Sau phun thuốc, muỗi vẫn tồn tại không phải vì chất lượng thuốc

Sau phun thuốc, vì sao muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết vẫn "hoành hành"?

Đã có 100.417 trường hợp mắc SXH và 26 trường hợp tử vong, tăng gấp đôi số mắc so với cùng kỳ năm ngoái. Hà Nội vẫn tiếp tục đứng đầu trong top 10 tỉnh có số mắc cao nhất cả nước, khi đã có gần 20 nghìn người mắc SXH. Hà Nội đang là địa phương có số mắc SXH tuyệt đối cao nhất cả nước. Từ ngày 1-1 đến 22-8, Hà Nội ghi nhận 19.962 bệnh nhân và bảy trường hợp tử vong. Số bệnh nhân đang điều trị nội trú tại bệnh viện là hơn 2.300 người; xu hướng giảm so với các tuần trước (tuần trước trung bình có 2.700 bệnh nhân/ngày). Đặc biệt, số trường hợp mắc bệnh trong hai tuần gần đây của Hà Nội không tăng, có xu hướng chững lại nhưng vẫn ở mức cao.

Trả lời câu hỏi của Thứ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long trước những băn khoăn, lo ngại của không ít người dân về chất lượng thuốc diệt muỗi, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương Trần Như Dương khẳng định thuốc phun Delta Metrin đạt tiêu chuẩn, là hóa chất trong danh sách đầu bảng được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyên dùng. “Theo kết quả đánh giá sau 24 giờ phun hóa chất là khoảng 98% muỗi trưởng thành chết. Như vậy, hiệu lực của thuốc là tốt” – ông Dương cho hay.

Vì sao vẫn còn muỗi sau khi phun, ông Dương lý giải đó là muỗi mới nở từ bọ gậy còn tồn tại trong các hộ gia đình, nơi công cộng chưa được xử lý triệt để. Chính những ổ bọ gậy còn sót trong các hộ gia đình nên sau phun những con bọ gậy chỉ cần vài giờ lại nở thành muỗi.

Qua đánh giá, từ 14-8 đến 21-8, ba đội cán bộ của Viện phụ trách ba quận Hoàng Mai, Đống Đa, Hai Bà Trưng đã đánh giá kết quả trước và sau phun. Tại quận Hoàng Mai chọn phường Thịnh Liệt, quận Đống Đa chọn phường Khương Thượng, quận Hai Bà Trưng chọn phường Thanh Lương, trước khi phun mật độ muỗi ở cả ba phường đều rất lớn nhưng sau phun 24 giờ thì mật độ muỗi trưởng thành bằng 0.

Tuy nhiên, theo đánh giá tỷ lệ dụng cụ chứa bọ gậy ở ba phường này trước và sau phun có giảm, nhưng không triệt để (ở phường Thịnh Liệt, tỷ lệ dụng cụ chứa bọ gậy trước phun là 26, sau phun là 12; Khương Thượng, tỷ lệ dụng cụ chứa bọ gậy trước phun là 20, sau phun là 7; Thanh Lương, tỷ lệ dụng cụ chứa bọ gậy trước phun là 40, sau phun là 30).

Để xử lý các ổ muỗi, hiện Hà Nội áp dụng hình thức phun sương (phun trong không gian), hình thức này diệt ngay muỗi ở các giá thể quần áo, muỗi đang bay. Ông Dương nhấn mạnh, biện pháp phun hóa chất chỉ là xử lý phần ngọn, biện pháp giải quyết triệt để phải là diệt bọ gậy.

Sốt xuất huyết có xu hướng lan ra ngoại thành

Ông Nguyễn Nhật Cảm, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội nhận định, hiện nay đang là cao điểm của mùa dịch nên số ca mắc vẫn có thể tăng. Qua theo dõi của ngành y tế, 85% số ca mắc trên 15 tuổi, tỷ lệ mắc ở học sinh sinh viên và lao động ngoại tỉnh chiếm 45%.

Trong tuần qua, số ca mắc ở các quận nội thành (Hoàng Mai, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Thanh Xuân, Hoàn Kiếm) đã có xu hướng giảm nhưng số ca mắc ở các huyện ngoại thành (Thanh Trì, Thanh Oai, Phú Xuyên) lại có xu hướng tăng. Nguyên nhân được cho là vừa qua Hà Nội tập trung chủ yếu xử lý các ổ dịch tại các quận trung tâm có số ca mắc cao. Tuýp vi rút SXH mắc chủ yếu ở Hà Nội là D1, D2, có xuất hiện ca mắc tuýp D4 nhưng chỉ có khoảng ba ca mắc tuýp này.

Hà Nội đã tổ chức phun hóa chất trên diện rộng, phun tại các trường học và phấn đấu trong tuần sẽ có 100% trường học được phun hóa chất diệt muỗi. Đồng thời, Hà Nội triển khai việc phun mù nhiệt cùng với phun xử lý ổ dịch nhỏ tại các khu vực có ổ dịch mới phát sinh. Hà Nội cũng đã thành lập ba đoàn kiểm tra công tác phun hóa chất, diệt bọ gậy tại các trường học để triển khai mạnh mẽ công tác phòng dịch cho lứa tuổi học sinh.

Đánh giá về công tác xung kích và giám sát, ông Nguyễn Nhật Cảm cho biết, 40% các đội hoạt động chưa hiệu quả. Số lượng đội xung kích còn thiếu so với quy định nên một đội xung kích phải phụ trách nhiều hộ gia đình. Đặc biệt, các đội xung kích đã kiểm tra nhưng còn để sót ổ bọ gậy; có nơi đội xung kích chỉ vào nhà kiểm tra tầng một, không lên các tầng trên.

Tại nhiều địa bàn, số thành viên đội xung kích nhiều hơn quy định nhưng chưa phân công cụ thể hộ gia đình cần phụ trách nên thành viên đội xung kích chưa nắm rõ nhiệm vụ cần phải làm. Nhiều đội viên đội ngũ đội xung kích diệt bọ gậy sức khỏe chưa đáp ứng với yêu cầu công việc. Ngoài ra, tổ giám sát hoạt động chưa thường xuyên, thiếu cán bộ giám sát...

Theo đánh giá độc lập của Đoàn chuyên gia thuộc Bộ Y tế cho thấy công tác phun hóa chất và diệt bọ gậy chưa được triệt để: 10% nhà đóng cửa không tiếp cận được vào nhà, 35% các hộ gia đình không chấp nhận phun hết các tầng, tỷ lệ hộ chỉ cho phun tầng một còn cao, khoảng 50-60%.

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nói “Hà Nội không được coi thường các ổ dịch nhỏ mà phải coi một quận là một ổ dịch. Bên cạnh đó, cần siết chặt hoạt động của các đội tình nguyện xung kích diệt bọ gậy, tăng cường các biện pháp truyền thông và phải có sự vào cuộc quyết liệt của các cấp ngành, địa phương. Đặc biệt cần kêu gọi người dân cùng tham gia, hợp tác trong phòng, chống dịch”.

Xác định nguyên nhân dịch SXH vẫn gia tăng là do không diệt triệt để bọ gậy, Thứ trưởng yêu cầu Hà Nội và các địa phương khác không được chủ quan và phải chủ động các biện pháp phòng bệnh. Đặc biệt, sắp tới là năm học mới nên Hà Nội phải kiểm soát tốt ở tất cả các trường học, không để học sinh, sinh viên bị mắc SXH. Đồng thời, Hà Nội tiếp tục triển khai các biện pháp phòng chống các dịch bệnh đang có nguy cơ gia tăng như: tay chân miệng, dại, cúm...