Từ Cung đàn mùa xuân tới Lá đỏ
Làm mới những ca khúc, những bản nhạc xưa cũ thật ra là một cách thực hành nghệ thuật không mới. Một khi, một tác phẩm đã chứng minh được sức sống mãnh liệt của nó trong lòng khán giả, sẽ có những người tìm tòi cách khai thác mới từ tác phẩm đó. Và làm mới là làm những gì, làm như thế nào? Đơn giản, một ca khúc, một bản nhạc sẽ có “bộ xương” là giai điệu, ca từ, cấu trúc, tiết tấu nguyên bản do nhạc sĩ sáng tác tạo nên. Người làm mới bồi đắp thêm da thịt theo cách của họ, phù hợp với thẩm mỹ âm nhạc họ đang theo đuổi và phù hợp với xu hướng âm nhạc đương đại nhất. Trong công cuộc làm mới ấy, có thể tiết tấu, tốc độ, thậm chí cấu trúc, nhịp điệu sẽ được thay đổi một chút. Để rồi kết quả cơ bản là người nghe sẽ nhận được một tác phẩm hoàn toàn mới song hồn cốt nguyên bản vẫn còn nguyên đó, với chiều kích cảm xúc rất khác.
Nhạc đỏ, nhạc cách mạng, hay nhiều người còn gọi là nhạc truyền thống lâu nay vẫn hiếm khi được làm mới, nhất là bởi những nghệ sĩ trẻ. Đa số, các phần làm mới chỉ dừng lại ở các bản remix hoặc chuyển soạn cho dàn nhạc giao hưởng nhằm phục vụ trình diễn sân khấu trong các dịp lễ kỷ niệm mà thôi. Ở lĩnh vực chuyển soạn cho dàn nhạc giao hưởng, nhạc sĩ, tác gia, nhà soạn nhạc Trần Mạnh Hùng đang là người hoạt động năng nổ nhất với số lượng chuyển soạn khổng lồ mà điển hình là chương trình kỷ niệm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam diễn ra tại TP Hồ Chí Minh ngày 22/12/2024.
Không biết vì lý do gì mà những nghệ sĩ trẻ còn dè dặt với việc chuyển soạn nhạc đỏ như vậy nhưng theo lý giải của nhiều người, nhạc đỏ có tính chính luận và vô cùng nghiêm túc nên việc làm mới luôn là một thách thức cực đại cho những người trẻ, với xu hướng cởi mở hơn, phóng khoáng hơn.
Ngũ Cung đã dấn thân vào thách thức cực đại đó sau lần trình diễn ca khúc Cung đàn mùa xuân cùng với Trọng Tấn trong hai chương trình Giai điệu tự hào và Tết hy vọng cùng diễn ra năm 2024. Đây không phải là một lựa chọn đặt hàng từ Ban tổ chức chương trình cho họ giống như việc đặt hàng làm mới ở các chương trình kỷ niệm các dịp lễ lớn mà nó chính là lựa chọn tự thân của Ngũ Cung. Là những nghệ sĩ được đào tạo bài bản từ Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam (riêng vocalist Hồng Phi tốt nghiệp Trường Nghệ thuật Quân đội), những thành viên trẻ trung của Ngũ Cung đều mang niềm say mê đối với nhạc đỏ song song với tình yêu nhạc rock của tuổi trẻ. Và sau khi họ đã “vút lên” những “tiếng đàn” đầy sảng khoái cùng Trọng Tấn trong tác phẩm của nhạc sĩ Cao Việt Bách (lời thơ Lưu Trọng Lư), rất nhiều khán giả trẻ đã cảm thấy thích thú với màn phối hợp đầy ngẫu hứng trong bản phối mới mẻ, đầy tính đột phá này.
Giai đoạn trình diễn Cung đàn mùa xuân cũng là giai đoạn Ngũ Cung vừa giới thiệu album thứ 3 của ban nhạc, album có tên Di sản. Đúng như cái tên của album, Ngũ Cung vẫn khai mở sáng tạo của mình từ chất liệu dân gian Tây Bắc như một tinh thần xuyên suốt của Ngũ Cung từ ngày mới thành lập cho tới nay. Và Di sản cũng chính là dấu mốc mà Ngũ Cung tạm khép lại chương đầu sau gần 20 năm hoạt động, chương Tây Bắc. Họ đang bắt đầu một chương mới, từ cảm hứng Cung đàn mùa xuân, và sẽ khởi đầu bằng Lá đỏ, một single chắc chắn xuất sắc sẽ được ra mắt vào dịp cuối tháng 4 này để hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước.
 |
Ban nhạc Ngũ Cung biểu diễn cùng ca sĩ Trọng Tấn. |
Nếu chúng ta đã từng quen với một Lá đỏ của những bản ghi âm cũ suốt nhiều thập niên qua với sự hào hùng và cả nét hào hoa lãng mạn cách mạng trong lời hẹn “Chào em, cô gái tiền phương, ơi cô gái tiền phương, hẹn gặp nhé, giữa Sài Gòn” thì chắc chắn ta sẽ rất bất ngờ khi ở lần làm mới này, Ngũ Cung không chỉ giữ được sự hào hùng, nét hào hoa mà còn thổi vào đó cả sự hào sảng của rock. Đặc biệt, cây guitar solo của Trần Thắng (guitar chính, producer của ban nhạc) với đoạn “xuống sề” đầy màu sắc cải lương Nam Bộ đã tạo ra điểm nhấn thú vị vô cùng, như một thắt chặt thêm ước hẹn trong bài. Nhiều nghệ sĩ thân thuộc sau khi được nghe bản thu âm demo bài Lá đỏ này của Ngũ Cung đã phải thốt lên đùa “Này, nếu các cậu mà là lính Trường Sơn ngày ấy, các cậu đúng chuẩn đánh nhanh, thắng nhanh đấy. Nghe nhạc mà như thấy vội muốn tiến về Sài Gòn lắm rồi”.
Bản phối mới của Ngũ Cung đã tiếp thêm rất nhiều lửa cho Lá đỏ và đậm đầy tinh thần của tuổi trẻ hiện đại hôm nay. Tiếng hát khỏe khoắn của Hồng Phi (vocal chính) cũng rất phù hợp với ca khúc này khi nó thể hiện được cái căng tràn của sức trẻ giữa một bối cảnh “bụi Trường Sơn, nhòa trong trời lửa”. Nhiều người nhận định sớm rằng, sau khi ra mắt, rất có khả năng Lá đỏ sẽ trở thành bản hits mới của ban nhạc và sẽ được yêu cầu vang lên ở rất nhiều sân khấu rock không cần phải ở vào thời điểm của một dịp kỷ niệm nào.
Và mở ra con đường Rock màu Đỏ
Nhưng Lá đỏ sẽ không phải là bản ghi âm nhạc đỏ duy nhất mà Ngũ Cung thực hiện cũng như nó không phải là sản phẩm mang tính thời vụ để hướng tới một lễ kỷ niệm lớn của dân tộc dù rằng nó được chọn ra mắt vào dịp 30/4. Lá đỏ sẽ là phát pháo lệnh mở màn cho một chương mới mà Ngũ Cung muốn theo đuổi bấy lâu nay: làm mới nhạc đỏ bằng cách rock hóa. Dự án mở màn cho chương này cũng đã được đặt tên là “Red Rock”, một cái tên thể hiện rất rõ con đường Rock cho những bản nhạc Đỏ bất hủ.
Nếu để phục vụ việc hướng tới năm kỷ niệm lớn 2025 này, Ngũ Cung đã phải bắt tay vào sản xuất “Red Rock” từ vài năm trước vì việc sản xuất một album luôn đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Bắt tay vào sản xuất “Red Rock” ở trong năm 2025 này, ngày ra mắt chắc chắn sẽ không nằm ở năm kỷ niệm chẵn. Bởi thế mới nói, Ngũ Cung không dùng nhạc đỏ như một cơ hội cho mình mà thật sự, họ yêu mến, trân trọng dòng nhạc này và nuôi giữ cảm hứng với nó đủ chín mới bắt tay vào thực hiện nó một cách chỉn chu nhất.
Chia sẻ của Trần Thắng đã nói lên tất cả. Nhận xét về nhạc đỏ, anh cho biết: “Thật ra, nếu để ý về phần lời, các cụ, các bác ngày xưa viết lời nhạc đỏ rất giàu rock tính. Giai điệu thì đẹp miễn bàn rồi. Bây giờ, không ai viết nổi ra được như thế cả. Mà tiếc là thế hệ trẻ hôm nay chơi nhạc lại ít chịu để ý khai thác nét đẹp này. Thế nên Ngũ Cung phải làm, như một sợi dây kết nối giữa các thế hệ, lại vừa gìn giữ được di sản âm nhạc của Việt Nam”. Đó cũng chính là thôi thúc chung của các thành viên khác trong ban nhạc, nhất là vocalist Hồng Phi, người luôn có khát khao phải có những bản rock hóa nhạc đỏ thật chất lượng để khán giả rock có thể được khơi gợi lại tinh thần của thế hệ đi trước trong khi vẫn cảm thấy cuốn hút với chất liệu âm nhạc hiện đại.
Trong “Red Rock”, Ngũ Cung hé lộ sẽ tái hiện lại nhiều ca khúc cách mạng xuyên suốt từ giai đoạn kháng chiến chống Pháp cho tới giai đoạn chống Mỹ, cứu nước và cả các hành trình bảo vệ biên cương của Tổ quốc sau này. Dự kiến, sau single Lá đỏ, vào tháng 8/2025, Ngũ Cung sẽ giới thiệu tiếp một single nữa bằng một ca khúc thời kỳ chống Pháp. Giới fans ruột của họ đang râm ran đồn đoán cái tên ca khúc được lựa chọn. Sẽ là Trường ca sông Lô hay Lên ngàn hoặc là ca khúc cách mạng bất hủ nào đây? Câu trả lời vẫn còn bí ẩn, bí ẩn như trò chơi túi mù thời thượng của giới trẻ vậy. Song, tất cả đều cùng chung một nhận xét: “Chắc chắn, Ngũ Cung đã làm là chất”.
Hy vọng, dự án “Red Rock” hay nói văn vẻ là “con đường Rock màu Đỏ” mà Ngũ Cung đang mở ra sẽ sớm ra mắt khán giả Việt Nam và khơi gợi cảm hứng lịch sử trong những người trẻ. Và càng hy vọng hơn, sau “Red Rock” ấy, sẽ có nhiều hơn nữa các nghệ sĩ trẻ thuộc nhiều dòng nhạc khác nhau, từ pop cho tới hip-hop, cũng tìm cách làm mới lại những bản nhạc hào hùng đã từng đi vào lòng người để sức sống của những bản nhạc ấy càng mạnh mẽ hơn khi chúng được khoác lên mình màu sắc của người trẻ năng động, hiện đại và giàu sáng tạo.
