Trái tim đạo diễn, NSND Lê Mạnh Thích đã ngừng đập hồi 20 giờ ngày 16-5-2004. Ông từng lăn lộn với nhiều công việc khác nhau tại xưởng phim từ khi còn trẻ. Máu nghề cứ thế ngấm sâu vào máu thịt và tâm hồn Lê Mạnh Thích để rồi suốt đời, anh gắn bó, đam mê điện ảnh như sinh ra chỉ để làm nghề này. Dẫu sau này anh bận bịu với nhiều chức vụ, nhưng làm phim vẫn là nỗi đam mê cháy bỏng của anh.
Sống giản dị khiêm nhường, nhưng nghiêm khắc đến cầu kỳ trong nghệ thuật. Lê Mạnh Thích có thể chờ đợi cả vài ngày chỉ để quay được một khuôn hình ưng ý.
Chân thành và thẳng thắn, anh không ưa lối xã giao kiểu cách. Phim anh cũng vậy, không có những tuyên ngôn to tát mà đằm thắm, sâu sắc, đầy tính nhân văn.
Anh thường bảo phim tài liệu là phim về con người và cả đời anh đắm đuối với cái nhìn nhân bản ấy. Từ những đứa trẻ bán báo trong Xa mẹ, rồi những thân phận bồng bềnh trôi dạt trên những con thuyền trong Chìm nổi sông Hương đến những người nữ pháo binh trong Trở lại Ngư Thủy. Bao giờ nhân vật của Lê Mạnh Thích cũng chất chứa những nỗi niềm tâm sự.
Những chuyện anh kể trong phim thoạt đầu tưởng chỉ là những uẩn ức riêng tư, vậy mà lại có sức lay động đến tận tâm can người xem. Bộ phim Trở lại Ngư Thủy ngay sau khi ra đời đã tạo nên một hiệu ứng xã hội to lớn. Phong trào quyên góp ủng hộ những nhân vật trong phim được phát động trong toàn quốc đã thu được hàng chục triệu đồng chuyển cho chị em trong đội nữ pháo binh Ngư Thủy. Từ chỗ đi mãi chẳng thành đường, nay Ngư Thủy đã có đường, có điện, trẻ em nay đã có trường, có nơi học hành. Cũng kể từ dạo ấy, Lê Mạnh Thích trở thành người con của Ngư Thủy.
Lê Mạnh Thích là người sống chết với nghề và luôn tìm cách tự đổi mới mình. Ngay cả khi sức đã không còn khỏe, anh vẫn xông xáo lên tận Ðồng Văn (Hà Giang) để rồi cho ra bộ phim Cao nguyên đá với một tiết tấu nhanh mạnh đến dữ dội. Rồi sau đó lại nén chặt cảm xúc của mình cùng những băn khoăn day dứt của những người thương binh nặng trước một cuộc sống còn nhiều điều bất ổn trong phim Trên chiếc xe lăn.
Ðã hai năm nay về hưu, nhưng anh vẫn luôn có kịch bản. Tên anh vẫn thường xuất hiện trên phim. Mới đây anh viết Sau mùi thuốc súng.
Hơn 40 năm gắn bó với điện ảnh, Lê Mạnh Thích đã có nhiều thành công và trở thành một trong những tên tuổi quen thuộc với người xem trong cả nước. Anh từng giành nhiều giải thưởng quốc tế và trong nước.
Năm 2001, Lê Mạnh Thích được phong tặng danh hiệu NSND. Với những đóng góp cho nền điện ảnh cách mạng, Lê Mạnh Thích đã được Ðảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ, cứu nước hạng nhất, Huân chương Lao động hạng nhì...
Lê Mạnh Thích là người sống giàu tình cảm. Anh em đồng nghiệp quý mến anh. Lớp trẻ gọi anh một cách thân mật là "Bầu Thích" không chỉ vì trước đây anh là ông bầu của đội bóng cơ quan mà anh luôn là một ông bầu lớn trong nghề nghiệp đối với nhiều đồng nghiệp trẻ.
Lê Mạnh Thích đã ra đi, điện ảnh tài liệu từ nay thiếu vắng tên anh. Nhưng công chúng sẽ còn nhắc mãi những bộ phim mà dấu ấn của anh đã in đậm trong đó như một cá tính riêng không lẫn được.
Có người bảo đời anh là cuộc hành trình về với con người. Vậy thì anh đã đến được với con người, đã làm được nhiều việc cần làm với những con người mà anh yêu mến...
