Ngày 5-6, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lào Yong Chanthalangsy họp báo tuyên bố, Chính phủ Lào hoan nghênh Chính phủ Hoa Kỳ "bắt giữ một nhóm người có hành động sai trái chống Chính phủ Lào"; bày tỏ hy vọng nhà chức trách Hoa Kỳ sẽ xét xử nghiêm khắc và trừng trị đích đáng những người này. Tuyên bố trên được đưa ra sau khi các thẩm phán của Tòa án LB tại Sacramento, thủ phủ bang California, Hoa Kỳ, cho biết Vàng Pao, cựu tướng người Lào lưu vong tại Mỹ, cùng tám tên khác bị buộc tội âm mưu sử dụng vũ khí và bạo lực để lật đổ Nhà nước Lào.
Theo các thẩm phán, cùng bị bắt với Vàng Pao còn có cựu trung tá quân đội Mỹ Harrison Ulrich Jack và bảy tên khác. Chúng đã quyên góp tiền để tuyển một lực lượng đánh thuê và đã mua vũ khí để trang bị cho một đội quân, trong đó có các tên lửa chống tăng và súng phóng lựu trị giá khoảng 150.000 USD. Trợ lý Chưởng lý Mỹ tiết lộ, nhà chức trách Mỹ đang điều tra âm mưu giết hại hàng nghìn người cùng một lúc, đồng thời cho rằng, hiện hàng nghìn kẻ đồng phạm với Vàng Pao vẫn ngoài vòng pháp luật.
Vàng Pao, 77 tuổi, nhập cư vào Mỹ năm 1975 bị cáo buộc là chủ mưu trong kế hoạch lật đổ Nhà nước CHDCND Lào. Vàng Pao từng là một tướng chỉ huy "Quân đội Hoàng gia Lào", một lực lượng do CIA hậu thuẫn.
Theo bản cáo trạng, Vàng Pao và đồng bọn đã thành lập một ủy ban "để đánh giá tính khả thi của việc tiến hành một cuộc tiến công quân sự từ bên ngoài hoặc tiến hành các hoạt động bạo lực nhằm lật đổ Chính phủ hiện nay ở Lào bằng việc giết, hành hung các quan chức dân sự và quân sự, phá các tòa nhà chính phủ cũng như các cơ sở vật chất của Lào".
Ủy ban này hoạt động thông qua Phong trào Giải phóng Lào tại Mỹ dưới tên gọi Neo Hom, do Vàng Pao đứng đầu. Thời gian qua, Neo Hom tích cực gây quỹ, chỉ đạo các chiến dịch thu thập tin tức, nắm tình hình và tổ chức lực lượng hoạt động trong lãnh thổ Lào. Tháng 5-2007, đại diện Neo Hom thu thập tin tức tình báo về bố phòng quân sự và các tòa nhà Chính phủ ở Thủ đô Viêng Chăn. Từ tháng 1 đến nay, những tên này kiểm tra các thiết bị quân sự đã mua (gồm súng máy, đạn dược, súng phóng lựu, tên lửa chống tăng, tên lửa vác vai, mìn và thuốc nổ C-4) để chuyển về Lào qua Thái-lan, dự kiến việc chuyên chở diễn ra vào ngày 12 và 19-6 tới.
Một giáo sư của Trường đại học Winscosin Madison trích dẫn nhiều thông tin công khai tố cáo Vàng Pao ra lệnh hành quyết tay chân của chính y, giết tù nhân chiến tranh và các đối thủ chính trị. Cựu trung tá lực lượng Vệ binh California Ulrich Jack bị cáo buộc là kẻ tổ chức và môi giới buôn bán vũ khí. Sau khi xuất ngũ cách đây mười năm, Ulrich Jack tham gia việc kế hoạch hóa cho Lực lượng vệ binh California.
Việc bắt giữ bọn tội phạm trên là kết quả điều tra trong sáu tháng của cảnh sát và các nhân viên chống khủng bố Mỹ, với sự tham gia của hơn 200 nhân viên thực thi luật pháp liên bang và các địa phương tại sáu thành phố lớn của bang California, gồm Loss Angeles, Sacramento, Fresno, Sico, Stockton và Woodland. Tại phiên tòa xét xử ngày 4-6 (giờ địa phương), các thẩm phán Tòa án LB tại Sacramento đã đưa ra những bằng chứng về số vũ khí liên quan âm mưu của bọn chúng nhằm lật đổ Nhà nước CHDCND Lào. Phát biểu ý kiến tại cuộc họp báo về vụ bắt giữ, nhân viên Cục điều tra liên bang (FBI) Drew Parenti nêu rõ: "Công dân Mỹ không thể dính líu âm mưu lật đổ một chính phủ có chủ quyền mà Mỹ đang có quan hệ hòa bình".
Các phiên tòa xét xử riêng rẽ chín bị cáo trên dự kiến diễn ra cuối tuần này. Nếu bị kết tội, những người này có thể chịu án tù chung thân.
