Văn hóa - Nghệ thuật

Với số đông độc giả, cơ hội lắng nghe những câu chuyện “thâm cung bí sử” từ một nhà ngoại giao chuyên nghiệp là khá hiếm hoi. Cơ hội được một Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền sẻ chia những xúc cảm, ký ức còn vẹn nguyên tươi rói về những miền đất và con người đặc biệt mà ông may mắn được trải nghiệm, gắn bó còn hiếm hoi hơn nữa.

Không hẹn mà nên, khán giả Việt Nam sẽ hội ngộ hai tên tuổi hàng đầu của ngành công nghiệp giải trí toàn cầu chỉ trong tháng 7 này. Đây cũng là lần đầu tiên, những ngôi sao âm nhạc quốc tế ở thời kỳ đỉnh cao quyết định dừng chân tại Việt Nam, trong khuôn khổ chuyến lưu diễn vòng quanh thế giới của mình.

Ở độ tuổi sung sức của một nhạc sĩ, Nguyễn Văn Chung (ảnh bên) đã kịp sở hữu một kho tàng gồm hơn 700 sáng tác, trong đó có tới 300 bài dành cho thiếu nhi. Được số đông khán giả xếp vào danh sách hit maker - những nhạc sĩ có nhiều sáng tác được công chúng yêu thích và xếp hạng cao như Vầng trăng khóc, Chiếc khăn gió ấm, Mùa đông không lạnh, Con đường mưa... và đặc biệt là Nhật ký của mẹ nhưng anh khẳng định, “vẫn chưa tìm ra công thức để sản xuất bài hit”.

“Từ giờ thứ sáu đến giờ thứ chín” là cuốn tiểu thuyết mới nhất của nhà văn Nguyễn Một viết về đề tài chiến tranh vừa chính thức ra mắt độc giả. Tuy nhiên không tiếp tục đi theo lối viết huyền ảo vốn đã ghi dấu trong lòng bạn đọc từ thành công của các tác phẩm trước đó, cuốn sách mới của nhà văn Nguyễn Một đã chọn cách khai phá mảnh đất hiện thực của chính mình, với những thông điệp nhân văn về chiến tranh.

Ba năm trở lại đây (2021-2023), Cà Mau thường xuyên tổ chức Ngày hội bánh dân gian Nam Bộ, quy tụ đông đảo khách thập phương. Họ đến ngày hội không chỉ để thưởng thức “đại tiệc” với vô vàn loại bánh mà nhiều người trong số đó còn muốn tìm lại ký ức tuổi ấu thơ, tưởng nhớ về nguồn cội thời khai hoang, mở đất...

Nhân Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 21/4 vừa qua, nhiều hoạt động sôi nổi diễn ra khắp cả nước đã thắp lên tín hiệu đáng mừng để tiếp nối những bước phát triển khởi sắc của ngành xuất bản và văn hóa đọc. Tuy nhiên, thực trạng của ngành vẫn đang phải đối diện với rất nhiều khó khăn, gây tác động tiêu cực đến quá trình chuyển đổi số và hội nhập quốc tế. Nhân Dân hằng tháng đã có cuộc trò chuyện cùng ông Nguyễn Nguyên (ảnh bên), Cục trưởng Cục Xuất bản, In và phát hành, Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam về vấn đề này.

Hùng nhỏ thó, lọt thỏm bên những bức tranh khổ lớn, chỉnh trang sắp đặt, chốc chốc lại đứng cách xa lặng ngắm thành quả của mình đang được trang hoàng chuẩn bị cho giờ phút khai mạc triển lãm. Xin hãy nhẹ tay - Thầm thì - Tôi ở đây, thật khẽ khàng, nín lặng, thả lỏng tâm trí giữa những tác phẩm của Hùng, nghe chúng lao xao, để cảm giác được tiếng rì rầm của vạn vật, tiếng trở mình của cỏ cây hoa lá và cả tiếng sẽ sàng của những bước chân thiếu nữ đương tuổi mộng mơ tròn đầy...

Nở rộ trong hai chục năm qua, hội sách và phố sách luôn được nhắc tới như những biểu trưng đánh dấu sự phát triển của sinh hoạt văn hóa hay thị trường xuất bản. Nhưng, đặt trong những kỳ vọng và cả những chỉ số không mấy tích cực về văn hóa đọc của chúng ta, hai mô hình ấy liệu có thể làm tốt hơn những gì đang có?

Một vài năm trở lại đây, các tác phẩm mỹ thuật được trưng dụng như điểm nhấn thưởng lãm tại nhiều sự kiện của doanh nghiệp trong nước, bên cạnh việc sử dụng nhằm quảng bá thương hiệu dưới đa dạng hình thức. Nhìn từ góc độ xã hội, việc làm này góp phần giới thiệu, đưa thông tin về mỹ thuật trong nước đến với ngày càng đông đảo công chúng. Nhưng nhìn từ góc độ văn hóa, có không ít khía cạnh cần phải xem xét, cân nhắc thấu đáo nhằm tránh dẫn đến lối hiểu sai lệch về nghệ thuật và thẩm mỹ dân tộc. Nhân Dân hằng tháng có cuộc trao đổi với giám tuyển Ace Lê (ảnh bên) chung quanh chủ đề này.

Người mê phim Việt Nam đang hồi hộp đợi chờ thời khắc Bí kíp tình yêu của một du khách (A Tourist’s Guide to Love) chính thức ra mắt toàn cầu, trên nền tảng phim trực tuyến Netflix vào ngày 21/4/2023 tới đây. Được cảnh sắc tuyệt đẹp của nhiều di sản thế giới làm phông nền, câu chuyện tình dễ thương dần thành hình theo suốt hành trình khám phá dải đất hình chữ S giữa cô gái Mỹ và chàng trai Việt đang được kỳ vọng sẽ trở thành bệ phóng hữu hiệu giúp quảng bá “vẻ đẹp bất tận” đến với du khách năm châu và tạo đà bứt phá cho du lịch nước nhà sau những lao đao “hậu Covid-19”.

Những bếp lửa bập bùng dưới chân núi mẹ Lang Biang, buôn làng vọng tiếng chiêng cồng. Những đôi chân trần của chàng trai, cô gái miền sơn cước hòa nhịp cùng lữ khách, đê mê trong hương rượu cần mênh mang. Những giọng ca ngân lên nồng nàn giữa đại ngàn nam Tây Nguyên. Dòng cảm thức và những huyền thoại là chất men cuốn hút lữ khách về với buôn làng người Cơ Ho ở huyện Lạc Dương, Lâm Đồng.

Tác giả trẻ Vĩ Hạ vừa rời trường phổ thông ở Bình Thuận để vào TP Hồ Chí Minh ngồi ghế giảng đường đại học, đã được trao giải thưởng Tác giả Trẻ năm 2022 của Hội Nhà văn Việt Nam, với tập thơ “Đi tìm những bóng người”. 18 tuổi, món quà văn chương đầu đời ấy, đủ tính khích lệ để Vĩ Hạ thêm tự tin trên con đường thi ca nhưng cũng đủ tính áp lực để Vĩ Hạ thêm tìm tòi trên hành trình sáng tạo.

Sinh ra trên đống vụn bào, lớn lên trong âm thanh chí chát của chiếc đục Chàng Chảy, với Thạc sĩ, Nghệ nhân quốc gia ngành chế tác xây dựng nhà gỗ cổ, KTS Nguyễn Giang (ảnh bên), được tự tay dựng nên những ngôi nhà “kẻ chuyền” đặc trưng của đồng bằng Bắc Bộ đã trở thành niềm đam mê cháy bỏng. Bởi qua những công trình ấy, anh không chỉ kế thừa, phát huy giá trị kiến trúc gỗ của cha ông mà còn gìn giữ, phát triển thương hiệu nghề mộc truyền thống cho làng nghề Chàng Sơn quê mình. Và bắc nhịp cầu lan tỏa những nét tinh hoa tài khéo ấy đến với bè bạn năm châu, như một cách tri ân tiền nhân hữu hiệu nhất.

Có những nhà văn tên tuổi của họ thường được gọi thay bằng tác phẩm, bởi tác giả (hay tác phẩm ấy) có chỗ đứng riêng khó quên trong lòng bạn đọc, công chúng. Đó có lẽ là điều hạnh phúc nhất với người cầm bút. Với nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn, tôi nghĩ ông có cái hạnh phúc ấy vì thường được gọi là ông Đứng trước biển (tên cuốn tiểu thuyết nổi tiếng xuất hiện đầu những năm 80 của thế kỷ trước) cho dù sau này ông có thêm nhiều tác phẩm khác. Nguyễn Mạnh Tuấn còn là nhân vật khá "bí ẩn" với nhiều bạn đọc hôm nay vì ông chủ động tránh xa thế giới mạng vì sợ "bị hút vào đó". Ông cũng là người từng khiến văn đàn phải "bàn tán" vì những tuyên ngôn và quyết định bất ngờ.

Huyền sử vua Đinh vừa chính thức ngậm ngùi rời rạp, sau 10 ngày bám trụ lay lắt với doanh thu phòng vé chỉ hơn 40 triệu đồng. Một con số quá thất vọng, nếu đặt bên cạnh kinh phí sản xuất vài chục tỷ đồng và bao tâm nguyện chuyển tải thông điệp lịch sử mà các nhà làm phim trẻ gửi gắm.

Khi quen chị Mai Nhung, tôi ương ương hai mươi tư tuổi, vừa tốt nghiệp Biên kịch Điện ảnh, Trường đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội được đôi năm. Còn chị ngoài bốn mươi, rực rỡ chín, đang làm Thư ký tòa soạn báo Nông Thôn Ngày nay, tờ báo thuở hàn vi không có mặt trên những sạp báo thành phố, mà chủ yếu được phát về các địa phương theo hệ thống Chi hội Nông dân.

Tròn nửa thế kỷ trước, Hà Nội oằn mình gánh chịu hàng chục nghìn tấn bom, hàng trăm quả tên lửa trong suốt 12 ngày đêm cuối cùng của tháng 12 năm 1972. Tròn nửa thế kỷ sau, khán phòng Nhạc viện thánh thót dòng thác thanh âm tuyệt diệu của Hanoi The Transcendence. Trọn bộ 12 Transcendental Studies S.139 của nhà soạn nhạc thiên tài Franz Liszt gợi liên tưởng 12 cung bậc cảm xúc mà Hà Nội đã trải qua, trong 12 ngày đêm đã làm nên kỳ tích Điện Biên Phủ trên không. Và người Hà Nội hôm nay, trong đêm 9/12/2022 đã được sống lại dòng ký ức đau thương nhưng rất đỗi hào hùng ấy, qua ngón đàn giàu xúc cảm của nghệ sĩ dương cầm tài năng Lưu Hồng Quang.

Ca sĩ Mặt nạ có thể coi là một hiện tượng của năm 2022, khi một lần nữa thu hút khán giả trở lại với gameshow truyền hình cũng như say sưa nghe hát hơn là ngắm nhìn ca sĩ. Sự đầu tư mạnh mẽ vào chất lượng âm nhạc tỏ ra không uổng phí. Tuy nhiên nếu không có những bộ đồ hóa trang cùng những màn “tấu hài” của ban cố vấn, chương trình chắc cũng kém hấp dẫn đi ít nhiều.

Tôi đến Dane, thị trấn nhỏ xinh đẹp cách thủ đô Ljubljana của Slovenia chừng hơn một giờ lái xe đúng đêm trước sinh nhật, lòng dạ ngổn ngang, vừa háo hức khám phá một miền đất lạ, vừa thảng thốt chia tay hôm qua, thắc thỏm chờ đợi ngày mai. Khách sạn Grahor, ngôi biệt thự hai tầng nằm lưng đồi, sảnh vào có lò sưởi đốt củi kiểu cổ, lửa reo tí tách, ấm sực.

Hơn 50 năm trước, vùng đất trên cao nguyên B’Lao xưa, nay là thành phố trẻ Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng, được lựa chọn nhằm thực hiện khát vọng về một “kinh đô” tơ lụa của Việt Nam. Trải qua thăng trầm, giờ đây thương hiệu “Tơ lụa Bảo Lộc” đang “dệt” đường tơ óng ả trên những “miền mơ tưởng”, những vùng đất được ví là “kinh đô” thời trang thế giới.

Là một chuyên gia luôn nặng lòng với lĩnh vực bảo tồn di sản kiến trúc, Thạc sĩ, KTS Phạm Trung Hiếu (ảnh bên) đã tâm huyết mang tới Hội thảo Tái thiết di sản công nghiệp 2022 - Đổi mới và bền vững bản đồ án chi tiết nhằm “hô biến” Nhà máy xe lửa Gia Lâm - di sản công nghiệp (DSCN) đặc biệt giá trị thành một “không gian văn hóa-sáng tạo cộng đồng” ấn tượng và phát triển bền vững trong tương lai.

Dấu mốc kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống ngành Xuất bản, In và Phát hành sách Việt Nam (10/10/1952-10/10/2022) là dịp để nhiều đơn vị xuất bản nhìn lại chặng đường phát triển cũng như sứ mệnh của mình. Vượt nhiều khó khăn do ảnh hưởng dịch Covid-19, số lượng đầu sách, bản sách tăng và chất lượng đã có những cải thiện nhất định nhưng hoạt động xuất bản hiện tại đang đối diện nhiều thách thức, trong đó có vai trò thúc đẩy văn hóa đọc là những nội dung chính mà TS Nguyễn Anh Vũ - Giám đốc, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Văn học (ảnh bên) chia sẻ cùng Nhân Dân hằng tháng.

Được thiên nhiên hào phóng ban tặng nhiều món quà vô giá, Cà Mau - mỏm cực Nam nơi tận cùng Tổ quốc đã và đang “hội đủ mọi tiềm năng, thế mạnh để phát triển du lịch xanh, bền vững với sự tham gia của cộng đồng địa phương” như nội dung “Định hướng phát triển Du lịch xanh Cà Mau” khẳng định.

Sáng cuối tuần, chợ phiên ở bản Nà Đoỏng, xã Xuân Trường (huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng) đông vui tấp nập.

Từ năm 2022, ngày 8/9 hằng năm chính thức trở thành Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Là tác giả của bộ sách Chào Tiếng Việt vừa ra mắt, TS giáo dục Nguyễn Thụy Anh bày tỏ niềm hạnh phúc, “khi từ nay sẽ có một ngày mà chúng ta dành để nói với nhau về tiếng Việt, về hành trình đưa tiếng Việt đi khắp thế gian”. Làm thế nào để các em lớn lên và trưởng thành cùng tiếng Việt là chủ đề mà chị muốn chia sẻ cùng Nhân Dân hằng tháng nhân dấu mốc đặc biệt này.

Nếu những năm về trước, các tín đồ mê phim kinh dị thường chỉ chứng kiến các tác phẩm “hù dọa” đổ bộ ra rạp đúng dịp lễ Haloween thì năm nay các nhà phát hành cho ra mắt hàng loạt phim từ đầu tháng 9, với đa dạng đề tài cùng phong cách kể chuyện. Cộng thêm những tựa phim đầy ám ảnh dự định ra mắt dịp cuối năm, có thể nói, 2022 là năm của phim kinh dị Việt!

Khi chuẩn bị ra mắt tập thơ song ngữ Việt-Anh Bóng của Ý nghĩ, tôi gửi email báo tin vui với ông bà Nilsson ở Copenhagen. Năm 2019 sang chơi, tôi đã kể với ông bà dự định in sách. Bà hào hứng động viên: “Hai bác mong lắm! Những chiếc gai trong mơ của cháu đã đưa cháu đến với hai bác. Bóng của Ý nghĩ sẽ mang cháu trở về”. Chờ mãi không thấy bà Ulla hồi âm, gọi số máy bàn cũng chỉ tút dài.

Những tác phẩm văn học Việt Nam nổi tiếng được một số họa sĩ đương đại vẽ minh họa xuất hiện ngày càng nhiều mang tới cho công chúng một cảm giác khác lạ khi cầm sách trên tay. Sự liên tài thú vị này cho thấy nỗ lực của giới xuất bản, khi tạo ra nhịp cầu nối giữa văn chương và hội họa.

Kuala Lumpur, thủ đô của Malaysia là thành phố lớn nhất thuộc bán đảo Malaysia, bang Selangor, thành lập từ năm 1857, nơi hợp lưu của sông Gombak và sông Klang. Trong khoảng hai mươi năm, tôi qua lại Kuala Lumpur khá nhiều lần, vì có một người bạn thân ở đó. Tôi biết chị Faridah Abdul Mafnaf, nhà thơ, giáo sư văn chương của trường Đại học Hồi giáo Malaysia năm 2002, từ hội thảo "Thơ bản xứ đương đại châu Á-Thái Bình Dương" ở Manila, Philippines.

Choáng váng là xúc cảm chủ đạo của tôi, khi nhìn vào lịch trình dự kiến khởi hành của hàng loạt cung đường khám phá "độc-lạ" mà một đơn vị lữ hành trong nước đang mời chào tham gia, với mức giá "trên trời" như thể chỉ dành riêng cho giới siêu giàu. Vài trăm triệu đồng cho một chuyến đi giờ đã là chuyện nhỏ, nếu đặt bên cạnh chi phí 1,23 tỷ đồng để có được 22 ngày thám hiểm Bắc Cực hay 5,19 tỷ đồng cho 18 ngày trải nghiệm vĩ độ -90 của Cực Nam trái đất. Ngạc nhiên hơn, khi hành trình 18 ngày lênh đênh Nam Cực bằng du thuyền khởi hành cuối năm 2022 chỉ còn đúng hai chỗ cuối cùng, với kinh phí khiêm tốn... 338,9 triệu đồng!