Bà Nguyễn Vũ Mai Anh, đại diện Cục Thủy sản và Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: Năm 2024, thể tích nuôi lồng trên biển đạt 9,7 triệu m3, tăng 38,6% so với năm 2020, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 8,7%/năm. Các đối tượng nuôi chính gồm: Cá biển, nhuyễn thể, rong biển, trong đó nhuyễn thể đóng vai trò chính. Các vùng trọng điểm nuôi là Khánh Hòa, An Giang, Quảng Ninh…
Ngành nuôi biển đã đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân ở nhiều địa phương. Theo Trưởng phòng Khuyến ngư và Ngành nghề nông thôn (Trung tâm Khuyến nông quốc gia) Đặng Xuân Trường, thời gian qua, Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã triển khai nhiều mô hình nuôi thủy sản trên biển mang lại kết quả tốt cho người dân. Trong đó, mô hình nuôi bằng lồng HDPE chịu được sóng gió lớn, thể tích lồng rộng kết hợp thức ăn công nghiệp cho hiệu quả kinh tế cao, thân thiện với môi trường.
Điển hình như nuôi cá giò thương phẩm quy mô 2.700m3 ở miền trung. Sau 9 tháng nuôi, cá thu hoạch đạt trọng lượng trung bình 5 kg/con; lợi nhuận bình quân gần 200 triệu đồng/lồng, tăng 308% so với lồng gỗ truyền thống. Mô hình nuôi thương phẩm ngao hai cùi gắn tiêu thụ sản phẩm ở Quảng Ninh và Khánh Hòa quy mô 25.600m2. Sau 12 tháng nuôi, năng suất đạt khoảng 37,5 tấn ngao/ha, lợi nhuận 1ha đạt hơn 900 triệu đồng.
Với đường bờ biển dài và hơn 40.000ha bãi triều, 20.000ha eo biển, vịnh cũng như ngư trường rộng lớn…, tỉnh Quảng Ninh có tiềm năng lớn trong nuôi trồng thủy sản biển.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phan Thanh Nghị cho biết: “Toàn tỉnh quy hoạch 45.146ha khu vực biển để thực hiện nuôi trồng thủy sản. Đến nay, tỉnh đã giao khu vực biển cho 29 dự án với diện tích gần 2.000ha, chủ yếu nuôi trồng những loài chủ lực như: Cá song, chim vây vàng, hàu, ngao…
Trong 8 tháng qua, sản lượng nuôi trồng thủy sản toàn tỉnh đạt khoảng 66.783 tấn; riêng sản lượng thủy sản có nguồn gốc từ nuôi biển đạt hơn 45.000 tấn. Trên địa bàn xuất hiện một số mô hình nuôi trồng gắn với tiêu thụ sản phẩm, liên kết theo chuỗi mang lại hiệu quả kinh tế tốt, như: Nuôi cá biển sử dụng thức ăn công nghiệp, trồng rong sụn xen canh hàu, nuôi trồng thủy sản bền vững ở vịnh Hạ Long gắn với bảo tồn di sản".
Toàn tỉnh Quảng Ninh quy hoạch 45.146ha khu vực biển để thực hiện nuôi trồng thủy sản. Đến nay, tỉnh đã giao khu vực biển cho 29 dự án với diện tích gần 2.000ha, chủ yếu nuôi trồng những loài chủ lực như: Cá song, chim vây vàng, hàu, ngao…
Sau khi chịu nhiều thiệt hại do bão Yagi năm 2024, các hợp tác xã, hộ dân tỉnh Quảng Ninh đang tập trung nuôi trồng thủy sản trên biển với kỳ vọng có thêm những vụ bội thu.
Giám đốc Hợp tác xã Cường Hoa, đặc khu Vân Đồn Nguyễn Văn Cường chia sẻ: “Hiện hợp tác xã đang nuôi 158ha hàu sữa, cá song, ngao hai cùi. Trong đó, ngao hai cùi phát triển tốt trung bình thu khoảng 4 đến 5 tấn/1 vạn giống”.
Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng phần lớn nghề nuôi biển ở nước ta vẫn là quy mô nhỏ lẻ; sử dụng vật liệu đơn giản như tre, gỗ, phao xốp làm lồng cho nên dễ bị ảnh hưởng bởi sóng, gió bão; thiếu nguồn lực đầu tư cũng như nhân lực chất lượng cao.
Ngoài ra, nuôi trồng thủy sản truyền thống gần bờ đang đối mặt nhiều thách thức do dịch bệnh bùng phát, suy giảm chất lượng nước.
Tại tỉnh Quảng Ninh, việc liên kết chuỗi từ sản xuất-chế biến-tiêu thụ lỏng lẻo dẫn đến tình trạng được mùa, giá thấp; năng lực quản lý của các cơ sở nuôi trồng thủy sản còn hạn chế, nhất là các hợp tác xã; con giống và thức ăn công nghiệp phụ thuộc nhiều vào nguồn nhập khẩu; hệ thống văn bản pháp lý cho hoạt động nuôi biển còn thiếu…
Do đó, để phát triển bền vững nghề nuôi biển, Cục Thủy sản và Kiểm ngư khuyến cáo, thời gian tới các địa phương, doanh nghiệp, hợp tác xã, người dân cần chuyển đổi từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế; từ đơn giá trị sang đa giá trị, sản xuất gắn với tiêu chuẩn thị trường, đồng thời, xây dựng và phát triển thương hiệu quốc gia cho các sản phẩm nuôi biển giúp nâng cao giá trị và sức cạnh tranh trên thị trường; phát triển hệ thống truy xuất nguồn gốc, quản lý dữ liệu thông minh để nâng cao minh bạch và hiệu quả quản lý; đào tạo nguồn nhân lực, liên kết sản xuất, phát triển thị trường tiêu thụ.
Chủ tịch Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng nhấn mạnh: Cần ưu tiên quy hoạch không gian biển và ven bờ cho phát triển nuôi biển, nhất là nuôi biển công nghiệp quy mô lớn; kiểm soát mật độ nuôi tại các vùng biển kín để giảm ô nhiễm môi trường; phát triển các mô hình nuôi biển đa dưỡng theo hướng tiếp cận kinh tế tuần hoàn.
Cùng với đó, việc chuyển đổi số trong quản lý nhà nước về giao khu vực biển để nuôi trồng thủy sản cần đẩy mạnh hơn nữa, đồng thời kêu gọi các doanh nghiệp chung tay xây dựng cụm công nghiệp nuôi biển.
