Trạng Nguyên Education: Hành trình 10 năm gieo chữ

Hành trình lan tỏa tri thức vì cộng đồng

Xuất phát từ những chuyến đi thiện nguyện, chị Nguyễn Thị Thu Phương - Chủ tịch Hội đồng Thành viên, Nhà sáng lập Trạng Nguyên Education, luôn day dứt khi chứng kiến trẻ em vùng cao, đặc biệt là các em đồng bào dân tộc thiểu số, chịu nhiều thiệt thòi về điều kiện học tập. Với nhiều em, tiếng Việt không phải tiếng mẹ đẻ mà là ngôn ngữ thứ hai; trong khi việc dạy và học khi ấy vẫn theo giáo trình chung, ít đổi mới, chưa thực sự hấp dẫn.

Chính những trăn trở ấy đã thôi thúc chị Phương tìm hướng xây dựng học liệu số sinh động, giúp việc học tiếng Việt trở nên gần gũi, thú vị, để các em không chỉ học mà còn dành tình yêu cho tiếng Việt.

Chia sẻ về hành trình hình thành Trạng Nguyên Education, chị Nguyễn Thị Thu Phương, Chủ tịch Hội đồng Thành viên, Nhà sáng lập Trạng Nguyên Education, cho biết: “Ý tưởng xây dựng Trạng Nguyên Education được ấp ủ từ năm 2010 và đến năm 2015 mới chính thức triển khai, với dự án đầu tiên là Trạng Nguyên Tiếng Việt - một sân chơi về tiếng Việt hoàn toàn miễn phí trên internet theo mô hình khoa bảng ngày xưa.

Thời điểm đó, việc phát triển học liệu số cho trẻ em, nhất là ở vùng núi, vùng nông thôn, bị đánh giá là khó khả thi; đội ngũ gần như khởi đầu bằng nguồn lực tự thân, thiếu nền tảng công nghệ. Tuy nhiên, từ sự đổi mới trong phương pháp giáo dục, mô hình Trạng Nguyên Tiếng Việt đã sớm được đón nhận, tạo động lực để dự án tiếp tục mở rộng trong các giai đoạn tiếp theo”.

Sau thành công của Trạng Nguyên Tiếng Việt, Trạng Nguyên Education tiếp tục mở rộng sang lĩnh vực toán học thông qua hợp tác với Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM), đánh dấu bước gắn kết học thuật trong mô hình giáo dục của đơn vị.

Từ đó, Trạng Nguyên Toán-TNMath và Sân chơi Toán học Việt Nam (VNMF) ra đời, trở thành 2 sáng kiến mang tính đột phá nhằm “trả lại niềm vui cho việc học Toán”, rút ngắn chênh lệch năng lực toán học giữa các vùng miền, đồng thời phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu toán học cho thế hệ trẻ.

Theo chị Thu Phương, khi sáng lập mô hình này, Trạng Nguyên Education luôn kiên định theo đuổi triết lý giáo dục: Đẹp về nhân cách, giỏi về kiến thức và thấm nhuần bản sắc dân tộc. Dẫu trải qua nhiều khó khăn, không ít lần phải điều chỉnh mô hình và hệ thống công nghệ, song triết lý giáo dục ấy luôn được giữ vững, không thay đổi.

Mô hình giáo dục đổi mới

Một trong những sáng kiến đột phá của Trạng Nguyên Education là mô hình học tập “Học-Luyện-Thi-Chơi”, với cấu trúc tích hợp hiếm có trong lĩnh vực công nghệ giáo dục (EdTech) Việt Nam.

Nếu trước đây việc học gắn với sách vở, bài kiểm tra và áp lực thi cử, thì mô hình này đã biến quá trình học tập thành một hành trình tương tác, trải nghiệm và vui học. Trong đó, “Học” giúp học sinh tiếp cận kiến thức qua video, hoạt cảnh 3D, câu chuyện tương tác sinh động; “Luyện” là hệ thống bài tập tự động phân tầng theo năng lực, có gợi ý và phản hồi thông minh; “Thi” được tổ chức theo lộ trình cấp trường-cấp tỉnh-cấp quốc gia (Hương-Hội-Đình), tạo động lực chinh phục; và “Chơi” ứng dụng trò chơi hóa toàn bộ hành trình học với bảng xếp hạng, huy chương, nhân vật đồng hành, góp phần khơi dậy hứng thú học tập tự nhiên.

Đây là mô hình học tập “4 trong 1” đầu tiên tại Việt Nam kết hợp giáo dục-thi cử-trò chơi-văn hóa, giúp trẻ vừa “học để biết”, vừa “học để vui”, góp phần giúp thay đổi tâm lý “ngại học, sợ thi” thành sự chủ động, hào hứng học tập của hàng triệu học sinh trên cả nước.

Với phương pháp giáo dục số tích hợp học-luyện-thi-chơi, mô hình có thể linh hoạt áp dụng cho nhiều môn học, nhiều lứa tuổi, qua đó khơi dậy hứng thú và động lực học tập tự nhiên cho học sinh. Từ Trạng Nguyên Tiếng Việt, mô hình này đã được nhân rộng sang Trạng Nguyên Toán (TNMath), Trạng Nguyên Toàn Tài, và tiếp tục mở rộng sang các lĩnh vực Lịch sử, Khoa học, Ngoại ngữ, STEM…

Sân chơi học thuật trực tuyến phi thương mại vì cộng đồng

Trong khi nhiều nền tảng giáo dục trực tuyến đi theo hướng thương mại hóa, thu phí học sinh, thì Trạng Nguyên Education chọn con đường khác biệt đó là xây dựng và duy trì các sân chơi học thuật trực tuyến quy mô quốc gia, hoàn toàn miễn phí, không quảng cáo, không thương mại. Tất cả các sân chơi của Trạng Nguyên đều hướng tới phụng sự cộng đồng, xóa rào cản vùng miền và nâng cao năng lực học tập cho học sinh toàn quốc.

Đến nay, sáng kiến “Sân chơi phi thương mại vì cộng đồng” đã trở thành mô hình tiêu biểu về giáo dục công bằng, nơi mọi học sinh, dù ở Hà Giang, Trà Vinh hay Cà Mau… đều có cơ hội tiếp cận tri thức và tham gia học tập như nhau.

Bên cạnh đó, Trạng Nguyên Education còn hình thành cộng đồng học tập trực tuyến quy mô lớn nhất Việt Nam với hàng triệu thành viên. Các sân chơi “Đấu trường Toán học”, “Đấu trường Toàn Tài” được tổ chức định kỳ theo tháng, quý, năm, vừa là nơi thi đua, vừa là không gian giao lưu học thuật giữa học sinh trên cả nước.

Hệ thống bảng xếp hạng được thiết kế theo các cấp độ lớp, trường, tỉnh giúp khơi dậy tinh thần học tập tích cực, trong khi cộng đồng giáo viên là nơi chia sẻ phương pháp giảng dạy, học liệu và kinh nghiệm chuyên môn, góp phần lan tỏa đổi mới giáo dục.

Ứng dụng công nghệ tiên tiến và Trí tuệ nhân tạo (AI) vào học tập thích ứng

Một trong những phát kiến nổi bật của Trạng Nguyên Education là việc ứng dụng AI Scorecard để phân tích hành vi học tập của từng học sinh và xây dựng lộ trình học cá nhân hóa.

Hệ thống AI Scorecard theo dõi quá trình học của từng học sinh theo thời gian thực. Mỗi học sinh có bản đồ năng lực riêng (Learning Map) thể hiện điểm mạnh, điểm yếu và tốc độ tiến bộ. Dựa vào dữ liệu đó, nền tảng tự động gợi ý bài học, cấp độ luyện tập và trò chơi phù hợp với năng lực cá nhân.

Được phát triển hoàn toàn bởi đội ngũ Việt Nam dành cho học sinh Việt, mô hình học tập thích ứng này vận hành trên hệ thống dữ liệu theo chuẩn Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Mô hình đặc biệt có ý nghĩa với học sinh vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số – nơi chênh lệch trình độ giữa các em trong cùng một lớp học vẫn còn rất lớn.

Nói về vai trò của công nghệ, chị Phương cho rằng, đó chính là “con thuyền” đưa các sản phẩm và ý tưởng giáo dục đến với học sinh một cách nhanh nhất. “Chúng tôi không thể mang những thầy cô giỏi đến từng bản làng, nhưng nhờ công nghệ, có thể đưa tri thức, những người thầy giỏi và nguồn cảm hứng học tập đến với các em”, chị chia sẻ.

Theo chị Phương, công nghệ không vận hành đơn thuần theo kỹ thuật, mà phải xuất phát từ triết lý giáo dục của người làm sản phẩm. Vì vậy, mỗi bài học đều được thiết kế để lồng ghép các yếu tố văn hóa, lịch sử dân tộc, thể hiện xuyên suốt trong nội dung, hình ảnh và cách thể hiện, từ biểu tượng trống đồng, chim hạc, mái đình, cây đa đến những danh nhân, anh hùng trong lịch sử Việt Nam.

“Nhờ công nghệ, bản sắc văn hóa Việt có thêm con đường để đến gần hơn với mỗi học sinh”, chị Phương nhấn mạnh.

Bên cạnh các nền tảng trực tuyến, Trạng Nguyên Education triển khai các chuyến đi “Cõng chữ về làng” - chương trình đưa công nghệ, đưa học liệu, thiết bị, và tập huấn dạy học đến các vùng khó khăn.

Hàng chục chuyến đi được tổ chức mỗi năm tới các tỉnh Hà Giang, Sơn La, Lai Châu, Quảng Trị, Đắk Nông, Cà Mau… Hơn 2.000 bộ thiết bị học tập, sách vở, tài khoản miễn phí, suất học bổng được trao tận tay học sinh vùng khó khăn. Cùng với đó, các lớp tập huấn trực tuyến đã giúp thầy cô vùng khó khăn làm quen với công nghệ, tạo nội dung dạy học số.

Những sáng kiến ấy góp phần làm thay đổi cách tiếp cận giáo dục, mang niềm vui đến lớp học, đồng thời bền bỉ gây dựng nền tảng cho một nền giáo dục công bằng, bình đẳng, vì sự phát triển toàn diện của trẻ em Việt Nam.

Hợp tác học thuật - nền tảng cho phát triển bền vững

Sự đồng hành của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM), Đại học Sư phạm Hà Nội, Viện Công nghệ Thông tin, Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam, cùng các viện nghiên cứu về lịch sử, ngôn ngữ, học liệu… và sự cố vấn của nhiều nhà giáo, giáo sư đầu ngành, đặc biệt là Giáo sư Ngô Bảo Châu – đã khẳng định giá trị học thuật và nền tảng phát triển bền vững của mô hình Trạng Nguyên Education.

Theo chị Nguyễn Thị Thu Phương - Chủ tịch Hội đồng thành viên, Nhà sáng lập Trạng Nguyên Education, sự đồng hành và hợp tác chặt chẽ là động lực giúp đơn vị kiên trì theo đuổi sứ mệnh giáo dục vì cộng đồng, hướng tới phát triển bền vững, không thương mại hóa mô hình.

Hướng tới mục tiêu trở thành một hệ sinh thái giáo dục Việt Nam, vì người Việt, mang giá trị Việt và đủ tầm vươn ra thế giới, Trạng Nguyên Education mong muốn mỗi học sinh, dù ở thành thị hay miền núi, đủ đầy hay còn khó khăn, đều được học tập trong một môi trường bình đẳng, sáng tạo, nhân văn, nuôi dưỡng niềm tự hào dân tộc; đồng thời đưa tiếng Việt đến gần hơn với kiều bào ở nước ngoài thông qua nền tảng học liệu số, góp phần gìn giữ và lan tỏa vẻ đẹp của tiếng Việt trên khắp năm châu.