Các công ty hóa chất Mỹ đã sản xuất loại chất độc này cho quân đội Mỹ sử dụng trong cuộc chiến tranh Việt Nam cách đây hơn 30 năm, khiến hơn ba triệu người Việt Nam hiện vẫn phải chịu di chứng của chất độc da cam/dioxin.
Theo ông Aldis, số người ký tên vào địa chỉ trực tuyến trên đã chứng tỏ sự ủng hộ rộng rãi của thế giới đối với tất cả các nạn nhân, đặc biệt là người Việt Nam, bị ảnh hưởng bởi những chất độc mà quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh.
Những người ký tên vào địa chỉ trực tuyến đã yêu cầu chính phủ và các công ty hóa chất Mỹ phải nhận trách nhiệm về những tổn thất và nỗi khổ mà họ đã gây ra cho nhiều người. Thay mặt Hội Hữu nghị Anh - Việt, ông Aldis đề nghị Tòa án Phúc thẩm Niu Oóc tôn trọng ý kiến của những người đòi công lý cho các nạn nhân Việt Nam.
Chủ tịch Ủy ban quốc tế ủng hộ nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam kiện các công ty hóa chất Mỹ, ông Angdre Buni, trong bài phát biểu ý kiến tại Hội nghị quốc tế về Giải trừ vũ khí hạt nhân, sinh học và hóa học về tác hại của loại chất độc cực kỳ nguy hiểm này đối với Việt Nam cho biết, các nhà khoa học quốc tế đã nhất trí khẳng định rằng chất độc da cam/dioxin là chất độc khủng khiếp, gây tác hại và để lại hậu quả dai dẳng nhất.
Kết quả nghiên cứu của Trường đại học Colombia ở New York (Mỹ) từ năm 2002 cho biết, chỉ cần đổ 80 gam dioxin vào hệ thống nước của một thành phố cũng đủ để giết chết tám triệu dân. Hiện nay, ở Việt Nam có hàng triệu nạn nhân chất độc da cam/dioxin, trong đó có cả những nạn nhân thuộc thế hệ thứ 3, và đây chưa phải là con số cuối cùng bởi loại chất độc khủng khiếp này để lại hậu quả dai dẳng.
Chiến tranh tại Việt Nam đã chấm dứt, bom đã không còn rơi xuống những làng mạc thanh bình và tiếng súng đã không còn vang lên. Song sự tàn phá và hậu quả của chiến tranh vẫn dai dẳng, ở trong mỗi tấc đất, mỗi cánh rừng, trong suy nghĩ và thân thể của hàng triệu người, cả người Việt Nam và những cựu chiến binh Mỹ - tất cả đều là nạn nhân của chất độc da cam/dioxin.
Bộ phim Bóng ma cuối cùng của cuộc chiến dài 57 phút do đạo diễn người Mỹ Janet Gardner và đạo diễn Việt kiều Mỹ Phạm Thái phối hợp sản xuất được trình chiếu tại Mỹ từ đầu tháng 5, đã phác họa một bức tranh tổng thể về cuộc sống khắc nghiệt của các nạn nhân bị nhiễm thứ chất độc da cam/dioxin chết người này, đã khắc họa được nỗi đau đớn tột cùng cả về thể xác lẫn tinh thần của những gia đình có người thân bị nhiễm chất độc da cam/dioxin ở Việt Nam, thứ chất độc ảnh hưởng tới cả thế hệ con cháu của các nạn nhân.
Những người Mỹ xem bộ phim đều chia sẻ nỗi đau của những nạn nhân bị nhiễm chất độc da cam/dioxin, họ cũng bày tỏ rằng công lý và công bằng cho các nạn nhân cần sớm được thực thi, cho dù nó có thể quá muộn đối với nhiều nạn nhân đã qua đời và chỉ xoa dịu được phần nhỏ nỗi đau mà họ từng phải chịu đựng.
Các tổ chức phi chính phủ tại Mỹ đã triển khai nhiều chương trình giúp đỡ các nạn nhân chất độc da cam/dioxin ở Việt Nam. Mới đây Chính phủ Mỹ dành khoản trợ giúp trị giá 400.000 USD làm sạch một địa điểm nhiễm chất độc dioxin ở Ðà Nẵng. Ðây là tín hiệu tích cực và hy vọng nó có thể mở ra các chương trình hợp tác tiếp theo giữa hai nước nhằm khắc phục hậu quả chiến tranh.
Hội hữu nghị với Việt Nam của tám nước Ðức, Anh, Pháp, Bỉ, Tây Ban Nha, Italia, Thụy Sĩ và Thụy Ðiển đã ra tuyên bố ủng hộ "lời kêu gọi của các luật gia quốc tế đòi Mỹ phải có trách nhiệm với Việt Nam" về vấn đề chất độc da cam/dioxin.
Lời kêu gọi được đưa ra bởi bảy luật sư nổi tiếng trên thế giới với mục đích đòi nước Mỹ phải nhận trách nhiệm trong việc sử dụng chất diệt cỏ trong cuộc chiến Việt Nam.
Các luật gia quốc tế dẫn những số liệu thống kê cho biết trong vòng 10 năm, không quân Mỹ đã trút 72 triệu lít chất diệt cỏ lên diện tích gần hai triệu ha rừng và ruộng lúa ở Việt Nam. Các luật gia quốc tế nêu rõ theo điều 21 Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Việt Nam, Mỹ phải góp phần xóa đi các vết thương chiến tranh và tái thiết nước Việt Nam nhưng sự cam kết này chưa được Mỹ thực hiện.
Theo Công ước Paris năm 1993, việc Mỹ sử dụng chất độc da cam phải được coi là vũ khí hóa học. Việc rải chất độc xuống một quốc gia là vi phạm chủ quyền của quốc gia đó và bất hợp pháp, trái với nhân quyền. Mỹ phải có trách nhiệm đền bù mọi thiệt hại.
Ðầu tháng 6, Ðài truyền hình PBS của Mỹ đã chiếu phóng sự về hậu quả của chất độc da cam ở Việt Nam trong chương trình Ðối ngoại của nhà biên tập nổi tiếng về các vấn đề quốc tế Fareed Zakaria. Phóng sự do nhà báo Christie Aschwanden và nhà quay phim George Lerner vừa thực hiện ở Việt Nam. Phóng sự ghi nhận rằng mặc dù cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam đã kết thúc hơn ba thập kỷ qua, nhưng hậu quả của chất độc da cam mà quân đội Mỹ rải xuống Việt Nam trước đây vẫn tác hại đến cuộc sống hằng ngày của biết bao người dân Việt Nam.
Phóng sự khẳng định trong thời gian từ năm 1961 đến 1971, quân đội Mỹ đã rải xuống chiến trường Việt Nam hơn 7,5 triệu lít chất độc da cam có nồng độ dioxin rất cao. Loại hóa chất độc này được coi là có liên hệ mật thiết với hiện tượng sảy thai, dị dạng thai và nhiều căn bệnh nguy hiểm khác. Tuy nhiên, phóng sự cho biết công tác nghiên cứu khoa học về những hậu quả của loại hóa chất độc này đã gặp nhiều khó khăn do tác động của quan hệ chính trị.
Hai nhà báo đã đưa người xem gặp lại những nhân chứng từng sống dưới làn sương khói của chất độc da cam trước đây.
Ðiều đáng chú ý là phóng sự này được trình chiếu ngay trước khi Tòa Phúc thẩm Mỹ mở phiên điều trần về vụ tập thể nạn nhân chất độc da cam Việt Nam kháng cáo, vào ngày 18-6 tới. Cách đây hai năm, Tòa Sơ thẩm Mỹ đã bác đơn của các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam kiện các công ty Mỹ sản xuất loại chất độc nguy hiểm gây tổn hại lâu dài cho con người và môi trường, với lý do rằng vụ kiện không đủ cơ sở pháp lý.
Sáng 10-6 (giờ Việt Nam), đoàn nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam tham dự phiên tòa phúc thẩm kiện các công ty hóa chất Mỹ đã đến San Francisco. Rất đông bà con Việt kiều các cựu chiến binh Mỹ có mặt đón đoàn. Các cựu binh Mỹ giương cao khẩu hiệu: "Vẫn còn nhiều cựu binh Mỹ và người Viêt Nam đang chết dần vì chất độc da cam!".
Ông Paul Fox, đại diện Tổ chức Cựu chiến binh vì hòa bình cho biết: "Những hậu quả của chất độc da cam/dioxin là rất nghiêm trọng, nhưng cho đến giờ các công ty hóa chất Mỹ vẫn chưa làm gì để hỗ trợ nạn nhân. Chúng tôi đang cố gắng để nâng cao hơn nữa nhận thức của dư luận Mỹ về vấn đề hết sức nghiêm trọng này".
