Từ hồi đó, nhắc đến Cách mạng Tháng Mười Nga, chúng tôi luôn nhắc đến dân tộc Nga, đến đất nước Nga mênh mông tươi đẹp, đến con người Nga đôn hậu và thuần khiết.
Thời gian này, trên chương trình phát thanh của Ðài Tiếng nói Việt Nam vào cuối mỗi buổi chiều hàng ngày, đều tiếp sóng chương trình của Ðài Tiếng nói Mát-xcơ-va phát thanh bằng tiếng Việt. Trong những ngày tháng tràn đầy niềm tin và hy vọng ấy, lớp thanh niên chúng tôi ai cũng đón nghe những bài hát về đất nước Lê-nin từ các buổi phát thanh. Giai điệu và lời ca của những bài hát Nga lúc đó đã có sức mạnh cuốn hút cả thế hệ chúng tôi...
Chúng tôi say mê hát những ca khúc ngắn, mang âm hưởng dân ca Nga như bài Kachiusa, Ðôi bờ hay những bài hát ngợi ca đất nước Nga như: Ðỉnh núi Lê-nin, Chiều Mát-xcơ-va, Nước Nga Tổ quốc tôi; những bài hát ca ngợi cuộc sống mới trên nông trường bát ngát như: Hoàng hôn trên nông trường và cả những bài hát trữ tình hồi chiến tranh vệ quốc như bài: Em ơi đợi anh về...
Trong những bài hát Nga đến với chúng tôi lúc đó chưa nhiều, nhưng bài nào cũng được lớp thanh niên chúng tôi say sưa hát và không buổi liên hoan văn nghệ nào lại không xen kẽ vài bài hát Nga. Những bài hát mang theo hình ảnh đất nước Nga cứ in sâu trong trái tim chúng tôi, cho đến bây giờ, đã hơn 50 năm trôi qua, tôi vẫn còn nhớ cả giai điệu và lời ca.
Bài Ðỉnh núi Lê-nin được chúng tôi hát với cả một tình cảm đầy ngưỡng mộ và thành kính. Mở đầu bài hát là lời ca trân trọng đón mời:
Bạn ơi đi với tôi, lên đỉnh núi khi trời chiều
Ðỉnh non của Lê-nin, lòng chan chứa tình yêu
Và điệp khúc của bài với âm điệu vút lên cao trào:
Kìa bao nhà máy, khói loang ngập trời như ánh mây chiều
Ðẹp xinh rực rỡ ngôi sao đỉnh tháp Kremlin
Tỏa ánh huy hoàng ngôi sao bừng sáng bao niềm tin
Âm điệu đến đây lại hạ thấp và trải dài theo câu kết như để lắng sâu vào lòng người...
Bạn ơi, Mạc Tư Khoa thành phố Hòa Bình!
Hình ảnh về những nông trường ở nước Nga, vẫn là hình ảnh mới mẻ đầy hấp dẫn đối với chúng tôi:
Miền đồng quê phì nhiêu
Nông trường lời hát hòa êm đềm
Có nhiều cô đẹp như ánh trăng ban chiều.
Các nữ thanh niên nước ta hồi đó đều thích hát bài Ca-chiu-sa không chỉ vì đó là bài hát mang hình ảnh thanh bình thơ mộng của đất nước Nga hay là bài hát ngắn dễ hát như một bài dân ca, mà còn vì đó là một hiện tượng âm nhạc đặc biệt: "Kachiusa" vốn là tên gọi thân mật của các cô gái Nga, đã được nhạc sĩ Nga đặt tên cho một sáng tác của ông, trong thời kỳ chiến tranh vệ quốc chống phát-xít xâm lược. Bài hát với lời ca dịu dàng, nồng nàn và thủy chung nhanh chóng được lan truyền rộng rãi.
Dòng sông xưa rừng táo trắng hoa nở
Lặng lờ trôi mặt nước đã loang sương mờ
Và bên bờ sông ấy, tác giả gợi lên hình bóng thân thương của cô thôn nữ Nga Kachiusa:
Kìa bóng ai thấp thoáng đó chính là Kachiusa
Giữa trời mây, dòng sông nắng tươi chan hòa
Bài hát đã được các chiến sĩ yêu thích và trở thành một bài hát gần gũi nhất đối với Hồng quân lúc đó và vì thế có một sự kiện chưa bao giờ có trong lịch sử âm nhạc trên cả thế giới này là: một bài hát không chỉ trở thành thứ vũ khí tinh thần có sức cổ vũ cả đoàn quân xông trận mà còn được Hồng quân đã lấy tên của bài hát đặt cho tên một loại vũ khí mới, đang sát cánh cùng các binh đoàn trên khắp các mặt trận. Vũ khí đó chính là dàn hỏa tiễn (đất đối đất) gồm nhiều ống phóng, từ trên các cỗ xe vun vút xé trời đêm như những "cầu vồng lửa" tới tấp giội bão táp xuống đầu kẻ thù! Hỏa tiễn Ca-chiu-sa đã làm khiếp đảm quân phát-xít. Ðây quả là một sự kiện đầy hào hùng và lãng mạn trong cuộc chiến tranh vệ quốc của nhân dân Nga trước đây...
Hơn 50 năm đã qua, với biết bao biến đổi, nhưng những bài hát Nga một thời, vẫn đi theo chúng tôi cùng năm tháng và trở thành những ký ức sâu thẳm trong trái tim mình.
TRỊNH TRÚC LÂM
Nhà giáo Nhân dân
