Khi tới thăm Vườn quốc gia Cúc Phương (Ninh Bình), nhiều người rất bất ngờ khi thấy một chú vượn đen má trắng có cái tên vô cùng đặc biệt: Mafia.
Giải thích với phóng viên, các nhân viên tại Cúc Phương cho biết, vào năm 2018, khi lực lượng chức năng tiến hành khám xét nhà của một ông trùm buôn ma túy tại Lạng Sơn, các cán bộ điều tra đã phát hiện trên tầng 9 của căn nhà có một cá thể vượn đen má trắng.
"Vào thời điểm này, chú vượn đang bị nuôi nhốt trong một không gian riêng biệt của 'ông trùm' Triệu Ký Voòng và được xem như thú cưng", một cán bộ tại Vườn quốc gia kể lại.
Ngoài thu giữ lượng lớn heroin, đạn dược, xe cộ, lực lượng chức năng cũng đã "giải cứu" cá thể vượn, sau đó bàn giao lại cho Vườn quốc gia Cúc Phương vì đây là loại động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm, cấm buôn bán, nuôi nhốt trái phép.
 |
Cá thể vượn Mafia mắc căn bệnh nan y nhiễm virus viêm gan B nên không được tái thả về tự nhiên (Ảnh: EPRC). |
Dựa trên "xuất xứ" lạ kỳ, các nhân viên tại Vườn đã quyết định đặt cho chú cái tên đặc biệt: Mafia. Có hộ khẩu mới, việc đầu tiên Mafia phải trải qua là... xét nghiệm ma túy, trước khi tiến hành phục hồi các tập tính tự nhiên khác.
May mắn thay, sau quá trình xét nghiệm và theo dõi hành vi, các chuyên gia khẳng định cá thể vượn này không bị dương tính với ma túy. Tuy nhiên, Mafia lại bị nhiễm viêm gan B nên không thể được tái thả về với rừng xanh.
“Những cá thể động vật bị thương hay mắc các bệnh truyền nhiễm từ con người lây sang gần như không có cơ hội về với môi trường tự nhiên của chúng. Nếu tái thả về tự nhiên, chúng sẽ truyền bệnh cho các loài động vật khác ở trong rừng”, anh Nguyễn Văn Bảy, cán bộ Vườn quốc gia Cúc Phương chia sẻ.
Ngoài ra, do bị nuôi nhốt và sống chung với con người trong một thời gian dài, nên Mafia bị mất đi những tập tính vốn có của mình ngoài tự nhiên và thường xuyên bị “tăng động” mỗi lần nhìn thấy con người.
 |
Chuẩn bị khẩu phần ăn đặc biệt cho vượn Mafia. |
Dựa theo đặc tính sống theo bầy đàn của các loài linh trưởng, cán bộ bảo tồn ở Vườn quốc gia Cúc Phương đã quyết định ghép đôi chúng với Polly (một cá thể vượn cùng chung số phận với Mafia) để chúng chơi với nhau và thực hành những tập tính bản năng vốn có của mình.
“Trong quá trình sinh sống với Polly, Mafia có tinh thần thoải mái, vui vẻ và không có dấu hiệu stress trong môi trường nuôi nhốt”, anh Bảy chia sẻ.
Tuy nhiên, trung tâm đã quyết định hạn chế việc sinh sản của Polly bởi vượt quá tuổi sinh sản lý tưởng và mất đi bản năng hoang dã. Việc giao phối giữa hai cá thể này có thể tạo ra rủi ro sinh ra những cá thể con yếu ớt, không đủ khả năng sống sót trong tự nhiên và làm giảm giá trị bảo tồn của loài vượn.
Hiện tại, Mafia được các bác sĩ thú ý theo dõi, chăm sóc và khám sức khỏe định kỳ. Mỗi ngày, Mafia được ăn 4 lần (3 bữa chính và 1 bữa phụ) và thức ăn chủ yếu là các loại rau, củ, quả.
 |
Chân dung chú vượn Mafia. (Ảnh: EPRC). |
“Qua câu chuyện 'ngôi nhà bất đắc dĩ' của hai cá thể vượn này, chúng tôi mong muốn truyền tải thông điệp về bảo vệ môi trường sống cho các loài động vật hoang dã, đặc biệt là linh trưởng. Chỉ cần không săn bắt và nuôi nhốt bắt động vật hoang dã, chúng ta đã chung tay góp phần vào bảo vệ giá trị đa dạng sinh học và bảo tồn thiên nhiên trong hệ sinh thái phong phú và đa dạng giống loài”, ông Phạm Kiên Cường (Giám đốc Trung tâm Giáo dục Môi trường và Dịch vụ Vườn quốc gia Cúc Phương) chia sẻ.
 |
Trung tâm cứu hộ các loài linh trưởng quý hiếm Cúc Phương hiện đang cứu hộ và nuôi dưỡng trên 150 cá thể của 15 loài và phân loài sinh trưởng và phát triển tốt, trong đó có 6 loài linh trưởng chỉ được chăm sóc tại đây mà không nơi nào trên thế giới nuôi nhốt với mục đích bảo tồn, đó là: Voọc mông trắng (Trachypithecus delacouri), Voọc Hà Tĩnh (Trachypithecus laotum hatinhensis), Voọc đen tuyền (Trachypithecus laotum ebenus), Voọc Lào (Trachypithecus laotum laotum), Voọc Cát Bà (Trachypithecus poliocephalus), và Voọc Chà vá chân xám (Pygathrix cinerea).
Có 9 loài Thú linh trưởng đã cho sinh sản thành công, trong đó có 3 loài lần đầu tiên được sinh sản trong điều kiện nuôi nhốt ở trên thế giới đó là: Voọc Mông trắng, Voọc Hà Tĩnh, Voọc Chà vá chân xám (Nadler 1996).
