Mẹ Bống là lao công quét dọn đường phố. Mấy năm nay, Tết mẹ đều ở lại làm thêm. Bống ở nhà váy vóc xúng xính mà không thấy vui. Đêm Giao thừa nhớ mẹ Bống chỉ biết vùi đầu vào lòng bà mà khóc. Năm nay Bống năn nỉ mãi, cuối cùng cũng được mẹ đồng ý cho xuống phố đón Tết cùng. Dù mẹ bảo nhà trọ chật chội lắm, mẹ bận bịu cũng không sắm sửa được gì. Những lúc mẹ đi làm, Bống xuống chơi biết ở với ai? Nhưng ở đâu có mẹ là có Tết đủ đầy. Bống lớn rồi sẽ không làm quẩn chân mẹ đâu. Ông bà ở nhà còn có cháu con, hàng xóm láng giềng. Bống không muốn mẹ đón Tết một mình dưới phố.
Đợi mãi rồi buổi học cuối cùng trong năm cũng kết thúc. Xếp gọn lại sách vở, Bống chuẩn bị ngày mai cậu đưa xuống phố. Trong ba-lô có vài bộ quần áo, lọ tinh bột nghệ trộn mật ong bà làm cho mẹ uống chữa bệnh đau dạ dày. Một chiếc khăn len Bống mới tập đan còn vụng về rúm ró. Ba-lô vẫn còn chỗ nhét vừa cuốn truyện “Lại thằng nhóc Emil” mà Bống sẽ đọc cho mẹ nghe trước khi đi ngủ. Mẹ gọi điện về dặn tàu xe ngày gần Tết đông, cậu út đưa Bống xuống đừng xách theo nhiều đồ đạc, chen chúc khổ lắm. Dưới phố thứ gì cũng có, cứ ra chợ đầu ngõ là thịt thà bánh trái đủ đầy. Nhưng bà bảo chẳng gì bằng đồ quê vừa sạch sẽ thơm ngon lại còn rẻ nữa. Nên mới sáng ngày hai mươi ba Tết nhà đã rục rịch gói bánh chưng. Cá chép vừa thả xuống ao thì trên sân nhà, bánh cũng thả vào nồi chờ nổi lửa. Bà bảo gói sớm để mai còn cho Bống xách xuống ăn Tết cùng với mẹ. Bánh chưng một cặp, gà một con, giò một khoanh, bà còn dúi thêm nải chuối...
Bống ngồi bên vệ cỏ, dõi mắt nhìn hun hút phía cuối đường chờ đợi một chuyến xe. Đã bảy giờ sáng nhưng trời còn nhiều sương, ngoài đường chỉ thấy những chiếc xe máy chở ngất nghểu toàn hàng Tết. Những cuốn lá dong xếp quá đầu người, từng mớ rau cũng chới với trên đầu gió. Gà vịt ngan ngỗng chen chúc nhau trong cái lồng sắt thò chiếc cổ dài ngoẵng như muốn kêu cứu lúc xe chạy vèo qua chỗ Bống. Chỉ có xe chở dăm bảy cành đào phía sau là không thể gấp gáp vì sợ gió sẽ thổi tàn những bông hoa nở sớm. Bống hỏi cậu những chiếc xe ấy đến từ đâu? Cậu trả lời tất cả đều dồn về phía chợ. Trong lúc cậu lúi húi với cái điện thoại thì Bống cúi xuống liếm thử một giọt sương trong veo đọng trên ngọn cỏ may. Đúng lúc ấy thì xe đỗ xịch ngay trước mặt sau một cái vẫy tay của cậu. Bống líu ríu bước lên xe, trên vành môi còn đượm vị ngọt.
Xe tưởng đông hóa ra vắng teo. Bác tài nói chuyến về mới khổ. Vì dưới thành phố chủ yếu là dân tỉnh lẻ, đi làm ăn cả năm, cuối năm được về quê đón Tết. Chứ những ngày này có mấy ai từ quê xuống phố, trừ những người buôn bán tranh thủ đi lấy hàng vớt nốt mẻ cuối năm. Bống ngồi tựa vào cửa kính xe nhìn dòng người ngược chiều lao đi vun vút, tự hỏi không biết thành phố của mẹ hiện ra sẽ thế nào? Trước giờ Bống chỉ biết đến thành phố qua lời kể. Mỗi lần Bống đòi xuống thăm mẹ là cậu bảo: “Thành phố đông như kiến. Chen lấn hết hơi”. Mợ Thơm lắc đầu bảo “dưới phố bụi bặm ầm ĩ lắm. Ăn uống thì toàn đồ độc hại. Có gì ham?”.
Xe vào bến, người chen chúc đón đưa. Cậu dắt tay Bống dặn “hôm nay là ngày sinh viên được nghỉ dồn hết ra bến xe để về quê. Đông lắm đấy, con nhớ bám theo cậu, đừng buông tay”. Bống đứng lọt thỏm giữa dòng người lô nhô. Mãi hai cậu cháu vẫn chưa tìm được lối ra, người càng lúc càng đông. Nắm chặt lấy tay cậu, Bống bắt đầu thấy sợ. Bỗng nhiên Bống nhìn thấy trong đám đông có một người giống mẹ. Dù người ấy quay lưng không nhìn rõ mặt, nhưng dáng dong dỏng cao và còn mặc bộ quần áo công nhân nữa. Người ấy khuất sau đám đông, Bống vội đuổi theo gọi “mẹ ơi”. Rồi Bống mải lần theo dáng người đó mà không nghe tiếng cậu gọi tìm. Đến khi chạy theo đến gần thì lại thấy từ phía sau không giống mẹ lắm. Bống ngờ ngợ chạy vượt lên trước thì đúng là không phải mẹ. Lúc ấy Bống mới sực nhớ ra là đã bỏ tay khỏi tay cậu từ lúc nào. Nhìn quanh toàn người lạ đang vội vã đi, va cả vào người, Bống bắt đầu mếu máo. Muốn quay lại chỗ cậu nhưng không biết hướng nào, Bống đứng im bật khóc. Người lớn chung quanh xúm lại hỏi han…
Loa phát thanh ở bến xe cất lên: “Xin mọi người chú ý. Thông báo tìm trẻ lạc…”. Nhưng ai cũng vội vàng gấp gáp bắt cho kịp chuyến. Mãi lâu sau đấy, mẹ và cậu mới tìm được Bống ở phòng bảo vệ bến xe. Bống nhào vào vòng tay mẹ. Nước mắt mẹ chảy dài.
Phòng trọ của mẹ nằm tít trong ngõ nhỏ ngoằn ngoèo. Lúc mở cửa bước vào, Bống cứ nhìn chung quanh, mấy lần định hỏi mẹ sao nơi này chật thế. Còn chật hơn cái nhà kho của bà mà đồ đạc thì chồng chất. Bống cố gắng ngồi thu mình lại hết mức để lấy chỗ cho mẹ đang tất bật đi lại dọn chỗ này, cất chỗ kia. Đồ đạc trong phòng phần lớn là những túi vỏ lon bia, chai nhựa. Loay hoay một lúc mà phòng vẫn chật y như cũ, mẹ cười bảo:
- Ở thành phố không được thoải mái như quê đâu con à. Đây toàn là đồ phế liệu, mẹ đi làm nhặt về để bán thêm tiền. Mai người ta đến mua là sẽ rộng hơn.
- Mẹ đừng lo, con còi nhất lớp mà. Các bạn thường trêu con là đỡ tốn diện tích mà mẹ.
- Con phải ăn nhiều cho lớn biết chưa? Giờ mẹ dẫn con đi rửa mặt rồi mẹ con ta nấu cơm nhé.
Bếp của mẹ được lôi ra từ gậm giường. Một chiếc bếp ga mini đã hoen gỉ mẹ đặt ra ngoài hành lang xóm trọ. Bống ngồi nhặt rau nhìn quanh khắp xóm trọ không thấy bất cứ dấu hiệu nào của Tết. Không có hoa đào, quất cảnh. Cũng chẳng thấy bó lá dong xanh nào dựng ngoài sân. Xóm trọ vắng, ngoài dây phơi vài bộ quần áo công nhân. Chẳng như ở quê những ngày này, nhìn đâu cũng thấy Tết sắp về. Này nhé, ngoài cổng hoa cúc nở vàng, cỏ hoang được xới quang. Trong vườn những trái hồng chín muộn đỏ mọng như mặt trời. Cây đào già của bà vẫn ra hoa, dù có khi chỉ lác đác vài bông nhỏ. Ngoài sân trải mấy tàu lá chuối chuẩn bị bày thịt lợn vừa mới mổ xong để chia phần cho từng nhà. Bà bận rộn với căn bếp của mình, tay bà đưa đến đâu là mùi vị Tết dậy lên đến đó. Bắt đầu từ mẻ mứt vỏ bưởi bà mang ngào đường. Đến món giò xào thơm mùi hạt tiêu, mộc nhĩ. Không biết có phải vì đang nghĩ đến những món ngon trong gian bếp rộng của bà, hay vì mùi trứng rán thơm lừng của mẹ mà Bống nuốt nước miếng ừng ực.
- Cơm ngon quá mẹ ạ. Chưa bao giờ con ăn bữa cơm nào ngon thế này.
- Chắc vì lần đầu đi xa nhà, con mệt và đói đấy. Tối nay mẹ đi làm về muộn, con ở nhà một mình có sợ không?
- Hay mẹ cho con đi cùng mẹ?
- Mẹ làm ngoài đường, con đi theo bụi và bẩn lắm. Với cả, mấy ngày này xe cộ vẫn còn đông, nguy hiểm lắm! Con cũng phải ngủ để mai còn đi chợ Tết. Mẹ sẽ cố làm cho chóng rồi về sớm với con.
Bống reo lên khe khẽ. Niềm vui sẽ được mẹ dẫn đi chợ Tết cứ âm ỉ trong lòng. Ngủ một giấc tỉnh dậy, Bống đã được líu ríu theo sau chân mẹ, chợ Tết dưới thành phố đông thật là đông. Mẹ hỏi Bống có thích mua gì không? Bống lắc đầu dù sạp hàng nào cũng muốn níu chân. Chợ Tết ngập tràn mầu sắc chỉ ngắm thôi cũng đủ vui rồi. Từ những mẹt cà chua, ớt đỏ đến cả trăm thúng hoa quả vun đầy đều vô cùng hấp dẫn. Bống đang mải ngắm nghía những chú cá bơi tung tăng trong bể kính thì bị mẹ kéo tuột vào một cửa hàng quần áo. Ôi chao! Bao nhiêu là váy đẹp, Bống nhìn hoa hết mắt. Nhưng Bống bảo:
- Con lớn chậm mà mẹ. Váy năm ngoái mẹ mua vẫn còn mới lắm.
- Không phải tiết kiệm cho mẹ đâu. Lúc còn bé, Tết nào mẹ cũng chỉ ước ao được bà mua cho áo mới. Con cứ chọn bộ nào mà con thích nhất. Con vui là mẹ vui.
Bống nghe mẹ nói lòng rưng rưng xúc động. Bao năm nay lần nào về thăm nhà mẹ cũng mặc mấy bộ quần áo cũ.
Trên đường đi chợ về hai mẹ con đi qua đoạn đường bán hoa đào. Mẹ ngắm nghía từng cành, nghe người ta trả giá. Mẹ cười bảo:
- Đẹp nhưng đắt quá. Tiền đó mẹ để mua sách vở cho con.
- Con thấy trên tivi nói tối ba mươi nhiều hoa ế họ sẽ bán rẻ để về. Vậy chờ đến lúc đó mẹ con mình sẽ đi mua hoa nhé?
- Mẹ chỉ mong họ thật đắt hàng, chiều ba mươi không còn hoa để bán. Họ cũng có bố mẹ già và những đứa con nhỏ. Hoa mà ế là coi như mất Tết con ạ.
Ở với mẹ mấy ngày nhưng Bống vẫn chưa quen ngủ một mình. Hôm nay các cô trong xóm trọ đều đã đi làm, dù mẹ bảo nhà bà chủ ngay đằng sau mà Bống vẫn thấy sợ. Nhưng Bống không muốn mẹ lo lắng nên tỏ ra vui vẻ. Nằm trên giường nghe tiếng xe đạp của mẹ khuất dần sau cánh cửa xóm trọ Bống cố nhắm mắt dỗ mình vào giấc ngủ. Nhưng từng tiếng động ngoài kia đều khiến Bống tưởng tượng ra có người nào đó. Tiếng bước chân đang mỗi lúc mỗi gần, hình như dừng ngay ngoài cánh cửa. Tim Bống đập mạnh, có lúc tưởng nghẹt thở khi nghe tiếng cánh cổng sắt kêu kèn kẹt. Bống nghe ngóng hồi lâu rồi tự trấn an mình. Có thể là tiếng gió thổi lá khô ngoài sân. Có thể là tiếng con chuột nhắt nào đó đi kiếm ăn. Hoặc tiếng chú mèo đi rình chuột cũng nên. Tim Bống vẫn không ngừng đập mạnh…
Bống nhìn quanh phòng. Bộ váy mới mẹ treo ở trên tường làm sáng cả căn phòng. Bống nhớ đến ánh mắt rạng ngời của mẹ lúc nhìn con gái ướm bộ váy lên người. Trong bóng tối Bống vẫn có thể nhìn rõ những bông hoa đào thêu trên váy. Chúng cứ hồng rực lên như những hòn than. Bống ngồi dậy nhìn khoảng tường bong tróc rồi tự nghĩ… Thế rồi Bống bật điện, lục tìm những tờ giấy trắng một mặt mẹ xin ở đâu đó để dành cho Bống làm giấy nháp. Bống lôi hộp bút chì mầu trong ba-lô và bắt đầu hí hoáy vẽ. Một bông hoa, hai bông hoa. Bống càng vẽ càng vui. Từng tờ giấy ghép lại, chẳng mấy chốc những cành đào đều đã nở hoa. Bống bắt đầu vẽ đến gốc cây, mường tượng ra lớp vỏ xù xì hệt như cây đào già trước sân nhà bà vậy. Sẽ có một tay đang vẫy, chắc là bà ngoại đấy mà…
 |
Bống dán từng tờ giấy lên mảng tường bong tróc. Bức tường nở ra hoa. Một cây đào hiện ra rực rỡ. Bống đứng ngắm thành quả của mình trong cơn buồn ngủ ập đến. Rồi Bống ngủ quên bên những chiếc bút mầu xanh, đỏ, tím, vàng còn lăn lóc trên giường. Cho đến khi mẹ về gọi cửa. Tiếng “Bống ơi” ấm ran cả đêm lạnh. Mẹ bước vào phòng ngỡ ngàng nhìn bức tường có hoa đào nở. Mẹ đứng đó hồi lâu, như thấy mảnh sân, người mẹ già vào ra, thấy cánh tay gầy guộc vừa đưa lên vẫy. Mẹ ôm chầm lấy Bống:
- Bao năm nay căn phòng này không có hoa đào. Giờ nhờ có con mà thành ra có Tết. Con gái mẹ đã lớn thật rồi. Cảm ơn con.
- Mẹ có ngửi thấy mùi thơm từ những cánh hoa đào không ạ?
- Có chứ. Có chứ. Mẹ còn nghe thấy cả những tiếng chim.
Tết đã tràn ngập trong lòng Bống, nhất là khi nhìn thấy mẹ cười. Hôm nay đã là ngày cuối cùng trong năm. Nhanh thật…
Mẹ đã hứa trước rồi, đêm Giao thừa sẽ cho Bống đi làm cùng. Tết đấy, mà việc của mẹ thì không nghỉ được. Không có người dọn dẹp thì phố phường làm sao sạch đẹp để đón Tết được. Bống mặc chiếc váy mới thơm tho, đi đôi giày cô phòng bên mua tặng. Mẹ tết tóc thật xinh cho Bống. Quàng khăn ấm, đội thêm chiếc mũ len là Bống được ngồi sau xe mẹ đi làm. Đường phố thênh thang đến lạ thường. Khi không còn cảnh đông đúc ồn ào Bống mới có dịp nhìn ngắm những hàng cây ven đường. Chúng đứng rì rào gió gọi, từng gân lá chắc cũng đang hít thở bầu không khí trong lành. Thành phố được nghỉ ngơi khoác lên mình đèn sao lấp lánh. Bống ngửa cổ ngắm hàng trăm chiếc đèn lồng đủ mầu sắc treo trên không trung. Xe đi qua những cổng chào lộng lẫy, những cột đèn trang trí lung linh bên hồ. Bống sẽ kể cho bà, cho cậu, cho bạn bè còn chưa được một lần xuống phố vào ngày Tết. Mẹ thong thả đạp xe, thỉnh thoảng mẹ quay lại nhìn cô con gái nhỏ.
Đẩy xe trên đường, mẹ dặn Bống ngồi đợi dưới gốc cây xà cừ cổ thụ. Nhưng Bống ngồi không thì buồn lắm nên lon ton chạy theo đòi phụ mẹ một tay. Bống thích thú quét vun những chiếc lá xà cừ để nghe tiếng lao xao trong từng nhát chổi. Cứ như lá muốn kể cho Bống nghe về chuyện nhà cây cối của nó. Bà từng nói những câu chuyện của chiếc lá khi rơi khỏi cành bao giờ cũng mang nhiều bí mật. Trên phố lác đác người qua lại, có ai đó đang vẫy tay chào, có ai đó vừa mỉm cười với Bống. Bống nghỉ tay, mải ngó theo một chiếc xích-lô chở một chậu mai vàng rực rỡ.
- Mẹ ơi, mẹ có mệt lắm không?
- Công việc mỗi ngày mẹ quen rồi. Có con thì thêm vui, mẹ không thấy mệt. Mẹ cố lúc nữa là xong, rồi đưa con đi xem bắn pháo hoa nhé.
- Con chỉ cần ở bên mẹ thôi mà.
Mẹ vén những sợi tóc mai trên trán Bống, mỉm cười. Đường phố đã bắt đầu nhộn nhịp, chắc người ta đi chơi đón Giao thừa. Từng chiếc xe lao qua còn để lại tiếng cười, Bống thấy ai cũng hạnh phúc. Bống vừa đẩy xe vừa hát. Một chiếc xe máy từ phía sau bỗng đi chậm lại, rồi dừng sát ngay bên mẹ con Bống. Người đàn ông bước xuống, lục từ trong túi áo một chiếc phong bao đỏ, nhìn Bống trìu mến:
- Năm mới chú mừng tuổi. Chúc con luôn mạnh khỏe và chăm ngoan, hiếu thảo.
Bống cầm bao lì xì trên tay còn chưa hết bất ngờ. Lời cảm ơn còn lí nhí trên môi mà bóng người đã hòa vào lòng phố.
