Sớm di chuyển bản Phiêng Luông khỏi vùng ngập nước

Nghe tin bản Phiêng Luông bị ngập nước, chúng tôi cùng đoàn công tác của đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La đến thăm bà con, nắm tình hình. Đường vào bản Phiêng Luông là một lối mòn nhỏ hẹp chỉ xe máy đi được, nhưng đó là lúc trời nắng. Mưa xuống, đường trơn như đổ mỡ, nhiều đoạn qua khe núi nước ngập thành hồ trên núi. Chúng tôi phải đi bộ, bám theo mép nước, xuyên rừng vô cùng vất vả, sau ba giờ đồng hồ mới vào tới bản Phiêng Luông.

Từ trên sườn núi nhìn xuống, nhà của bà con dân tộc Mông bản Phiêng Luông định cư từ lâu đời đã chìm dưới hồ nước. Trong thung lũng rộng gần 100 ha, giờ chỉ còn vài hộ dựng nhà ở vị trí cao hơn không bị ngập nước, thành nơi cư trú tạm của bà con trong bản.

Chủ tịch UBND huyện Thuận Châu Đào Tài Tuệ cho biết: Đêm 3-8, do mưa to từ mấy hôm trước, nước dồn về làm ngập bản Phiêng Luông. Đến ngày 5-8 thì bản Phiêng Luông đã như một cái hồ lớn trên núi. Cả bản có 40 hộ dân, 167 nhân khẩu, thì 25 hộ bị ngập toàn bộ nhà cửa, tài sản, rất may không bị thiệt hại về người. Ngay sau khi nghe tin, cấp ủy, chính quyền địa phương đã triển khai các phương án hỗ trợ bà con chống lụt. Ban CHQS huyện Thuận Châu và dân quân xã Phỏng Lái giúp bà con chuyển đồ, dựng lều tạm. UBND huyện trích quỹ phòng, chống bão lũ hỗ trợ 25 gia đình bị ngập hai triệu đồng, mỗi nhân khẩu bản Phiêng Luông 15 kg gạo. Sau một tuần, nước vẫn rút chậm, còn hơn một phần hai số hộ dân bị ngập sâu dưới nước.

Theo ông Mùa Giàng Chứ, có nhà ở vị trí thấp nhất bản không còn nhìn thấy nóc, thì đây là năm thứ hai bản Phiêng Luông bị ngập. Mùa mưa năm ngoái, cả bản có 12 hộ bị ngập, mất gần một tháng nước mới rút hết. Năm nay nước dồn về nhiều, hơn 70 ha ngô chưa kịp thu hoạch cũng bị ngập. Tài sản, lợn, gà, vịt, hoa màu đều bị ngập hết. Thiệt hại không thể tính hết được. Khi chúng tôi hỏi bị ngập như thế, sao bà con không di chuyển lên cao? Ông Chứ trả lời: Ở đây quen rồi không muốn đi. Ai cũng nghĩ nó chỉ bị ngập lụt một lần thôi, nhưng bây giờ lại ngập, khổ quá!

Trao đổi nội dung này với lãnh đạo huyện Thuận Châu, được biết năm ngoái khi bản Phiêng Luông bị ngập, có ý kiến đưa ra phải di chuyển ra khỏi vùng ngập. Nhưng một số người cho rằng cần theo dõi, vì nước ngập trên núi là hiện tượng bất thường. Còn bà con trong bản thì không muốn di chuyển. Thế rồi năm nay bản Phiêng Luông lại ngập, tình hình tồi tệ hơn, mức độ thiệt hại lớn hơn.

Tìm hiểu nguyên nhân hiện tượng này, được biết nước mưa từ rừng đầu nguồn đèo Pha Đin và xã Pú Nhung, huyện Tuần Giáo (Điện Biên) đổ về khu vực này. Trước kia rừng còn nhiều, mức độ thẩm thấu nước còn tốt, không bị dồn cục bộ, nên không xảy ra hiện tượng ngập nước. Nay rừng bị phá, sạt lở đất, mưa lớn nước cứ thế trôi xuống vùng trũng. Trước tình hình nguy cấp và tính chất nguy hiểm của đợt mưa lũ năm nay, tỉnh Sơn La đã tính đến phương án di chuyển toàn bộ bản Phiêng Luông ra địa điểm mới, khỏi vùng nước ngập. Nói chuyện với trưởng bản và bà con bản Phiêng Luông, Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La khẳng định: “Như thế này thì không thể ở được nữa rồi! Nếu bà con đồng ý, bản mình sẽ chuyển về địa điểm mới, tránh được nguy hiểm, ổn định cuộc sống lâu dài”.

Được biết, khi xảy ra tình trạng ngập lụt kéo dài, cùng với các biện pháp cứu trợ khẩn cấp, UBND huyện Thuận Châu đã làm Tờ trình số 352/TTr ngày 10-8-2015 về chủ trương đầu tư dự án sắp xếp dân cư vùng phòng tránh thiên tai bản Phiêng Luông. Theo Quyết định số 1776/QĐ-TTg ngày 21-11-2012 của Thủ tướng Chính phủ, bản Phiêng Luông nằm trong diện được di chuyển cả bản ra khỏi vùng thiên tai. Việc lập dự án, triển khai làm đường giao thông, điện, nước sinh hoạt, sắp xếp bố trí lại dân cư cần đầu tư một khoản tiền không nhỏ. Vì vậy, trước khi đầu tư, tỉnh Sơn La và UBND huyện Thuận Châu cần tổ chức họp phân tích cho người dân hiểu mức độ nguy hại, nguy hiểm khi sinh sống trong vùng nguy cơ thiên tai cao. Làm cho bà con thấy được sự quan tâm của Đảng, Chính phủ, để thực hiện tốt chính sách, pháp luật của Nhà nước…

Qua sự việc ngập nước tại bản Phiêng Luông cho thấy biến đổi khí hậu, tác động môi trường đang ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân. Giải quyết bài toán khắc phục hậu quả thiên tai, làm cho người dân hiểu chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tạo sự đồng thuận là việc làm cần thiết. Đây còn là thí dụ sinh động, cụ thể làm cho người dân tích cực bảo vệ rừng, giữ gìn môi trường sinh thái, bảo vệ cuộc sống.