ngành ngân hàng đã có Chỉ thị số 07/CT-NHNN ngày 11-10-2017 về tăng cường phòng, chống, ngăn ngừa vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, bảo đảm an ninh, an toàn hoạt động ngân hàng, góp phần ổn định tiền tệ, tài chính. Các ngân hàng cũng đều ý thức được điều này và đã tự xây dựng, ban hành các chuẩn mực đạo đức, quy tắc ứng xử cho cán bộ, nhân viên.
Năm 2014, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đã ban hành Quy tắc đạo đức của Hiệp hội với nội dung khá đầy đủ, chi tiết. Tuy nhiên, để đáp ứng sát hơn yêu cầu phát triển của ngành ngân hàng trong bối cảnh hiện nay, Hiệp hội đã chắt lọc những nội dung cốt lõi, chọn cách diễn đạt cô đọng, ngắn gọn để ban hành bộ quy tắc mới với tên gọi “Bộ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp và quy tắc ứng xử của cán bộ ngân hàng”, áp dụng cho các tổ chức hội viên của Hiệp hội. Đây có thể coi là những giá trị cốt lõi, những yêu cầu căn bản về đạo đức nghề nghiệp và quy tắc ứng xử mà mỗi cán bộ ngân hàng cần ghi nhớ và thường xuyên rèn luyện để xứng đáng với sứ mệnh vinh dự được tổ chức, ngành trao và góp phần làm đẹp hình ảnh của người cán bộ ngân hàng đối với xã hội.
Bộ Chuẩn mực mới nêu sáu chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp và hai quy tắc ứng xử của cán bộ ngân hàng.
Sáu chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp gồm: (1) Tính tuân thủ; (2) Sự cẩn trọng; (3) Sự liêm chính; (4) Sự tận tâm và chuyên cần; (5) Tính chủ động, sáng tạo, thích ứng; (6) Ý thức bảo mật thông tin. Mỗi chuẩn mực nêu lên những điều cán bộ ngân hàng cần phải làm và những điều cán bộ ngân hàng không được làm. Các quy định được nêu khái quát, ngắn gọn, rõ và cụ thể để dễ hiểu, tạo điều kiện dễ thực hành. Sáu chuẩn mực có sự bổ trợ lẫn nhau, phản ánh được cả những yêu cầu chung, những nét đặc trưng của hoạt động ngân hàng và tổng hợp lại sẽ vẽ nên hình ảnh tương đối đầy đủ của một người cán bộ ngân hàng nghiêm túc, mẫn cán, chuyên nghiệp, đáng tin cậy. Trong hai chuẩn mực cuối (5) và (6) có chứa đựng những yêu cầu mới phù hợp với bối cảnh, môi trường hoạt động hiện nay của hoạt động ngân hàng như: Chú trọng nâng cao kỹ năng mềm, khả năng thích ứng cao trước sự thay đổi của môi trường và yêu cầu công việc; hoặc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn, bảo mật thông tin, hồ sơ, tài liệu, dữ liệu của ngân hàng và khách hàng.
Hai quy tắc ứng xử gồm: Ứng xử trong nội bộ, Ứng xử với khách hàng và đối tác. Đối với Ứng xử trong nội bộ có sự phân tách thành: Ứng xử của cán bộ cấp dưới đối với cấp trên; ứng xử của cấp trên đối với cấp dưới; ứng xử đối với cán bộ đồng cấp. Đối với Ứng xử với khách hàng và đối tác, Bộ chuẩn mực đưa ra những quy định khái quát về thái độ, phong cách giao tiếp với khách hàng và đối tác, thể hiện tính lịch sự và chuyên nghiệp của người cán bộ ngân hàng.
Để Bộ chuẩn mực đạo đức và quy tắc ứng xử đi vào cuộc sống đạt hiệu quả cao, đáp ứng kỳ vọng của Hiệp hội ngân hàng nói riêng, toàn ngành ngân hàng nói chung, Hiệp hội đã xác định việc triển khai thực hiện phải được duy trì thường xuyên, liên tục, lâu dài; cách thức triển khai đồng bộ, kiên trì, sâu rộng, với sự vào cuộc trách nhiệm cao của các cấp lãnh đạo, sự tham gia tích cực, tự giác của cán bộ, nhân viên ngân hàng, tạo sự chuyển biến rõ rệt, đưa Bộ chuẩn mực từng bước thật sự đi vào cuộc sống.
Trước tiên cần tổ chức phổ biến, quán triệt nội dung Bộ chuẩn mực đến từng cán bộ, nhân viên các tổ chức hội viên thông qua việc phát hành sổ tay, các loại tờ rơi, áp-phích phù hợp… để dán/treo tại quầy giao dịch, phòng họp hoặc nơi sinh hoạt chung. Cùng với đó, Hiệp hội ngân hàng sẽ phối hợp với các bên liên quan tổ chức đào tạo, tập huấn, hội thảo, tọa đàm sâu rộng về chủ đề trên. Hiệp hội đề nghị các tổ chức hội viên có các hình thức tổ chức cho cán bộ, nhân viên nghiên cứu, quán triệt, cam kết thực hiện Bộ chuẩn mực như một nhiệm vụ thường xuyên, định kỳ hằng năm rà soát việc thực hiện, tổ chức sơ kết, tổng kết, đánh giá kết quả đạt được, rút kinh nghiệm và xây dựng nội dung chương trình, kế hoạch cho thời gian tiếp theo.
Hiệp hội ngân hàng sẽ phối hợp chặt chẽ với Công đoàn Ngân hàng Việt Nam tổ chức các cuộc thi tìm hiểu, vận động thực hiện tốt Bộ chuẩn mực trong cán bộ, đoàn viên, người lao động; phối hợp với Vụ Thi đua Khen thưởng (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) phát động thi đua trong toàn hệ thống ngân hàng gắn với việc thực hiện Bộ chuẩn mực, biểu dương đề nghị khen thưởng kịp thời những điển hình tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc.
TS Nguyễn Toàn Thắng
Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam