Siết chặt quản lý dịch vụ cầm đồ

Khi Giải vô địch bóng đá thế giới - World Cup 2018 bắt đầu diễn ra tại nước Nga cũng là lúc các cửa hiệu, dịch vụ cầm đồ tại Hà Nội hoạt động khá rầm rộ. Tại các tuyến phố như: Phùng Hưng, Đặng Dung, Láng Thượng, Bạch Mai…, hàng trăm cơ sở kinh doanh DVCĐ nườm nượp khách ra vào. Lượng khách lui tới mỗi cơ sở có ngày cao điểm lên đến cả trăm lượt. Thống kê chỉ tính riêng phố Đặng Dung, quận Ba Đình, với chiều dài chỉ 300 m nhưng có tới mấy chục tiệm cầm đồ. Tương tự tại tuyến phố Láng Thượng kéo dài từ đầu đường Cầu Giấy nối với trục phố Nguyễn Chí Thanh (quận Đống Đa), với tốc độ phát triển chóng mặt, từ vài ba cơ sở cầm đồ nhỏ lẻ đến nay đã có tới gần hàng trăm điểm kinh doanh loại hình này. Khách lui tới giao dịch gồm nhiều thành phần, không ngoài mục đích cầm cố tài sản lấy “tín dụng” tạm thời để giải quyết công việc cá nhân. Các mặt hàng đem đến cầm cố hết sức đa dạng từ xe đạp, điện thoại di động, máy tính xách tay… cho đến xe máy, ô-tô, giấy tờ nhà đất. Qua tìm hiểu ở một số cửa hiệu cầm đồ có thể thấy bất cứ món tiền nào được xuất ra khỏi hiệu cầm đồ cũng cần một tài sản khác đưa vào thế chấp. Tài sản được thế chấp có giá trị cao gấp hai, gấp ba lần giá trị tiền vay. Phần lớn các cửa hiệu cầm đồ, lãi suất được tính từ ba nghìn đến 10 nghìn đồng/triệu đồng/ngày, tùy từng mức vay. Điều đáng nói, số lượng sinh viên đến cầm đồ khá đông. Khi không còn máy tính xách tay hay điện thoại, máy ảnh để cầm cố, có sinh viên bí tiền “cắm” cả thẻ sinh viên để lấy vài trăm nghìn đồng. Nắm bắt được tâm lý của những con bạc “khát tiền”, nhiều chủ hiệu cầm đồ lợi dụng điều này “hét” lãi suất cao hoặc hạ giá tài sản cầm cố, buộc con bạc phải đồng ý...

Theo khảo sát, không chỉ cầm đồ, tại một số quán cà-phê còn xuất hiện nhiều hình thức quảng cáo, mời chào cho vay “tín dụng đen”. Cá biệt, có nơi còn có chương trình ưu đãi, như, chỉ cần chứng minh nhân dân hay thẻ căn cước công dân, thẻ sinh viên, hộ khẩu, bằng lái xe là có thể vay “nóng” một khoản tiền dưới 10 triệu đồng. Anh Nguyễn Văn Hải, phố Tôn Đức Thắng (Hà Nội) cho biết, khi tìm đến hiệu cầm đồ là chấp nhận việc vay tiền với giá rất cao. Thí dụ khi mang một chiếc điện thoại di động được thỏa thuận cầm với mức giá 10 triệu đồng; lãi suất tính 10 nghìn đồng/triệu đồng/ngày. Với cách tính lãi suất như vậy, chỉ riêng một chiếc điện thoại đã cho thu về một triệu đồng sau 10 ngày. Nhiều người muốn vay tiền cầm đồ thì phải có tài sản thế chấp như sổ đỏ, trái phiếu… cầm dài hạn tính lãi hàng tháng, cầm ngắn hạn thì tính lãi hàng ngày. Thông thường, các cửa hiệu cầm đồ đánh giá tài sản cầm cố quy ra tiền và tính lãi suất theo từng triệu đồng, thấp nhất là 5.000 đồng/triệu đồng/ngày và cao có thể lên tới 12 nghìn đồng/triệu đồng/ngày, tương ứng mức lãi suất 70 đến 80% năm. Nếu làm phép tính nhân số tiền lãi với số tiền và số ngày đi vay, dễ dàng thấy người vay phải trả lãi ngang bằng, thậm chí nhiều hơn cả vốn. Đó là còn chưa kể tới trường hợp quá hạn trả mà người vay không có đủ cả vốn lẫn lãi, chủ cửa hiệu cầm đồ sẽ tính lãi với mức cao hơn nhiều. Những giao kèo, ký kết hợp đồng giữa hai bên chỉ là thỏa thuận, có khi thủ tục rất đơn giản, chỉ là một tờ giấy viết tay.

Luật sư Hoàng Lâm, Hội Luật Gia TP Hà Nội cho biết, thực tế cầm cố hay cầm đồ tài sản là một giải pháp tài chính có hợp đồng và có kỳ hạn, qua việc thế chấp tài sản để nhận tiền mặt. Khi cầm đồ, quyền sở hữu hợp pháp đối với tài sản đó vẫn thuộc người đi cầm đồ. Đến kỳ hạn thanh toán, người đi cầm đồ phải trả cho chủ nợ cả vốn và lãi để chuộc lại tài sản của mình, nếu không, tài sản sẽ thuộc về người nhận cầm đồ. Tuy nhiên, hiện nay, do chưa có một chế tài rõ ràng đủ mạnh để khống chế đối với hoạt động cầm đồ, do vậy, với mức lãi suất rất cao mà các hiệu cầm đồ tự đặt ra như hiện nay, chỉ sau một thời gian ngắn số tiền lãi của những người đi cầm cố phải trả đã bằng trị giá của tài sản thế chấp. Không có tiền trả lãi, đương nhiên người vay tiền phải chấp nhận mất tài sản. Như vậy, nhiều cửa hàng cầm đồ đang hoạt động tiếp tay cho các đối tượng làm “tín dụng đen”. Trong khi khả năng sinh lời từ kinh doanh DVCĐ rất cao, nhưng ràng buộc giữa người vay và chủ cầm đồ thường không được xử lý theo pháp luật. Cộng với đó là thái độ “nhắm mắt làm ngơ” của các chủ tiệm đã biến không ít điểm cầm đồ thành nơi tiêu thụ của kẻ gian, rất dễ dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật.

Để góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước về an ninh, trật tự đối với hoạt động kinh doanh DVCĐ, cùng với việc thực hiện nghiêm Nghị định số 96/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định điều kiện về an ninh, trật tự đối với một số ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, cần tiếp tục bổ sung, hoàn thiện hệ thống các quy định pháp luật liên quan. Làm tốt công tác tuyên truyền, vận động các cơ sở kinh doanh DVCĐ, chủ cơ sở, nhân viên kinh doanh thực hiện nghiêm các quy định về kinh doanh DVCĐ. Các ngành chức năng và chính quyền cơ sở cần phối hợp thực hiện tốt công tác kiểm tra, xử lý triệt để những vi phạm của các cơ sở DVCĐ. Trong đó tập trung kiểm tra, xử lý kịp thời đối với các cơ sở kinh doanh không có đầy đủ các loại giấy tờ, kinh doanh nhưng không treo biển hiệu (cầm đồ không phép trá hình), cầm cố tài sản không rõ nguồn gốc, cầm cố tài sản với số lượng lớn.