Người may áo cho Bác Hồ

Ông Phạm Huy Tăng, nguyên giám đốc Xí nghiệp May 10, năm nay gần tuổi 80. 46 năm qua,  nhưng kỷ niệm về lần được may áo cho Bác Hồ trong ông không bao giờ quên. Tấm Huy hiệu Bác Hồ ông được tặng khi may xong bộ quần áo cho Bác, là kỷ vật quý giá mà ông suốt đời nâng niu gìn giữ. Chính đức tính khiêm tốn, giản dị của Bác khiến ông mỗi khi nhắc đến Bác, ông đều xúc động và học tập nhiều ở đức tính ấy.

Ngày 8-1-1959, Xưởng May 10, lúc đó thuộc Cục Quân nhu, Tổng cục Hậu cần vinh dự được đón Bác Hồ về thăm, khi ấy ông Phạm Huy Tăng là công nhân của tổ kỹ thuật. Ông Tăng nhớ lại: “Năm đó, Bác đã 69 tuổi nhưng đi lại vẫn nhanh nhẹn. Bác đi thăm các phân xưởng sản xuất rồi đến thăm cả nhà ăn tập thể, nhà trẻ. Mọi người mừng vui khi Bác đến thăm, ai cũng muốn được đứng gần Bác để nhìn Bác cho thật rõ. Chúng tôi rất xúc động khi thấy chiếc áo ka-ki đã bạc mầu, sờn tay mà Người vẫn mặc từ những ngày đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Mọi người có mặt trong buổi đón Bác về thăm đều mong muốn được may biếu Bác bộ quần áo. Sau khi một cán bộ của Xưởng May 10 đem mong muốn đó trao đổi với đồng chí Vũ Kỳ, thư ký riêng của Bác, đồng chí Vũ Kỳ nói: "Bác sắp đi thăm Indonesia, nhưng quần áo của Bác đã cũ hết cả rồi. Các cậu có thể may biếu Bác một bộ. Ngày mai tôi sẽ đưa bộ quần áo mẫu của Bác xuống làm mẫu nhưng với điều kiện là giữ bí mật. Ðường kim mũi chỉ quần áo cũ của Bác thế nào, dù cong hay thẳng thì các cậu cứ may y như thế. Và phải làm sao cho vải cũ như màu quần áo của Bác. Nếu phát hiện thấy áo khác đi, áo mới may là "ông cụ" không dùng đâu".

Ngay ngày hôm sau, nhận được bộ quần áo của Bác làm mẫu, nhóm thợ của tổ kỹ thuật gồm Trần Văn Quảng, Nguyễn Công Thái và Phạm Huy Tăng được giao nhiệm vụ trực tiếp may hoàn thiện bộ quần áo này. Công việc chọn loại vải được bắt tay thực hiện, đó là vải ka-ki, dạng vải nóng chéo mầu hơi ngả vàng được chọn từ trong kho của xí nghiệp dệt 8-3. Các thợ của Xưởng May 10 phải tìm lựa chọn từ rất nhiều tấm vải khác nhau mới tìm thấy một tấm vải ưng ý nhất, có mầu sắc tương tự màu bộ quần áo của Bác Hồ.

Ông Tăng cho biết, để làm vải cũ đi các công nhân kỹ thuật may phải ngâm vải trong chiếc chậu tôn to, giặt vải bằng xà phòng, giặt xong lại là, là xong lại giặt, cứ thế khoảng vài chục lần đến khi hai mẫu vải giống nhau. Những người thợ trải vải mới chồng lên bộ quần áo cũ, đo rồi vạch ra giấy từng phần một, từ thân trước, tay, cổ, thân sau, sau đó dùng dao cắt vải bằng tay. Thế mà từng phần của bộ quần áo sau khi khớp vào giống y hệt bộ quần áo cũ của Bác Hồ từ đường mũi chỉ. May xong, ông Tăng cùng anh em công nhân chọn từ trong kho 205 để lấy hai bộ cúc giống bộ cúc quần áo cũ của Bác. Hai bộ quần áo tặng Bác Hồ được ông Tăng và anh em trong tổ kỹ thuật may xong chỉ trong hai tuần, sau đó được gửi ngay lên biếu Bác.

Trong cuốn sổ truyền thống của Công ty May 10 hiện còn ghi lại những kỷ niệm thân thương về chiếc áo tặng Bác Hồ, về tình cảm của May 10 với Bác Hồ và Bác Hồ với May 10. Ðồng chí Cù Văn Chước, người phục vụ Bác lúc đó, sau này là Viện trưởng Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh, chỉ lấy một bộ để lên chiếc bàn nhỏ kê ở góc nhà sàn đặt những sản phẩm của đồng bào biếu Bác. Hôm ấy, sau khi ăn cơm trưa về, đồng chí Chước thưa với Bác: "Anh em công nhân May 10 tiết kiệm được vải, may biếu Bác bộ quần áo, với tất cả tấm lòng thành. Mong Bác vui lòng nhận cho". Bác cầm lên xem và khen may đẹp. Ngày 24-2-1959, Bác đánh máy bức thư gửi công nhân, chiến sĩ, nhân viên và cán bộ Xưởng May 10, Cục Quân nhu, Tổng cục Hậu cần, Bác viết: "Cảm ơn các cô, các chú đã biếu Bác bộ quần áo. Bác nhận rồi, Bác gửi bộ áo ấy làm giải thưởng cho đợt thi đua. Khi nào đợt thi kết thúc, do các cô, các chú bình nghị, ai khá nhất được giải thưởng ấy".

Ông Tăng kể: "Hồi ấy, lớp công nhân chúng tôi thiếu thốn và khó khăn về cơ sở vật chất, nhà xưởng thì làm bằng tranh tre nứa lá, máy móc lạc hậu nhưng làm việc vô tư lắm, thực hiện khẩu hiệu "Ngày không giờ, tuần không thứ", "Nhiều, nhanh, tốt, rẻ". Có lúc mẹ mang con đứng chờ ở đầu máy, làm ngày chưa đủ, tranh thủ làm đêm, ngày nghỉ, nhiều công nhân còn đến sản xuất... để ngày càng có nhiều người có năng suất cao được tặng cờ đỏ treo ở cọc chỉ đầu máy". Khi phong trào đã thành ý thức tự giác thì sức mạnh của tập thể được nhân lên gấp bội. Hồi ấy, trong đêm khuya, tiếng máy trong các phân xưởng vẫn reo vui rộn rã hòa với tiếng hát "đường kim của em theo anh bộ đội, để bảo vệ non sông...".

Ngày Bác Hồ mất, ông Tăng cùng anh em công nhân May 10 cũng được giao nhiệm vụ may đồng phục áo sơ-mi trắng, quần sa-tanh đen cho đội ngũ những người phục vụ trong những ngày tang lễ Bác Hồ. Họ đã thức trắng đêm, vừa làm vừa khóc vì thương nhớ Bác. Sau ngày giải phóng miền nam, thống nhất Tổ quốc, ông Phạm Huy Tăng cùng anh em công nhân xí nghiệp May 10 đã may tặng mỗi tỉnh phía nam một bộ quần áo may theo mẫu bộ quần áo của Bác Hồ, đặt trong nhà lưu niệm về Bác của tỉnh.

Ðến bây giờ, ông Phạm Huy Tăng và những người công nhân May 10 đều cảm thấy tự hào được may áo cho Bác Hồ và vinh dự được Bác đến thăm. Chiếc áo được Bác tặng đặt trang trọng trong phòng truyền thống của Công ty May 10 và những lời dạy bảo quí báu của Bác trong lần về thăm ấy luôn là nguồn nghị lực để các thế hệ cán bộ công nhân lập nên những thành tích mới.