Nhằm tăng cường năng lực xuất khẩu vào thị trường châu Âu cho các doanh nghiệp trong ngành hàng gia vị, rau quả, sáng 6/5, Tổ chức Oxfam tại Việt Nam cùng VCCI tổ chức Hội thảo khởi động dự án “Tăng cường năng lực xuất khẩu cho doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành hàng gia vị, rau quả Việt Nam” (gọi tắt SFV-Export), do Liên minh châu Âu (EU) tài trợ. Dự án được triển khai trong hai năm 2022- 2023.
Chưa tận dụng được lợi thế
Theo Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng, những năm gần đây, Việt Nam đã và đang nỗ lực đa dạng hóa thị trường xuất khẩu hàng rau quả. Cơ cấu hàng rau quả xuất khẩu sang các châu lục trong năm 2021 cho thấy sự chuyển dịch rõ nét với tỷ trọng xuất khẩu hàng rau quả sang châu Âu và châu Mỹ tăng trong khi tỷ trọng xuất khẩu sang châu Á giảm.
Năm 2021, trị giá xuất khẩu hàng rau quả tới thị trường châu Âu có tốc độ tăng trưởng cao, đạt 303 triệu USD, tăng 17,4% so với năm 2020. Nhất là sau giai đoạn phong tỏa, giãn cách vì dịch Covid-19, nhu cầu tiêu thụ sản phẩm rau, củ, quả tại các quốc gia khu vực EU gia tăng mạnh, trong đó sản phẩm rau quả tươi tăng từ 15- 20%/năm; sản phẩm chế biến tăng hơn 30%.
Tuy nhiên, hiện nay, thách thức đối với các doanh nghiệp gia vị, rau quả khi muốn xuất khẩu sang châu Âu là rất lớn. Cụ thể là các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc; thiếu thông tin về nhu cầu, thị hiếu thị trường và kênh tiếp cận khách hàng châu Âu; nhận diện thương hiệu các mặt hàng gia vị, rau quả Việt Nam tại thị trường châu Âu chưa đủ sức cạnh tranh; năng lực, tiếng nói chung của ngành hàng chưa mạnh.
Để khắc phục những hạn chế trên, VCCI đã phối hợp với Tổ chức Oxfam tại Việt Nam xây dựng Dự án “Tăng cường năng lực xuất khẩu cho doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành hàng gia vị, rau quả Việt Nam” (SFV-Export). Theo đó, dự án hỗ trợ các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị ngành hàng gia vị, rau quả, bao gồm các doanh nghiệp xuất khẩu, nhà cung cấp của các doanh nghiệp xuất khẩu, và các doanh nghiệp khác trong ngành.
Dự án gồm năm nhóm hoạt động chính: Hỗ trợ kỹ thuật chuyên sâu giúp doanh nghiệp tuân thủ và được chứng nhận đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm do châu Âu công nhận; Hỗ trợ hoạt động marketing, phát triển thị trường, cung cấp thông tin về thị trường và kết nối doanh nghiệp với các đối tác tiềm năng từ thị trường châu Âu; Số hóa các hỗ trợ kỹ thuật và xúc tiến thương mại trên nền tảng số chuyên biệt; Hỗ trợ cải thiện chính sách và thực hành tốt liên quan đến người lao động, bình đẳng giới và bảo vệ môi trường; Thúc đẩy hợp tác đa bên để nâng cao năng lực ngành và quảng bá nông sản Việt Nam vào thị trường châu Âu.
Đặc biệt, dự án sẽ xây dựng và vận hành một nền tảng số tiên tiến nhằm cung cấp đầy đủ, thường xuyên thông tin thị trường cập nhật, tạo cơ hội để doanh nghiệp Viêt Nam kết nối với khách hàng châu Âu. Đồng thời, cũng đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số trong quản lý chuỗi cung ứng, quản trị doanh nghiệp, marketing, thương mại.
Nâng cao năng lực cho doanh nghiệp xuất khẩu
Giám đốc Quốc gia tổ chức Oxfam tại Việt Nam Vũ Thị Quỳnh Hoa chia sẻ: "Với dự án SFV-Export, chúng tôi mong muốn ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt Nam được công nhận đạt các tiêu chuẩn quốc tế về xuất khẩu. Bên cạnh các tiêu chuẩn về phương pháp sản xuất và sản phẩm bảo đảm an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng, người sản xuất và hệ sinh thái tự nhiên, các tiêu chuẩn như Thương mại công bằng (Fairtrade) yêu cầu khắt khe đối với các chính sách và thực hành của doanh nghiệp trong việc bảo đảm bình đẳng giới, môi trường bền vững, quyền lợi cho người lao động. Từ đó đạt đến mục tiêu cao nhất là phát triển bền vững và bảo đảm quyền lợi cho người sản xuất".
Với sự hợp tác từ các cơ quan quản lý Nhà nước thuộc Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các hiệp hội doanh nghiệp, các liên đoàn, hiệp hội doanh nghiệp từ các nước EU, dự án kỳ vọng sẽ được lan tỏa đến các ngành hàng khác trong lĩnh vực nông nghiệp. Từ đó tạo thêm nhiều điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp sang thị trường EU, góp phần xây dựng một nền kinh tế nhân văn, bền vững, bà Vũ Thị Quỳnh Hoa cho biết thêm.
Bà Trần Thị Lan Anh, Tổng Thư ký VCCI, Giám đốc dự án SFV-Export nhấn mạnh: Ngành rau quả, gia vị thuộc top đầu ngành hàng được hưởng ưu đãi thuế quan từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA). Do đó, ngoài việc đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, ngành rau quả, gia vị cần quan tâm cải thiện thực hành bền vững để bảo đảm tuân thủ những quy định, khuyến nghị về thương mại và phát triển bền vững để đẩy mạnh xuất khẩu sang EU và hưởng lợi từ EVFTA.
