Thâm nhập con đường buôn lậu từ Trung Quốc (Kỳ 1)

Bài 1: “Cõng” hàng lậu về nước

TP Quảng Châu vốn được xem là “thánh địa” của hàng “nhái”, bởi có thể cung cấp bất kỳ loại hàng gì, từ giày dép, quần áo, nội thất hay các loại hàng hiệu “sang chảnh” với giá rẻ bất ngờ. Do ưu thế giá bán tại gốc rẻ mạt, một vốn bốn lời, nhiều người đã và đang đua nhau đi buôn, khiến việc "đánh" hàng lậu từ Trung Quốc về Việt Nam ngày càng trở thành mối lo ngại lớn. Trong những ngày bên nước bạn, tiếp xúc với đủ loại "con buôn" lọc lõi, chúng tôi phát hiện những cách thức, thủ đoạn để có thể “cõng” một bao tải hàng lậu về Việt Nam mà không gặp bất kỳ trở ngại nào,...

Những chuyến xe buôn lậu

Tình cờ, tôi gặp lại Tuấn Lương, một cậu em học chung trường đại học. Chỉ vài năm thôi mà Lương đã hoàn toàn thay đổi, cậu khoe đang làm chủ bảy shop quần áo thời trang có tiếng tại Hà Nội. Thấy tôi có vẻ thắc mắc, Lương tiết lộ, sau khi ra trường, cậu theo người chị họ sang Quảng Châu “đánh” hàng về bán. Chuyến đầu bỏ ra 300 triệu đồng, bán tốt, lãi cả trăm triệu đồng, dần dần làm lớn cũng có “chút” vốn giắt lưng. Chỉ sau hai năm đi buôn, cậu đã tự mua được cho mình một căn hộ chung cư cao cấp, một “xế hộp” Mercedes gần hai tỷ đồng, chưa kể những món đồ hàng hiệu đắt tiền. Vốn tính tò mò và choáng ngợp khi nghe đến việc buôn bán một vốn bốn, năm lời, tôi quyết định xin theo chân Tuấn Lương xuất ngoại một chuyến để tìm hiểu thực hư việc đi buôn này ra sao.

Sau khi thống nhất được phương án đi, tôi nhanh chóng có được visa (thị thực) Trung Quốc trong vòng năm ngày với chi phí gần hai triệu đồng nhờ sự giúp sức của đội ngũ “cò”. Khi có đầy đủ giấy tờ, tôi đổi thêm mấy nghìn tệ (tiền Trung Quốc). Còn Tuấn Lương, do phải đi nhập hàng thường xuyên với số lượng lớn nên sử dụng visa cả năm với giá khoảng sáu triệu đồng. Với số tiền cần mang theo cho mỗi chuyến đi cỡ vài chục nghìn tệ nên cậu ta phải sử dụng dịch vụ gửi tiền bảo đảm của một công ty bên Trung Quốc nhưng sẽ có người nhận tiền Việt tại nhà.

Công ty này cho phép khách hàng gửi tiền Việt tại chi nhánh ở Việt Nam, sau đó nhận lại tiền tệ đã quy đổi tại khách sạn của mình ở Trung Quốc để tránh cho khách bị mất mát hoặc gặp cướp dọc đường. Theo tìm hiểu, hiện dịch vụ chuyển tiền này hoạt động rất sôi động và không gặp bất kỳ trở ngại nào. Muốn đổi bao nhiêu tiền cũng có, mọi giao dịch qua các tổ chức và cá nhân này đều thực hiện theo kiểu bảo đảm bằng niềm tin, không có chuyện ai “bùng” ai. Tôi rất thắc mắc, liệu có phải đang hình thành một "thế giới ngầm" đổi tiền, chuyển tiền một cách phi pháp như thế này qua biên giới?

Khoảng 6 giờ sáng hôm sau, xe 16 chỗ của nhà xe Ngọc Lan, một trong những nhà xe chuyên chở dân buôn đi “đánh” hàng đến đón chúng tôi tại nhà rồi tiến thẳng đến cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) theo quốc lộ 1. Tại cửa khẩu, thủ tục xuất cảnh rất đơn giản và nhanh chóng, sau 30 phút chúng tôi đã đặt chân sang Trung Quốc. Lương kéo tay tôi lên xe buýt loại nhỏ do nhà xe Ngọc Lan thuê sẵn, đưa chúng tôi đến TP Nam Ninh (cách biên giới 180 km), chuyển lên tàu cao tốc, đi tiếp đến Quảng Châu. Ngồi trên xe, Lương bảo, từ Nam Ninh tới Quảng Châu khoảng 600 km, nhưng đi tàu chỉ mất khoảng 5 giờ, giá cước trọn gói từ Hữu Nghị đến Quảng Châu là 340 tệ (tương đương 1,2 triệu đồng).

Đến Quảng Châu lúc 8 giờ tối, đã thấm mệt, chúng tôi nhanh chóng bắt xe về khách sạn Tung Liu mà Lương đặt trước đó. Sáng hôm sau, chờ sẵn tại sảnh khách sạn là người “tai” (chuyên dẫn đường kiêm phiên dịch cho dân đi buôn) tên A Lục dẫn chúng tôi đi lấy hàng. Với những người mới sang Quảng Châu “đánh” hàng, “tai” rất được việc, họ sẽ phiên dịch, dẫn đường, hỗ trợ lấy hàng và chỉ cho mình những mối cung cấp hàng có giá hợp lý. “Tai” ở đây cũng được chia làm nhiều nhóm, tùy theo ngôn ngữ và đẳng cấp. Tiền công “tai” trung bình khoảng 250 tệ/ngày (gần 900 nghìn đồng), còn với những “tai” VIP chỉ dành cho khách buôn lớn có giá cao hơn nhiều, lên tới 1.000 tệ/ngày (khoảng 3,5 triệu đồng) vì họ có thể dẫn khách đến tận xưởng để đặt hàng với giá gốc rất rẻ nếu lấy số lượng lớn theo đơn vị hàng trăm, hàng nghìn sản phẩm.

Mê cung hàng hóa

Quảng Châu - thủ phủ của tỉnh Quảng Đông, có đến hàng chục khu chợ sầm uất, ken mình san sát trên diện tích đất rộng mênh mông. Đây cũng là nơi cung cấp hàng hóa giá rẻ đi gần như khắp thế giới. Tôi để ý thấy các mặt hàng quần áo thời trang hàng hiệu đang bán ở thị trường Việt Nam, ở đây mẫu nào cũng có, với giá chỉ bằng 10% so với hàng chính hãng. Thậm chí, cả tem chống giả của nhà sản xuất cũng bị làm giả y hệt, phải là người sành sỏi đồ hiệu lắm mới phân biệt được.

Ở Quảng Châu, mỗi khu chợ chỉ chuyên bán một loại hàng hóa như quần áo, đồ điện tử, đồ chơi trẻ em, đồ lưu niệm, đồ nội thất,... Hai khu chợ đầu tiên chúng tôi đến chuyên bán các loại quần áo thời trang bình dân có tên chợ Sáng 13 và chợ Sá Hồ, nằm ngay tại trung tâm Quảng Châu. Do đặc thù chỉ mở đến 13 giờ hằng ngày, nên mới sớm tinh mơ, hoạt động mua bán đã diễn ra vô cùng tấp nập.

Theo chân “tai” A Lục vào trong chợ, chúng tôi chứng kiến hàng nghìn gian hàng lớn nhỏ được chia đều tăm tắp, nằm san sát và đối diện nhau qua những lối đi dài hun hút, người mua, kẻ bán ồn ào, chen chúc đến ngộp thở. Tôi có cảm giác giống như mình đang đi lạc vào mê cung quần áo khổng lồ. “Tai” A Lục cho tôi biết, ở đây hàng hóa rất phong phú, nên tiền bao nhiêu tiêu cũng không đủ. Những gì bày ra trong gian hàng chỉ để chào hàng mẫu, mỗi chủ hàng đều có xưởng may riêng, khách muốn lấy bao nhiêu, mẫu mã thế nào cũng có.

Sau khi khảo sát một hồi, chúng tôi dừng chân tại một gian hàng nhỏ bày la liệt quần áo mùa hè, đánh số thứ tự C279 của hai cô gái trẻ khá xinh xắn, liên tục chào mời khách bằng thứ tiếng líu lo như chim hót. Tôi thấy Lương chọn những mẫu quần áo khá đẹp, hợp thị hiếu của thanh niên với mức giá dao động từ 25 đến 50 tệ/chiếc (khoảng 100 đến 160 nghìn đồng), càng mua nhiều giá càng rẻ. Lương rỉ tai tôi: Mỗi cái áo này về đến Việt Nam sẽ được bán với giá gấp đôi, thậm chí gấp ba lần. Công việc của “tai” A Lục là ghi chép lại cẩn thận tên hàng hóa, mẫu mã, số lượng và địa chỉ gian hàng vào một quyển sổ tay nhỏ, sau khi hoàn tất việc chọn hàng, anh ta sẽ đi “gom” từng đơn hàng một.

Chọn hàng xong, Lương vỗ vai tôi ra vẻ khoái chí: Hồi đầu chưa thông thạo, mỗi tháng em chỉ sang “đánh” hàng một lần. Bây giờ thành “ma xó”, thuộc hết ngõ ngách rồi, em biết hết những mối hàng giá tốt, cực rẻ, tuần nào cũng sang đây “đánh” cả chục bao tải mang về. Thành bại của người đi buôn, ngoài việc nắm bắt nhu cầu thị trường, còn phải rành rẽ các mối hàng có giá tốt. Khi đã biết được mối hàng rồi, cứ thế là lên đường, rất đơn giản, chỉ mất thời gian đi lại lựa chọn hàng, mọi việc sau đó khắc có người “xử lý”.

Trong nhiều ngày ở “thánh địa” Quảng Châu, tôi và Lương “quần thảo” hết khu chợ này đến khu chợ khác, lùng sục khắp các gian hàng để tiếp tục tìm những mối mới giá tốt hơn. Ngày cuối cùng ở Quảng Châu, chúng tôi cùng “tai” kiểm lại những gì đã thu mua được, giao cho một công ty vận tải đóng thành từng bao với trọng lượng từ 50 đến 100 kg tùy từng loại hàng hóa với giá cước vận tải khoảng 25 đến 30 nghìn đồng/kg. Vào thời điểm cuối năm, nhất là dịp lực lượng chức năng chống buôn lậu mở chiến dịch kiểm soát chặt chẽ, đường biên bị tắc, cước phí vận tải cũng bị “đội” lên gấp đôi, thậm chí hơn thế. Thời gian chuyển hàng từ Trung Quốc về Việt Nam cũng rất nhanh, chỉ mất từ hai đến năm ngày sau khi hàng được đóng bao, còn thời điểm cận Tết, có khi cả tháng hàng cũng chưa về được do phải trốn tránh lực lượng chống buôn lậu. Khi giao hàng cho các công ty này, mỗi một lô hàng được đánh mã riêng, dựa vào đó, người giao hàng sẽ biết phải giao đến đâu cho chủ hàng.

Theo tìm hiểu, giới buôn lậu hiện nay rất tin tưởng vào các công ty vận chuyển. Những công ty này sống dựa vào lượng hàng tuồn về nước, càng lớn thì càng nhiều tiền cước, nên làm ăn rất uy tín, không có khái niệm “bùng hàng”. Chủ hàng muốn gửi bao nhiêu hàng, công ty vận tải cũng nhận, thậm chí còn linh hoạt cho nợ tiền cước, thanh toán gối vào chuyến sau. Các công ty vận chuyển hoạt động công khai, chỉ cần lên mạng in-tơ-nét tìm kiếm, lập tức xuất hiện hàng tá trang web quảng cáo rầm rộ.

Khoảng 17 giờ, khi chúng tôi bắt đầu hành trình ngược từ Quảng Châu trở về cửa khẩu Hữu Nghị, kết thúc một chuyến “đánh” hàng, cũng là lúc những bao tải hàng rục rịch chạy về bãi tập kết tại một “tổng kho” nằm ở thị trấn Bằng Tường, sát biên giới Việt Nam. Chớp thời cơ thuận lợi, cánh “cửu vạn” sẽ thay nhau “cõng” từng bao tải hàng lậu về nước để chúng sớm hội ngộ chủ nhân, những người đã cự tuyệt nghĩa vụ khai báo và đóng thuế cho Nhà nước và tự dấn thân mình vào con đường vi phạm pháp luật,…

(Còn nữa)

Vận chuyển tiền qua biên giới là vi phạm hình sự

Với các phương thức và thủ đoạn vận chuyển tiền qua biên giới nhằm mục đích thanh toán cho hoạt động buôn lậu là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy theo lượng tiền, sẽ căn cứ để xử lý hành chính hoặc hình sự. Các cá nhân, tổ chức nhận đổi tiền, chuyển tiền phục vụ việc buôn bán hàng lậu cần thiết phải xử lý nghiêm và nặng nhất, có thể bị khởi tố hình sự về hoạt động chuyển hàng hóa, tiền tệ qua biên giới, với mức phạt tù lên đến 10 năm.

Luật sư Nguyễn Văn Nghi

Đoàn Luật sư TP Hà Nội

Năm 2014, Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 166/2014/TT-BTC, quy định mức thuế nhập khẩu của gần 3.700 sản phẩm có nguồn gốc từ Trung Quốc xuống 0%. Tuy nhiên, quy định này không mấy tác động đến dân buôn. Bởi lẽ, khi hàng hóa qua cửa khẩu vẫn phải đóng thuế giá trị gia tăng (VAT) 10% nên hầu hết giới buôn lậu vẫn sử dụng mọi mánh khóe, thủ thuật để trốn thuế.

(Một cán bộ hải quan)