Người được ghép giác mạc hôm nay là một người đàn ông, 50 tuổi (ở Hà Nội) bị bệnh lý về giác mạc sau chấn thương đã chờ đợi khoảng 6 năm. Tổn thương giác mạc thường xuyên gây kích thích, khiến người bệnh đau đớn nhiều, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, công việc và cuộc sống.
Nguồn giác mạc để ghép được lấy của của một trung niên 40 tuổi ở Bắc Giang hiến; Ngân hàng Mắt (Bệnh viện Mắt Trung ương) lấy đêm 2/12 với sự điều phối của Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Xuân Cung, Trưởng khoa Giác mạc (Bệnh viện Mắt Trung ương) phẫu thuật viên chính của ca ghép giác mạc cho biết: sau ghép, tình trạng mắt của người được ghép ổn định, tiếp tục điều trị chống viêm, nhiễm trùng sau phẫu thuật và sử dụng thuốc chống thải ghép.
Sau ghép một đến hai tháng các bác sĩ mới có thể đánh giá được khả năng phục hồi thị lực và các yếu tố liên quan. Tuy nhiên việc ghép giác mạc sẽ giải quyết được tình trạng đau nhức mắt và giúp mắt của người bệnh sẽ đẹp hơn.
Hiệu quả sau ghép giác mạc của mỗi người bệnh là khác nhau, phụ thuộc vào bệnh lý gây sẹo giác mạc, khả năng thích nghi của giác mạc mới, quá trình sinh hoạt, giữ gìn của người được ghép…
 |
Giám đốc Ngân hàng Mắt Nguyễn Hữu Hoàng đang thực hiện một ca lấy giác mạc tại cộng đồng. |
Tại Việt Nam, việc lấy-ghép giác mạc được thực hiện từ năm 2007. Đến nay đã có khoảng 3.000 người được ghép giác mạc, trong đó có hơn 50% là từ nguồn người hiến tại cộng đồng, tập trung chủ yếu ở Ninh Bình, Nam Định... nhiều nhất là năm 2020, có 169 người. Tuy nhiên trong hai năm 2021 và 2022 do ảnh hưởng của dịch Covid-19 hoạt động hiến, lấy giác mạc bị gián đoạn nên Ngân hàng Mắt chỉ lấy được giác mạc của khoảng 100 người hiến.
Giác mạc chỉ được thu nhận sau khi người hiến tặng qua đời. Thời gian tốt nhất để lấy giác mạc là trong khoảng 6 đến 8 giờ sau khi người hiến mất. Đến nay, cả nước có 961 người hiến giác mạc, người hiến nhỏ tuổi nhất là cháu bé 4 tuổi và lớn tuổi nhất là cụ già hơn 107 tuổi.
Đáng chú ý, trong khoảng một năm qua, do không thể đấu thầu mua vật tư, hóa chất bảo quản giác mạc, dẫn đến việc hiến- lấy giác mạc tại cộng đồng không thực hiện được. Ngân hàng Mắt hoạt động cầm chừng, năm 2023 chỉ thực hiện lấy giác mạc của ba người từ người cho chết não tại các bệnh viện.
Giám đốc Ngân hàng Mắt Nguyễn Hữu Hoàng cho biết, với việc dịch bệnh được kiểm soát và bệnh viện đã mua sắm được vật tư, hóa chất phục vụ việc bảo quản giác mạc, hoạt động hiến, lấy và ghép giác mạc cộng đồng sẽ được triển khai trở lại. Tại Ngân hàng Mắt có khoảng 600 đến 800 người đăng ký ghép giác mạc và 40 nghìn đăng ký hiến giác mạc.
