Gặp Thanh Bình một sáng thu nơi TP Hồ Chí Minh tràn ngập nắng gió, trông chị trẻ hơn tuổi 38 rất nhiều. Bình nói chuyện dễ thương, cuốn hút người nghe bằng sự duyên dáng và vốn hiểu biết phong phú, với đôi mắt sáng, ánh nhìn rạng rỡ. Chị nói về những ca khúc vừa khiêm tốn vừa thận trọng, ăm ắp nỗi niềm của người đã bao năm trăn trở về một thể loại sáng tác đã "ám" vào mình như không thể khác.
Chị tâm niệm, những ca khúc ngợi ca đất nước, quê hương, con người thật sự là một "ngôi đền", mà người sáng tác luôn thành kính trước ngôi đền ấy và bền bỉ theo đuổi nó.
Cảm xúc là yếu tố đầu tiên giúp tôi sáng tác - Bình bộc bạch. Và theo tôi, đối với các nữ nhạc sĩ, nhu cầu giãi bày những cảm xúc, tâm trạng càng mãnh liệt hơn. Những ca khúc ở dạng này dễ nhận được sự đồng cảm, bởi đó là những cảm xúc rất tự nhiên, rất thật, xuất phát từ nhu cầu được chia sẻ.
Hai năm trước, tôi đọc "Nhật ký Ðặng Thùy Trâm" trong những đêm mưa, trong tiếng mưa rơi trầm mà vang, tâm hồn tôi trở lại một miền ký ức. Có một sự chắt lọc và thẩm thấu đến tuyệt vời để biến tất cả mọi điều thành nhẹ tênh, trong suốt giữa thế giới của hoa và lửa. Hoa của tình yêu và mơ ước, lửa của ý chí và hy vọng. Tôi nghĩ: "Phải làm cái gì đó tặng riêng cho chị Thùy, để giới trẻ bây giờ hiểu biết thêm về chị". Hơn nữa, chị Thùy cũng rất yêu âm nhạc, chị yêu "Sulikô" và khi đi giữa núi rừng Trường Sơn trong khói lửa đạn bom, chị vẫn hát "Núi sông ơi đẹp tươi" (sáng tác của nhạc sĩ Phong Kỳ).
Và trong những đêm mưa đó, những giai điệu, những hàng chữ như tự tìm đến: "Có một người con gái tuổi hai mươi, mang trong mình trái tim cháy bỏng, một trái tim nhân hậu giữa cuộc đời... Lòng thiết tha vì cuộc sống hòa bình. Một lương y như từ mẫu... đã nằm lại trên mảnh đất quê hương, máu thấm đỏ từng trang nhật ký. Chị đã ra đi cả nước nghiêng mình" (Ngọn lửa tuổi 20).
Bình không ngờ khi gửi tặng gia đình chị Thùy Trâm bài hát đó, mẹ Doãn Ngọc Trâm đã gọi điện cho chị: "Cả nhà bác đang ngồi nghe rất xúc động. Bác thấy như con gái bác đang hiện về. Cháu đã viết bằng trái tim của cháu, chắc chắn ca khúc sẽ đến được với những trái tim khác". Quả vậy, một tháng sau bài hát đã được vang lên trong chương trình truyền hình trực tiếp tưởng niệm chị Ðặng Thùy Trâm ở TP Hồ Chí Minh. Bài hát đã được ca sĩ Anh Bằng thể hiện rất thành công.
Năm 2006 bài hát đã đoạt giải khuyến khích trong cuộc thi ca khúc viết về thanh niên và tuổi trẻ Việt Nam do Trung ương Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phối hợp Hội Âm nhạc Việt Nam, Ðài Tiếng nói Việt Nam tổ chức.
Trong sáng tác Bình luôn chú trọng việc sử dụng ca từ. Bình nói: Ca từ nhiều khi quyết định sự thành công của ca khúc. Những ca khúc được đánh giá là hay, đẹp hay bình thường... đều được xét đoán dựa trên ca từ, chứ không phải dựa trên hòa âm hay nhạc khí. Ca từ còn thể hiện cái "phông văn hóa" của người sáng tác. Cái đẹp của ca từ bao giờ cũng xuất phát từ những điều giản dị.
Lời ca trong những ca khúc của chị vừa rất thực, vừa giàu chất tự sự, cái thực của đề tài, cái thực tế gần gũi mà thiêng liêng: Tổ quốc, tình yêu đất nước và những tình cảm tự nhiên gắn bó với mảnh đất quê hương, những con người gần gũi trong cuộc sống, người chiến sĩ nơi đảo xa: "Em đến thăm anh nơi hải đảo xa xôi. Nghe em hát biển xanh thôi thét gào, nghe em hát lòng anh vơi nỗi nhớ, nỗi nhớ người lính đảo xa nhà..." (Tiếng hát nơi đảo xa) một trong ba ca khúc chị sáng tác trong đợt đi thực tế quần đảo Trường Sa.
Giai điệu nhạc của Thanh Bình dịu dàng, tinh tế, lan tỏa trong tâm hồn người. Chất thơ trong âm nhạc có lẽ được thừa hưởng từ người mẹ - nhà thơ Võ Thị Tân Việt. Thanh Bình kể: Chị sinh ra ở Lệ Thủy - Quảng Bình, từ nhỏ đã rất yêu thích âm nhạc, thích ca hát và nghe đàn. Khi Bình bảy tuổi, gia đình chuyển vào TP Hồ Chí Minh, ba mẹ đã phải chắt chiu, dành dụm mua tặng Bình một cây đàn piano, tài sản lớn thời bấy giờ. Những nốt nhạc, vần thơ đầu tiên của chị có công sức rất lớn của người mẹ.
Tốt nghiệp khoa Toán tin thuộc Ðại học Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, Bình công tác tại Ngân hàng Ngoại thương thành phố. Nhiều người hỏi tại sao con gái thích đàn, thích hát lại đi học toán tin, Bình chỉ cười: "Mình mê máy vi tính chẳng kém gì cây đàn pi-a-nô". Tính đến nay, sau gần chục năm sáng tác, Bình đã viết gần 50 ca khúc ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước, tình mẹ con, tình yêu đôi lứa...
Chủ đề Tổ quốc, quê hương, đất nước đã tạo nên một giá trị lớn lao, đóng góp vào kho tàng âm nhạc Việt Nam. Một thực tế trong đời sống âm nhạc nước nhà những năm gần đây, thiếu vắng những ca khúc ngợi ca đất nước, những bài hát ngợi ca con người đang lao động, công tác ở khắp mọi miền Tổ quốc. Và dường như đang xuất hiện khá nhiều ca khúc miêu tả những tình cảm cá nhân, những chuyện tình dang dở... Bởi thế, khi nhạc sĩ Thanh Bình thực hiện album nhạc "Ngọn lửa tuổi 20" với những sáng tác nặng tình quê hương, đất nước, thật đáng trân trọng.
