Trong hơn 20 năm qua, Quỹ Toàn cầu đã tài trợ hơn 55 tỷ USD, cứu sống 50 triệu người và giảm được hơn một nửa tỷ lệ tử vong do ba căn bệnh này ở các quốc gia được tài trợ.
Kể từ năm 2004 đến nay, tổng số ngân sách viện trợ không hoàn lại của Quỹ Toàn cầu cho Việt Nam là 654 triệu USD. Cuối năm 2022, Quỹ đã thông báo trong giai đoạn 2024-2026 sẽ tiếp tục tài trợ cho Việt Nam 130 triệu USD để phòng, chống ba bệnh và phát triển hệ thống y tế.
Phát biểu tại phiên khai mạc hội nghị lần thứ 49 của Hội đồng điều hành Quỹ Toàn cầu, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan nêu rõ, Việt Nam là một trong những quốc gia may mắn nhận được sự hỗ trợ quý báu của Quỹ Toàn cầu từ vòng đầu tiên cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, lao và sốt rét. Với sự hỗ trợ cả về kỹ thuật và kinh phí từ Quỹ Toàn cầu, cùng với những cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ và sự đồng lòng của nhân dân, Việt Nam đã đạt những kết quả quan trọng trong phòng, chống dịch bệnh HIV/AIDS, lao và sốt rét.
Sau hơn 30 năm kể từ ca nhiễm HIV đầu tiên (năm 1990), đến nay là năm thứ 15 liên tiếp, dịch HIV/AIDS ở Việt Nam được kiểm soát và liên tục đà giảm trên cả ba tiêu chí: giảm số người nhiễm mới; giảm số người chuyển sang giai đoạn AIDS và giảm số người tử vong liên quan đến AIDS. Chương trình phòng, chống HIV/AIDS đã dự phòng lây nhiễm HIV cho gần 1 triệu người, cứu được gần 200.000 người không bị tử vong do AIDS…
Chương trình chống lao quốc gia hiện tại đã triển khai bao phủ được 100% số quận huyện và 100% số xã, phường trên toàn quốc; 100% dân số được tiếp cận với chương trình phòng, chống lao và đã cứu sống được hơn 1 triệu người mắc bệnh lao.
Vào những năm 1991, toàn quốc ghi nhận hơn 1 triệu ca mắc sốt rét, gần 5.000 ca tử vong, nhưng đến hết năm 2022 chỉ còn hơn 400 ca mắc sốt rét, không có dịch sốt rét và không còn trường hợp tử vong do sốt rét. Việt Nam đã có 42/63 tỉnh, thành phố loại trừ được sốt rét…
Khi dịch Covid-19 xảy ra, Quỹ Toàn cầu cũng đã kịp thời chung tay với Việt Nam để giảm thiểu tác động của dịch bệnh ngay thời điểm dịch bùng phát mạnh, bao gồm: cung cấp máy móc, thiết bị y tế phục vụ chẩn đoán và điều trị Covid-19; trang bị phòng hộ cá nhân cho nhân viên y tế; kiểm soát lây nhiễm; đảm bảo duy trì các dịch vụ dự phòng, chăm sóc điều trị trong giai đoạn dịch Covid-19 bùng phát.
Bà Lady Roslyn Morauta, Phó Chủ tịch Quỹ Toàn cầu đánh giá cao những thành tựu của Chính phủ Việt Nam trong phòng, chống AIDS, lao và sốt rét khi tỷ lệ tử vong do bệnh AIDS và ca nhiễm mới giảm; bệnh lao và sốt tiến tới loại trừ tại Việt Nam. "Chúng tôi tự hào vì được đồng hành và là đối tác cùng các bạn. Thành tựu các bạn đạt được rất lớn lao và ấn tượng…”- Bà Lady Roslyn Morauta khẳng định.
Đại diện Quỹ Toàn cầu cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam thực hiện các giải pháp nhằm duy trì bền vững các kết quả đã đạt được trong dự phòng, chẩn đoán, điều trị những người bị nhiễm HIV/AIDS, lao và sốt rét.
Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cũng xác định và nhận thức rõ ràng các khó khăn và thách thức khi hướng tới mục tiêu đến năm 2030 “cơ bản chấm dứt các dịch bệnh AIDS, lao và loại trừ sốt rét”. Những thách thức, khó khăn khi dịch HIV/AIDS đã có những thay đổi về hình thái lây truyền và nhiều diễn biễn phức tạp. Mỗi năm, Việt Nam vẫn ghi nhận hơn 10 nghìn trường hợp nhiễm HIV mới và có khoảng hơn 2.000 người tử vong do AIDS.
Việt Nam hiện xếp thứ 11 trong 30 nước có gánh nặng bệnh lao cao trên thế giới; mỗi năm vẫn có khoảng 40% số bệnh nhân lao mắc mới chưa được phát hiện trong cộng đồng, đặc biệt là sau dịch bệnh Covid-19, tỷ lệ hộ gia đình bệnh nhân lao phải chịu gánh nặng về chi phí thảm họa lên đến 63%.
Dịch sốt rét hiện nay đã giảm nhiều với số ca mắc chỉ còn vài trăm ca mỗi năm, nhưng để loại trừ sốt rét vẫn còn nhiều thách thức như: mắc sốt rét kháng thuốc và nguy cơ lây lan sốt rét kháng thuốc còn hiện hữu; sốt rét ngoại lai từ nước ngoài; nguy cơ sốt rét quay trở lại ở các vùng đã loại trừ rất cao nếu không duy trì được bền vững thành quả can thiệp.
Với tiêu chí không ai bị bỏ lại phía sau, Bộ Y tế Việt Nam đề nghị Quỹ Toàn cầu cũng như chính phủ các nước, các cá nhân và tổ chức quốc tế tiếp tục quan tâm ủng hộ và giúp đỡ Việt Nam phát huy các thành quả đạt được, tiếp cận nhanh hơn với khoa học kỹ thuật, các sáng kiến mới, các thực hành tốt; tiếp tục huy động các nguồn lực và chia sẻ kinh nghiệm để Việt Nam đạt được các mục tiêu đề ra nhằm chấm dứt dịch bệnh AIDS, lao và loại trừ sốt rét.
Việt Nam luôn nỗ lực và cam kết tiếp tục hơn nữa nhằm tăng cường nguồn lực trong nước cho công tác phòng, chống HIV/AIDS, lao và sốt rét theo chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Tiếp tục phối hợp các bộ, ban ngành đoàn thể trong việc nâng cao năng lực phòng, chống dịch bệnh gắn với đổi mới y tế cơ sở, đổi mới hệ thống quản lý và cung cấp dịch vụ y tế, đổi mới mạnh mẽ tài chính y tế, chủ động, tích cực hội nhập và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế.
