Thôn Trám tạo điểm sáng bức tranh quê

Về thôn Trám, xã Phúc Sơn, huyện Tân Yên (Bắc Giang) vào một ngày giữa tháng 9, đi trên trục đường xã và những đường liên thôn, liên xóm đã được nhựa hóa, bê-tông hóa sạch đẹp, chúng tôi cảm nhận được bước chuyển mình vững chắc của một thôn điển hình. Dọc hai bên đường 297 chạy qua thôn, những ngôi nhà cao tầng hiện đại mọc lên thấp thoáng đan xen với những ngôi nhà mái bằng khang trang san sát. Khu trung tâm thôn khá sầm uất với những hộ kinh doanh, những công trình phúc lợi trường học, nhà văn hóa... đã được đầu tư xây sửa khang trang, đẹp đẽ, tạo "điểm nhấn" cho bức tranh làng quê trên con đường đổi mới.

Hiện tất cả các cánh đồng cho thu nhập cao ở thôn Trám được sản xuất theo một quy trình đặc biệt. Một năm hai vụ lúa lai F1, hai vụ màu bao gồm một vụ dưa và một vụ khoai tây, trung bình một năm, sau khi trừ chi phí, thu nhập bình quân có thể đạt từ 230 đến 240 triệu đồng/ha. Mức thu nhập này được coi là gấp ba lần so với trước kia, khi bà con nơi đây vẫn còn canh tác theo phương thức truyền thống.

Trong câu chuyện nói về cách làm mới, anh Nguyễn Văn Thơm, Trưởng thôn Trám tâm sự: Khởi đầu cho việc đổi mới cũng gặp không ít khó khăn. Vụ đông 2008, thôn tập trung trồng hành lá, khi cây hành chuẩn bị bước vào thu hoạch thì mưa bão, ba ha hành lá hầu như hỏng cả. Tính ra một sào thiệt hại từ 500 nghìn đến 1 triệu đồng. Vụ sau trồng dưa bao tử, dưa chuột Nhật Bản cũng không suôn sẻ. Bài học đầu tiên rút ra đó là phải đi tìm hiểu kinh nghiệm làm ăn, học tập các mô hình tiêu biểu.

Ðầu năm 2011, Ban lãnh đạo thôn đã mạnh dạn ký hợp đồng với Công ty Giang Nam, có trụ sở tại Hà Nội để sản xuất bốn ha lúa lai F1, dùng để làm giống. Do trồng lúa lai F1 đòi hỏi khá kỹ về mọi mặt như: phải sản xuất tập trung trên một cánh đồng lớn, cách ly hoàn toàn với các giống lúa khác, để bảo đảm không bị lẫn giống, ngoài ra các khâu từ gieo trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh... đều phải tuân thủ theo một quy trình chặt chẽ... Do vậy, có khá nhiều hộ gia đình có ruộng nhưng lại không có nhân công lao động, nên không muốn tham gia. Một số hộ khác còn nghi ngờ về tính hiệu quả của mô hình, nên vẫn còn băn khoăn. Vì thế ban đầu chỉ có khoảng 20 hộ nông dân đồng ý trồng lúa lai F1, còn khoảng gần hai mẫu ruộng là không có ai đăng ký.

Ban lãnh đạo thôn Trám thống nhất, cán bộ, đảng viên trong thôn phải là người gương mẫu làm trước mạnh dạn thuê lại hai mẫu đất của người dân để đầu tư sản xuất. Vụ đầu tiên, trúng một vụ mùa bội thu. Trung bình một sào lúa lai F1 cho khoảng 120 kg, bán với giá 25 nghìn đồng/kg, bà con thu về khoảng ba triệu đồng. Nếu so với cấy giống lúa thuần trước đây, một vụ chỉ được khoảng 200 kg, với giá sáu nghìn đồng/kg, bà con chỉ có thể thu về 1,2 triệu đồng. Như vậy, cho thấy trồng lúa lai F1 có hiệu quả kinh tế cao gấp hai lần.

Ðến vụ thứ 2, mô hình trồng lúa lai F1 của thôn đã tăng lên 10 ha, năm 2012 là 12 ha, và năm 2013 là 14 ha. Thuận lợi trong tưới tiêu, một năm ngoài trồng hai vụ lúa lai F1, Ban lãnh đạo thôn tiếp tục ký hợp đồng với Công ty tam nông Bắc Giang trồng gần năm ha khoai tây Át-lan-tích làm giống. Ðồng thời đưa cây ngô ngọt vào trồng đem lại nguồn thu đáng kể.

Ðến nay chỉ với 26 ha tổng diện tích đất nông nghiệp, một năm trung bình cho thu khoảng 230 triệu đồng/ha/năm, tương đương với khoảng 16 tỷ đồng, một con số không nhỏ đối với một thôn thuần nông.

Trên cánh đồng khoai tây của thôn Trám, chúng tôi gặp ông Nguyễn Văn Ðoàn đang nhổ cỏ cho lúa. Ông Ðoàn phấn khởi: Mô hình cánh đồng lớn đã giúp bà con nông dân thôn Trám dần quen với việc áp dụng khoa học, kỹ thuật hiện đại từ khâu làm đất, đến khâu thu hoạch. Mọi rủi ro về sâu bệnh, dịch bệnh trong quá trình sản xuất được hạn chế một cách tối đa, nhất là tất cả đầu ra cho sản phẩm.

Phó Chủ tịch UBND xã Phúc Sơn Phạm Hồng Ðón cho biết: "Từ  thôn Trám, đã và đang xuất hiện nhiều phong trào sản xuất hàng hóa, lan sang nhiều thôn khác như thôn Khánh Châu, Yên Lý, Long Vân. Bên cạnh sự tiên phong gương mẫu đi đầu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, việc tăng cường mối liên kết bốn nhà, coi trọng sự phát triển của khoa học - công nghệ, cơ giới hóa, phân công lao động đang chuyển dần theo hướng chuyên môn hóa là những nhân tố chủ yếu để thôn Trám phát triển, tạo dựng một thương hiệu. Ðến nay, tỷ lệ hộ nghèo của thôn đã giảm chỉ còn 3%, bà con nông dân phấn khởi cùng nhau đoàn kết chung tay xây dựng nông thôn mới. Trong hai năm qua, thôn đã cứng hóa được một km đường nội thôn, xây dựng nhà văn hóa đạt chuẩn theo quy định. Thôn thành lập được một câu lạc bộ văn nghệ, một câu lạc bộ thể dục - thể thao. Hằng năm có gần 90% số hộ đạt gia đình văn hóa, nhiều năm liền thôn được công nhận là làng văn hóa cấp huyện.

MINH TƯ

(Bắc Giang)