Ngày 12-11, Quốc hội tiếp tục tiến hành thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hồ Chí Minh.
Nhìn chung, các vị đại biểu Quốc hội đều nhất trí cao việc ban hành nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hồ Chí Minh; tán thành với tên gọi, phạm vi và nội dung của dự thảo nghị quyết như đề nghị của Chính phủ và báo cáo thẩm tra; tán thành với đề nghị của Chính phủ là có hiệu lực từ 1-1-2021 và triển khai thực hiện từ 1-7-2021.
Góp ý kiến, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP Hồ Chí Minh) cho rằng, thời điểm hiện tại đã “chín muồi các điều kiện” để thực hiện tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hồ Chí Minh. Việc này phù hợp với thực tiễn cả về cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý cũng như yêu cầu thực tiễn tại thành phố. Đặc biệt đây cũng là vấn đề mà được lãnh đạo và các tầng lớp nhân dân TP Hồ Chí Minh đã quan tâm từ nhiều năm nay.
Đại biểu cho biết, với cương vị Chủ tịch HĐND trong thời kỳ thí điểm không tổ chức HĐND ở quận, huyện, phường tại TP Hồ Chí Minh (từ tháng 6-2011 đến tháng 12-2018), có nhiều giải pháp, biện pháp, cách làm mới, sáng tạo để quyền làm chủ của nhân dân vẫn được phát huy tốt; bảo đảm quyền đại diện của nhân dân không bị hạn chế và vai trò của từng đại biểu HĐND được phát huy.
“Thí dụ, các tổ đại biểu và đại biểu không phải đến kỳ chuẩn bị họp Hội đồng nhân dân mới tiếp xúc cử tri mà chúng tôi tổ chức tiếp xúc cử tri và tiếp công dân hàng tuần tại địa bàn của quận, huyện. Việc tiếp xúc này, chúng tôi có phối hợp với Mặt trận và Ủy ban nhân dân các quận, huyện và thậm chí là Hội đồng nhân dân, đại biểu tiếp xúc theo yêu cầu của cử tri. Việc gặp gỡ và tiếp xúc cử tri là thường xuyên”, đại biểu chia sẻ.
Bên cạnh đó, là giám sát việc giải quyết, kiến nghị, ý kiến của cử tri đối với các cấp chính quyền, và HĐND tổ chức đối thoại trực tiếp với nhân dân. Đại biểu cũng đề xuất, khi thực hiện tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hồ Chí Minh, cần tăng số đại biểu chuyên trách cho HĐND thành phố để tăng năng lực, hiệu quả cho các hoạt động quyết định cũng như các hoạt động giám sát.
Phát biểu đóng góp ý kiến, đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân (Cà Mau) cũng bày tỏ sự ủng hộ sự cần thiết việc ban hành nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hồ Chí Minh nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Tuy nhiên, để bảo đảm được quyền dân chủ của nhân dân thông qua chính quyền và người đại diện của mình khi không tổ chức HĐND cấp quận, phường cần có giải pháp bảo đảm tính pháp lý.
Đại biểu cũng đề xuất một số giải pháp như: quy định trách nhiệm giải trình của chính quyền thành phố, chính quyền quận và phường theo định kỳ đối với những nơi không có HĐND; tăng cường thời lượng, số lượng tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND thành phố và tăng cường số lượng đại biểu Quốc hội chuyên trách; tăng cường hoạt động giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội; tổ chức đối thoại định kỳ với người dân…
Theo Bộ trưởng Nội vụ Lê Vĩnh Tân, vấn đề thực hiện dân chủ nếu không có HĐND trong dự thảo Nghị quyết đã nêu rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương thuộc thẩm quyền của HĐND quận và phường đã được chuyển giao cho HĐND thành phố. Bên cạnh đó, còn chịu sự giám sát của Quốc hội, của Đoàn đại biểu Quốc hội, của đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân thành phố.
Bày tỏ đồng tình với ý kiến của đại biểu Lê Thanh Vân, Bộ trưởng Nội vụ cũng cho rằng cần phải tăng cường dân chủ trực tiếp những vấn đề có liên quan đến lợi ích của người dân.
“Sắp tới, sẽ trình Quốc hội Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, chúng tôi sẽ quy định cụ thể hơn về những nơi không có HĐND sẽ thực hiện tăng cường dân chủ trực tiếp. Nếu không có dân chủ đại diện, thì chúng ta phải tăng cường dân chủ trực tiếp”, Bộ trưởng cho biết.
Đối với đề xuất tăng số lượng đại biểu HĐND, đặc biệt là số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của TP Hồ Chí Minh, Bộ trưởng giải trình cho biết, trong dự thảo nghị quyết Chính phủ trình có nêu hai phương án.
“Một phương án là chúng ta vẫn giữ theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương và phương án thứ hai là tăng đại biểu chuyên trách của Thành phố Hồ Chí Minh. Qua thảo luận, phần lớn các đại biểu đề nghị là tăng số lượng chuyên trách, cơ quan trình mong muốn Quốc hội ủng hộ phương án tăng đại biểu chuyên trách cho TP Hồ Chí Minh”, Bộ trưởng nói.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, việc Quốc hội ban hành Nghị quyết này sẽ tạo căn cứ pháp lý để tổ chức việc lấy phiếu tín nhiệm đối với Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp quận.
“Đây là cơ sở pháp lý để chúng ta làm việc này và việc lấy phiếu tín nhiệm đối với Chủ tịch UBND quận là rất cần thiết trong điều kiện không tổ chức HĐND ở quận và tăng cường kiểm soát quyền lực”, Phó Chủ tịch Quốc hội nói.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết sẽ nghiên cứu, tiếp thu những ý kiến của đại biểu Quốc hội đề xuất những giải pháp, quy định để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND và các ý kiến khác để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết.
Theo dự kiến chương trình Kỳ họp, Quốc hội sẽ tiến hành biểu quyết thông qua Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hồ Chí Minh vào sáng ngày 16-11.
