Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Chu Thúy Quỳnh sinh ra trong một gia đình gia giáo ở Hà Nội, là hậu duệ nhiều đời của cụ Chu Văn An. Từ nhỏ, cô bé Quỳnh đã ham mê múa hát. Năm 14 tuổi, Quỳnh mạnh dạn tham gia thi tuyển vào Đoàn Ca múa nhân dân trung ương và trúng tuyển. Với vóc dáng nhỏ bé của cô, nhiều người trong đoàn nghi ngại và cô thường chỉ được tham gia những vai phụ trong đoàn. Nhưng Chu Thúy Quỳnh say mê đặc biệt với múa. Người ta thấy cô bé tập luyện bất cứ nơi đâu: Trên sân ga lúc chờ tàu, trên vỉa hè, nơi ven chợ... Thấy cổ chân mình cứng so với nhiều bạn bè, hằng ngày cô bé ngâm chân, rồi dùng bàn chải chà cho mềm cơ ra để có thể thực hiện động tác múa khó. Dần dần, tài năng của Chu Thúy Quỳnh được nhìn nhận. Sự khổ luyện đã giúp cho sự nghiệp của nghệ sĩ trẻ cất cánh. Nhìn những động tác múa của Chu Thúy Quỳnh như con thiên nga, không mấy ai biết tập múa là một quá trình khổ luyện vất vả đầy mồ hôi, nước mắt và thậm chí cả máu nữa. Thúy Quỳnh bị cận nặng đến nỗi nếu bỏ kính ra thì gần như không nhìn thấy gì. Nhưng nghệ sĩ không thể đeo kính lên sân khấu để múa. Mỗi lần diễn, để quen với sân khấu, Quỳnh đều phải nhắm mắt lại trước để định lượng vòng quay, độ sải chân cho chuẩn để khi bỏ kính ra vẫn có thể quay được chính xác. Khi biết được điều này, tất cả mọi người đều thừa nhận Chu Thúy Quỳnh là kỳ tài.
Tên tuổi của nghệ sĩ Chu Thúy Quỳnh dần trở nên quen thuộc. Trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, bà lăn lộn ở chiến trường. Những vở diễn như "Bà mẹ miền nam", "Tiếng gọi quê hương", "Gặp gỡ bên mâm pháo", "Theo cờ giải phóng"... đã góp phần động viên tinh thần chiến sĩ ta đánh giặc. Chu Thúy Quỳnh vinh dự trở thành đại biểu Quốc hội năm 28 tuổi. Cái tài của bà là khi vào vai diễn nào, khán giả cũng thấy như bà sinh ra để vào vai đó. Chẳng hạn như khi tham gia vở kịch múa "Tấm Cám", Chu Thúy Quỳnh vào vai cô Cám đanh đá, gian ác, lười biếng. Nhưng đến gần ngày công diễn thì nữ diễn viên đóng vai cô Tấm, bị đau chân. Dù không được chuẩn bị kỹ để diễn vai cô Tấm, nhưng Chu Thúy Quỳnh vẫn vào vai hoàn hảo. Năm 40 tuổi, bà mới đi học múa tại Ấn Độ. Ở độ tuổi này, phần lớn nghệ sĩ múa đã "về hưu". Nhưng kết quả học tập của bà khiến chính người Ấn Độ kinh ngạc và gọi bà là "ngôi sao múa đến từ phương Đông".
Từ những vai diễn, NSND Chu Thúy Quỳnh bắt đầu viết và dựng những vở kịch múa. Bà sáng tác được gần 30 điệu múa thuộc nhiều hình thức, thể loại. Cụm tác phẩm “Suối đàn T’rưng”, “Những cô gái làng”, “Hương xuân” đã mang đến cho bà Giải thưởng nhà nước (năm 2011). Bà cũng trở thành tác giả và biên đạo cho nhiều chương trình lễ hội lớn của Thủ đô, những chương trình mang tầm vóc quốc gia. Với mỗi chương trình, bà đều tự tay viết kịch bản, dựng hình biên đạo múa như Chương trình "Kỷ niệm 990 năm Thăng Long - Hà Nội", Chương trình giao lưu nghệ thuật với các nước Ấn Độ, Thái-lan, Lào, Cam-pu-chia, Trung Quốc, Hàn Quốc, Chương trình lễ hội Du lịch quốc tế Hà Nội (từ năm 2000 đến năm 2006)... Năm 2010, bà là thành viên Hội đồng nghệ thuật Hà Nội, thành viên của Hội đồng cố vấn nghệ thuật trong chương trình Đại Lễ Kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, tổng đạo diễn chương trình múa cổ trong đại lễ với chủ đề "Thăng Long mở hội - Tìm lại dấu xưa". Với những đóng góp không biết mệt mỏi cho sự nghiệp phát triển văn hóa, nghệ thuật múa của đất nước và Thủ đô, NSND Chu Thúy Quỳnh hai lần được tặng Huy hiệu của Chủ tịch Hồ Chí Minh, được tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (năm 1987), Huân chương Lao động hạng nhất năm 1998... Gần đây nhất, NSND Chu Thúy Quỳnh đã vinh dự được thành phố trao tặng danh hiệu Công dân Thủ đô ưu tú năm 2015.
