Theo lý giải của các đại lý, giá sữa tăng do giá nguyên liệu đầu vào tăng, nguyên nhân do Mỹ, Australia, New Zealand-những nước cung cấp chủ yếu nguồn sữa cho thế giới, đang phải chịu đợt hạn hán nặng nề, dẫn đến nguồn nguyên liệu đầu vào tăng. Để phần nào so sánh thông tin, phóng viên báo Nhân Dân thường trú tại Thái-lan đã làm cuộc khảo sát nhanh thị trường sữa tại thủ đô Băng-cốc trong ngày 25-2.
Khảo sát tại một siêu thị Tesco Lotus, chúng tôi nhận thấy không có biến động về giá cả trong những ngày gần đây. Giá bán các loại sữa của hãng Abbott-loại mà người tiêu dùng Việt Nam chuộng nhất, như Pediasure Complete loại Nan 2, hộp sắt tròn 400 gam có giá 200 bạt (89.200 đồng: một bạt Thái tương đương 446 đồng theo tỷ giá trung bình của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam-Vietcombank ngày 25-2-2007), sữa Pediasure Similac Gain Advance loại hộp sắt 900 gam giá 343 bạt/hộp (152.978 đồng), còn loại hộp 400 gam giá 165 bạt (73.590 đồng), sữa Gain Smart Choice 1 Plus hộp sắt 400 gam giá 179 bạt (79.824 đồng), hộp 900 gam giá 389 bạt (173.494 đồng), sữa Abbott Grow 3 Plus hộp sắt 400 gam giá 199 bạt (88.754 đồng), hộp 900 gam giá 390 bạt (173.940 đồng). Trong khi đó, theo một số báo điện tử Việt Nam, giá một hộp sữa Abbott 900 gam có loại đã lên tới 280.000 đồng/hộp.
Sữa Enfapro Follow-on Fomula của hãng Mead Johnson loại hộp giấy 900 gam, giá 314 bạt (140.044 đồng), loại Enfapro Follow-on Fomula số 2 nặng 700 gam cho trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi giá 667 bạt (297.482 đồng), Enfapro Choline DHA-ARA-SA hộp giấy màu hồng 700 gam giá 349 bạt (155.654 đồng), Enfakid hộp giấy 650 gam số 4 giá 212 bạt (94.552 đồng), Enfamama hộp giấy 700 gam giá 335 bạt (149.410 đồng). Còn giá loại sữa Enfagrow School ở Hà Nội đã lên tới 180.000 đồng/hộp.
Sữa S-26 Promil túi giấy đựng hai gói tổng cộng 700 gam giá 485 bạt (216.310 đồng); Sữa Nestle Bear Brand Prebio 1 loại 900 gam hộp giấy giá 230 bạt (102.580 đồng); loại hộp giấy 800 gam giá 192 bạt (85.632 đồng).
Sữa Dumex Hi-Q có DHA, ARA, số 2 cho trẻ 6 tháng đến 3 tuổi, hộp sắt 400 gam giá 202 bạt (90.092 đồng), loại hộp giấy 2 túi tổng cộng 700 gam giá 339 bạt (151.194 đồng). Các loại sữa tươi, sữa chua bán ở Tesco Lotus cũng ổn định giá, thậm chí một số loại còn giảm giá.
Sữa tươi Foremost loại 4 bịch nhỏ giá 28 bạt (12.488 đồng). Các loại sữa chua 4 cốc/bịch của các hãng Nestle, Dutche… giá dao động từ 36 đến 38 bạt/bịch (16.056 đến 16.948 đồng), sữa tươi Meiji loại túi giấy dung tích 946 cm3 giá 32 bạt (14.272 đồng), sữa tươi Foremost bịch 946 cm3 giá 41 bạt (18.286 đồng)…
Trả lời phỏng vấn của phóng viên báo Nhân Dân, chị Sombat Parata, phụ trách quầy sữa của Tesco Lotus Ratchada cho biết: chị rất ngạc nhiên về thông tin sữa cùng chủng loại bán ở Việt Nam lại tăng giá. Chị cho biết, giá các loại sữa nói trên bán tại Tesco Lotus khá ổn định từ năm 2006 đến nay. Đến thời điểm này, siêu thị chưa nhận được thông tin tăng giá của nhà sản xuất. Thậm chí, một số hãng sữa còn tung ra chiến dịch khuyến mãi bằng cách giảm giá sản phẩm như trường hợp nhãn hiệu sữa Enfagrow DH*RA.
Các siêu thị Thái-lan hiện cũng đang nhập khẩu các loại sữa của hãng Abbott, Mead Johson…, sữa Dumex thị nhập nguyên liệu và chế biến, đóng gói tại Thái-lan. Một số sản phẩm có tăng giá nhưng không phải là hiện tượng phổ biến, chỉ tăng chút ít từ 2-3% tuỳ loại. Nói chung giá bán sữa ở Thái-lan rất ổn định. Người tiêu dùng Thái-lan thường quen mua sữa tại các siêu thị lớn bởi giá cả ổn định, hầu như không thấy cửa hàng nhỏ ngoài phố bán sữa như Hàng Buồm ở Hà Nội. Chị Sombat còn vui vẻ cho biết, nhiều đoàn khách du lịch Việt Nam đến siêu thị Tesco Lotus này đều mua rất nhiều sữa hộp Abbott mang về. Theo chị, thị hiếu của người tiêu dùng Thái-lan chuộng các loại sữa như Enfagrow, Hi-Q… trong khi thị hiếu của người Việt Nam là Abbott. Chị cũng không hiểu tại sao giá sữa Việt Nam lại tăng và người Việt Nam lại chuộng sữa bán tại Thái-lan đến thế.
Tìm hiểu giá bán sữa tại siêu thị Carrefour trên đường Ratchadaphisek, chúng tôi cũng nhận được kết quả tương tự. Giá bán sữa ở đây vẫn ổn định, không hề có chuyện tăng vọt đến 20%. Chị Patthra, nhân viên quầy hàng sữa của siêu thị xác nhận, giá sữa nói chung không biến động trong những ngày vừa qua. Một số loại sữa có tăng nhưng tăng không đáng kể, có loại còn giảm giá.
Điều quan trọng, theo chị, các hãng sữa ngoại đang bắt đầu một đợt khuyến mại và tung ra những sản phẩm mới. Cụ thể, chị đang làm nhiệm vụ giới thiệu với khách hàng loại sữa bột nhiều dinh dưỡng pha chocolate của hãng Abbott có tên Pediasure Chocolate loại 400 gam và 900 gam/hộp dành cho những bé biến ăn. Loại 400 gam giá 324 bạt (144.504 đồng) và 900 gam giá gấp đôi. Giá sữa đặc có đường hiệu Ship loại 388 gam/hộp bán tại Carrrefour giá 17 bạt (7.582 đồng). Giá các loại sữa chua cũng tương tự như Tesco Lotus…
Thái-lan là một trong những địa chỉ hấp dẫn khách du lịch Việt Nam nhất trong các nước khu vực bởi sự hấp dẫn về nhiều thứ, trong đó có việc mua sắm. Theo tìm hiểu của chúng tôi, rất nhiều du khách Việt Nam, người Việt Nam sang công tác Thái-lan, đều cất công tìm mua sữa bột cho trẻ em. Theo kinh nghiệm của người Việt, sữa Thái-lan nói chung có chất lượng tốt hơn, giá cả hợp lý, thậm chí rẻ hơn giá sữa bán cùng chủng loại bán tại Việt Nam. Điều này đã được kiểm chứng qua thực tế của các ông bố bà mẹ đang cho con uống sữa.
Anh Lê Văn Dương, một cán bộ đang công tác tại một tổ chức nước ngoài ở Hà Nội, thường sang Băng-cốc công tác. Mỗi lần như vậy, dù bận đến mấy thì “nhiệm vụ” nặng nề nhất mà vợ anh giao cho là mua bằng được ít nhất hơn mười cân sữa bột loại Enfakid cho trẻ em từ 3 tuổi trở lên. Theo anh Dương, từ kinh nghiệm của người đi trước truyền cho người sau, sữa này mua ở Thái-lan vừa rẻ hơn ở Hà Nội và chất lượng lại hơn hẳn. Con trai út của anh hai tuổi, uống loại sữa này thấy tăng cân, sức khoẻ tốt. Khi hết sữa mua từ Thái-lan, gia đình mua tạm sữa cùng chủng loại tại Việt Nam nhưng cháu “chê” không uống. Thành ra, khi công tác hoặc có bạn bè sang Băng-cốc, anh cố gắng cất công tìm hoặc nhờ mua bằng được loại sữa quen thuộc này. Anh Dương chỉ là một trong số nhiều trường hợp tương tự mà chúng tôi trực tiếp chứng kiến. Có đồng nghiệp của chúng tôi khi hết hạn công tác về nước cũng tranh thủ mang rất nhiều sữa về.
Nói điều trên, chúng tôi không có ý định quảng cáo cho sữa bán tại Thái-lan, mà chỉ muốn nêu một thực tế, đó là giá sữa ở Thái-lan ổn định và có chất lượng tốt hơn sữa bán tại thị trường Việt Nam mặc dù họ cũng nhập khẩu các loại sữa nổi tiếng như Abbott hay Mead Johson. Và chúng tôi cũng tự hỏi, tại sao các cơ quan chức năng liên quan kiểm định chất lượng, thành phần sữa ở Việt Nam chưa thử làm cuộc điều tra, khảo sát và công bố kết quả cho người tiêu dùng trong nước biết, liệu cùng một loại sữa bán ở hai nước có khác nhau (giá, thành phần, chất lượng) gì không? Nếu có thì vì sao? Tại sao thị trường trong nước có đủ các loại sữa nhập khẩu, liên doanh, quốc doanh sản xuất mà người Việt Nam vẫn phải sang Thái-lan để “khuân” sữa về?.. Và không chỉ có sữa mà còn nhiều mặt hàng khác do Thái-lan sản xuất hoặc bán tại Thái-lan như ôtô, máy móc, hàng điện tử, quần áo, rượu, bia, đồ uống, thực phẩm… lại có chất lượng cao hơn sản phẩm cùng chủng loại tại Việt Nam.
Đành rằng, trong nền kinh tế thị trường, giá cả sản phẩm tự điều tiết theo quy luật thị trường song sữa lại là một mặt hàng quan trọng và nhạy cảm, liên quan mật thiết đến sức khoẻ, nòi giống thế hệ tương lai. Do đó mặt hàng này cần phải được quản lý chặt chẽ về chất lượng. Tại sao giá sữa ở Thái-lan ổn định mà ở Việt Nam lại biến động mạnh như vậy? Chẳng lẽ người tiêu dùng Việt Nam cứ phải chịu thiệt mãi sao khi mà các hãng sữa tăng giá “hội đồng” như vậy?