Tại Hội nghị trực tuyến về thực trạng và giải pháp quản lý sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), vùng trồng, cơ sở đóng gói nông sản tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) sáng nay 27/8, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) đề nghị các địa phương, đơn vị liên quan cần phải làm sáng tỏ việc sử dụng phân bón để hướng tới một nền nông nghiệp minh bạch theo đúng tôn chỉ Hệ thống lương thực thực phẩm toàn cầu mà Việt Nam đã tham gia.
ĐBSCL là khu vực sử dụng nhiều phân bón nhất cả nước
Báo cáo tại hội nghị, ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT) cho biết, đến nay cả nước đã có hơn 24.000 sản phẩm phân bón, trong đó 80% là phân bón vô cơ. Trong đó mới có 8.500 phân bón được lưu thông sử dụng trên thị trường.
Tại các tỉnh ĐBSCL có 5.265 sản phẩm, chiếm 21,5%, trong đó phân vô cơ có hơn 4.000 sản phẩm, còn lại là phân hữu cơ.
Về sử dụng phân bón, lượng phân sử dụng từ năm 2017 đến năm 2020 là 10,3 triệu tấn/năm. Năm 2020, con số này giảm còn 10,23 triệu tấn, trong đó sử dụng phân vô cơ hơn 7,7 triệu tấn. "Xu hướng phân hữu cơ tăng dần, giảm dần phân bón vô cơ", ông Trung nói.
Theo ông Trung, ĐBSCL sử dụng nhiều phân bón nhất, hơn 1 tấn/ha, tăng 42% so với mặt bằng chung cả nước.
Về sử dụng phân bón vô cơ, cả nước sử dụng trung bình 560kg/ha, còn ĐBSCL đã sử dụng đến 754 kg/ha gieo trồng, vẫn cao hơn 35% so với mặt bằng chung cả nước. Trong đó, Bến Tre có lượng sử dụng cao nhất trong 13 tỉnh ở ĐBSCL.
Với phân bón hữu cơ, lượng sử dụng trung bình cả nước là 1,4 tấn/ha, thì riêng tại ĐBSCL là 392kg/ha.
Chia sẻ tại hội nghị, các đại biểu đưa ra bức tranh tổng thể về thực trạng sử dụng phân bón, thuốc BVTV tại Việt Nam nói chung và tại các tỉnh ĐBSCL nói riêng với nhiều tồn tại, hạn chế như sử dụng lãng phí làm giảm hiệu quả, tăng chi phí sản xuất.
Với mục tiêu quản lý tốt vật tư đầu vào, tăng hiệu quả, giảm chi phí và kết hợp với truy xuất nguồn gốc, quản lý chất lượng sản phẩm các đại biểu đã đánh giá thực trạng và giải pháp quản lý vùng trồng, cơ sở đóng gói đối với các sản phẩm nông sản có nguồn gốc thực vật xuất khẩu nhằm đáp ứng điều kiện của nước nhập khẩu. Trong đó tập trung vào các giải pháp đồng bộ về cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc BVTV sinh học, liên kết sản xuất, tập trung ruộng đất, hình thành các vùng sản xuất tập trung.
Hướng tới nền nông nghiệp sạch, minh bạch
Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Lê Minh Hoan chia sẻ, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã xem xét lại những phần việc mà Chính phủ giao cho thực hiện Nghị quyết 120 về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu.
Gần năm năm đã trôi qua, có nhiều phần việc bộ sẽ mở rộng tiếp các chuyên đề ở ĐBSCL.
Bộ trưởng NN-PTNT cho biết ông nhận được nhiều nhắn gửi của các chuyên gia, các nhà khoa học, nhà quản lý, những người nông dân ở ĐBSCL về nhiều lĩnh vực, trong đó đặc biệt là chất lượng nông sản, thực trạng sử dụng phân bón, thuốc BVTV của ĐBSCL.
"Bên cạnh mặt tích cực, ĐBSCL còn nhiều vấn đề mà chúng ta cần có sự quyết tâm cao về nhận thức, hành động từ mỗi người để chuyển biến nền nông nghiệp nơi đây theo hướng minh bạch, trách nhiệm, bền vững", Bộ trưởng nói và khẳng định đó cũng là tôn chỉ của hệ thống lương thực thực phẩm toàn cầu mà Việt Nam đã tham gia.
Minh bạch là mọi điều đều phải công khai, sáng tỏ từ việc sử dụng phân, thuốc BVTV để không ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng. Về trách nhiệm, chúng ta cần phải trách nhiệm với cả người tiêu dùng và người nông dân, trách nhiệm với cộng đồng xã hội.
"Làm sao hoạt động nông nghiệp sử dụng phân thuốc ít, không tác động tới hệ sinh thái, đa dạng sinh học, để chúng ta còn chuyển giao cho mai sau. Đó là định nghĩa bền vững của Liên hợp quốc, nhu cầu của thế hệ này không ảnh hưởng tới nhu cầu của thế hệ sau"- Bộ trưởng nhấn mạnh.
Tại Hội nghị các đại biểu thống nhất đưa ra một số giải pháp về quản lý sử dụng thuốc BVTV và phân bón gồm: chú trọng nâng cao hiệu quả tập huấn cho từng nhóm đối tượng như nhà quản lý, doanh nghiệp và nông dân về kiến thức liên quan đến sử dụng hợp lý và hiệu quả phân bón, thuốc BVTV, thiết lập và quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói gắn liền với phát triển vùng nguyên liệu và chuỗi liên kết giá trị.
Phát triển các mô hình hợp tác công-tư để thúc đẩy sản xuất và thương mại bền vững các sản phẩm chủ lực; đẩy mạnh công tác truyền thông, phổ biến, hướng dẫn để nâng cao nhận thức và trách nhiệm các bên tham gia về sử dụng thuốc BVTV, phân bón, quản lý vùng trồng.
Khuyến khích áp dụng các tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất như “3 giảm, 3 tăng”, IPM, sử dụng các sản phẩm vật tư đầu vào thế hệ mới, thông minh, an toàn với môi trường để tạo ra các sản phẩm sạch, chất lượng, đáp ứng yêu cầu thị trường nhập khẩu và các biện pháp xử lý kiểm dịch thực vật phù hợp với điều kiện và cơ sở hạ tầng sẵn có tại Việt Nam, làm cơ sở cho việc đàm phán mở cửa thị trường. Tranh thủ nguồn lực, kinh nghiệm của các nước phát triển và các tổ chức quốc tế; tổ chức triển khai quyết liệt và hiệu quả giữa các cơ quan, lực lượng chức năng từ trung ương đến địa phương trong công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành quy định pháp luật.
Ngoài ra, các tham luận tại Hội nghị cũng chia sẻ kinh nghiệm của các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, hợp tác xã và người sản xuất tại các tỉnh ĐBSCL trong quá trình sản xuất, kinh doanh, sử dụng phân bón, thuốc BVTV cũng như xây dựng, phát triển các vùng trồng và cơ sở đóng gói.
