Sáng 29/12, tại Hà Nội, Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức Tọa đàm với chủ đề “Quốc hội và hoạt động lập hiến, lập pháp - Từ Hiến pháp 1946 đến cải cách thể chế trong kỷ nguyên phát triển mới”.
Tham dự có đại diện lãnh đạo Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội; các đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách; cùng các chuyên gia, nhà khoa học có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực lập hiến, lập pháp và cải cách thể chế.
Tọa đàm nhằm nhìn lại quá trình hình thành và phát triển của hoạt động lập hiến, lập pháp của Quốc hội Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử; đồng thời trao đổi, thảo luận về những yêu cầu đặt ra đối với công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, gắn với chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng.
Phát biểu khai mạc tọa đàm, Tiến sĩ Lê Thanh Kim, Phó Tổng Biên tập Báo Đại biểu Nhân dân, cho biết, lịch sử lập hiến, lập pháp của Việt Nam là quá trình gắn liền với sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ Hiến pháp năm 1946 - bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - đến Hiến pháp năm 2013, Quốc hội luôn giữ vai trò trung tâm trong việc kiến tạo nền tảng pháp lý của Nhà nước, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân và thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.
Trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới với những biến chuyển nhanh chóng và sâu sắc, Quốc hội đứng trước sứ mệnh tiếp tục hoàn thiện thể chế theo hướng đồng bộ, ổn định nhưng linh hoạt; chặt chẽ nhưng không cản trở phát triển; bảo đảm tính dự báo, tính khả thi và khả năng thích ứng cao. "Đổi mới tư duy lập pháp, chuyển mạnh từ 'quản lý' sang 'kiến tạo phát triển'; nâng cao chất lượng xây dựng luật; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong hoạt động của Quốc hội - đó là những yêu cầu mang tính chiến lược", Tiến sĩ Lê Thanh Kim nhấn mạnh.
Tại tọa đàm, các đại biểu tập trung thảo luận về các chặng đường lớn của công tác lập hiến, lập pháp. Nhiều ý kiến khẳng định, Hiến pháp năm 1946 là nền tảng tư tưởng lập hiến của Việt Nam, thể hiện tầm nhìn tiến bộ về chủ quyền quốc gia, chính quyền của nhân dân, quyền con người, tinh thần pháp quyền và tổ chức quyền lực nhà nước. Quốc hội khóa I đã đóng vai trò tiên phong, đặt nền móng cho Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Các đại biểu cũng trao đổi, đánh giá quá trình phát triển của hoạt động lập pháp gắn với các bản Hiến pháp năm 1959, 1980 và đặc biệt là Hiến pháp năm 1992 trong bối cảnh Đổi mới. Theo đó, cùng với việc xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và đẩy mạnh hội nhập quốc tế, tư duy lập pháp của Quốc hội từng bước được đổi mới, góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế và nâng cao vị thế của Việt Nam.
Thảo luận về công tác lập pháp sau Hiến pháp năm 2013 - nội dung trọng tâm của tọa đàm - các ý kiến thống nhất nhận định đây là bước phát triển quan trọng của tư duy lập pháp hiện đại, với nhiều điểm đổi mới như hiến định rõ ràng quyền con người, quyền công dân; xác lập nguyên tắc kiểm soát quyền lực nhà nước; hoàn thiện mô hình Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Hiến pháp năm 2013 là cơ sở hiến định cho cải cách thể chế và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội.
Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên số và giai đoạn phát triển mới, các đại biểu nhấn mạnh yêu cầu đổi mới tư duy và phương thức lập pháp theo hướng kiến tạo phát triển; chủ động hoàn thiện thể chế, bảo đảm pháp luật đi trước, mở đường cho đổi mới sáng tạo; đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ số trong quy trình xây dựng pháp luật nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả thực thi.
Kết luận Tọa đàm, các ý kiến thống nhất khẳng định: Từ Hiến pháp năm 1946 đến Hiến pháp năm 2013 và yêu cầu cải cách thể chế hiện nay, Quốc hội luôn giữ vai trò trung tâm trong hoạt động lập hiến, lập pháp. Trong giai đoạn phát triển mới, Quốc hội cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy và phương thức làm luật, hướng tới nền lập pháp hiện đại, linh hoạt, kiến tạo, đồng hành cùng sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.
Tọa đàm là hoạt động có ý nghĩa khoa học và thực tiễn, góp phần làm sâu sắc hơn nhận thức về vai trò của Quốc hội trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập trong kỷ nguyên phát triển mới.
