Cuối năm luôn là giai đoạn cao điểm về nhu cầu vốn của doanh nghiệp và người dân. Trong bối cảnh thiên tai, biến động giá cả và áp lực phục hồi sản xuất sau nhiều năm khó khăn, việc điều hành dòng tín dụng linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và sự chủ động của các tổ chức tín dụng đang mở rộng cánh cửa tiếp cận vốn, tạo lực đẩy quan trọng cho tăng trưởng.
Trên những cánh đồng vừa trải qua bão, bà Nguyễn Thị Lan, hộ chăn nuôi dê và trồng hoa màu tại tỉnh Khánh Hòa, vẫn chưa hết bàng hoàng khi toàn bộ gia sản chìm trong nước, gần hết đàn dê hơn 10 con và diện tích trồng ngô chuẩn bị cho thu hoạch cũng bị cuốn trôi. Nỗi lo lớn nhất của những hộ sản xuất đơn lẻ như bà Lan không phải là việc gầy dựng lại đàn dê, mà là dòng tiền để trả nợ ngân hàng và tái thiết cuộc sống.
“Không có vốn là chịu chết. Thời điểm này mà không kịp thời khôi phục sản xuất thì tôi không biết làm cách nào để trả nợ ngân hàng và tiếp tục cho các mùa vụ tới”, bà Lan chia sẻ.
Niềm hy vọng chỉ đến khi ngân hàng nơi bà đang vay thông báo giảm lãi suất ưu đãi trong 3 tháng và sẵn sàng cho vay bổ sung với hạn mức phù hợp. “Việc này sẽ giúp chúng tôi giữ được nhịp sản xuất. Không thì đứt gãy ngay”, bà nói.
Câu chuyện của bà Lan chỉ là một lát cắt nhỏ trong bức tranh rộng lớn về nhu cầu phục hồi vốn sau bão lũ, trong bối cảnh cuối năm nhu cầu tín dụng tăng mạnh. Đây cũng là thời điểm Ngân hàng Nhà nước Việt Nam triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để bảo đảm dòng vốn đến đúng nơi, đúng lúc.
Điều hành chủ động để giữ nhịp kinh tế
Số liệu mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho thấy, đến ngày 27/11, tín dụng toàn nền kinh tế đã vượt 18,2 triệu tỷ đồng, tăng 16,56% so cuối năm 2024, mức tăng tích cực so với cùng kỳ nhiều năm trước. Dòng vốn được khơi thông mạnh hơn nhờ loạt giải pháp tháo gỡ khó khăn, nhất là các chương trình tín dụng ưu đãi sau thiên tai.
“Chúng tôi xác định hỗ trợ người dân và doanh nghiệp phục hồi là nhiệm vụ ưu tiên. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã có năm chỉ đạo các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh tại khu vực có địa phương bị ảnh hưởng bởi bão lũ, khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh, khả năng trả nợ của khách hàng vay vốn để kịp thời áp dụng biện pháp hỗ trợ”, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Thanh Hà cho biết.
Chúng tôi xác định hỗ trợ người dân và doanh nghiệp phục hồi là nhiệm vụ ưu tiên. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã có năm chỉ đạo các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh tại khu vực có địa phương bị ảnh hưởng bởi bão lũ, khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh, khả năng trả nợ của khách hàng vay vốn để kịp thời áp dụng biện pháp hỗ trợ.
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Thanh Hà
Theo thống kê, các cơn bão và mưa lũ sau bão từ tháng 7/2025 gây ảnh hưởng tới khoảng 250.000 khách hàng với dư nợ gần 60.000 tỷ đồng. Các tổ chức tín dụng đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho hàng nghìn khách hàng. Giảm lãi suất từ 0,5 đến 2%/năm trong 3 đến 6 tháng cho gần 24.000 khách hàng, với dư nợ khoảng 14.000 tỷ đồng. Song song, các ngân hàng còn triển khai chương trình cho vay khôi phục sản xuất, kinh doanh sau bão với lãi suất ưu đãi quy mô khoảng 70.000 tỷ đồng.
Đến nay, các tổ chức tín dụng đã giải ngân cho vay gần 1.500 tỷ đồng cho khoảng 6.500 khách hàng. Trong đó đối với ngành nông, lâm, thủy sản, các tổ chức tín dụng đã giải ngân cho vay khoảng 600 tỷ đồng cho khoảng 4.000 khách hàng. Đây là nguồn lực thiết thực, giúp doanh nghiệp duy trì dòng tiền và xoay chuyển chu kỳ sản xuất, kinh doanh. Ông Ngô Minh Đức, giám đốc một doanh nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu tại Đắk Lắk cho biết: “Cuối năm đơn hàng dồn dập nhưng vốn lưu động căng thẳng. Gói cho vay ưu đãi sau bão giúp chúng tôi tiếp cận vốn nhanh hơn, lãi suất giảm giúp giảm đáng kể chi phí đầu vào”.
Đối với nhóm hộ nghèo, cận nghèo và các đối tượng yếu thế, chính sách của Ngân hàng Chính sách xã hội tiếp tục đóng vai trò là “tấm đệm an sinh” quan trọng. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2654, giảm 2%/ năm lãi suất trong ba tháng cuối năm 2025 cho khoảng 3 triệu khách hàng tại 22 tỉnh, thành phố, với tổng mức hỗ trợ lãi dự kiến hơn 1.100 tỷ đồng. Riêng bốn tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Khánh Hòa chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của bão số 13 dự kiến tiếp tục được hỗ trợ thêm gần 300 tỷ đồng tiền lãi cho gần 1 triệu khách hàng.
Hướng tín dụng vào khu vực cần thiết nhất
Giới chuyên gia nhận định, nếu không có sự vào cuộc kịp thời, nhiều hộ sản xuất nhỏ có thể rơi vào tình trạng đứt gãy sinh kế sau thiên tai. Chính sách giảm lãi này giúp họ giữ được phương thức sản xuất và tránh rơi vào vòng xoáy nợ xấu. Bên cạnh đó, cuối năm thường là giai đoạn doanh nghiệp đẩy nhanh sản xuất, dự trữ hàng hóa, hoàn thiện đơn hàng xuất khẩu. Vì vậy, việc tiếp vốn kịp thời càng trở nên quan trọng. Tại tỉnh Thái Nguyên, Nhà máy may TNG Võ Nhai bị thiệt hại nặng nề sau đợt lũ hồi đầu tháng 10/2025, nhà xưởng, máy móc nguyên phụ liệu bị ảnh hưởng, nguy cơ dừng hoạt động là rất lớn. Theo chia sẻ của đại diện nhà máy, nếu bị dừng hoạt động, các đơn hàng cũng sẽ không kịp tiến độ, và trên hết là cuộc sống của gần 1.800 lao động theo đó sẽ lao đao. Rất may, nhờ sự hỗ trợ tài chính ngay sau khi nước rút từ Tổng công ty và các tổ chức tín dụng trên địa bàn thông qua các gói tín dụng ưu đãi, cùng với chính sách giãn, giảm lãi suất, nhà máy đã nhanh chóng sửa chữa cơ sở vật chất, thay thế thiết bị hư hỏng và bổ sung nguyên liệu để khôi phục sản xuất. Đến thời điểm này, nhà máy đã cơ bản ổn định và đáp ứng kịp thời các đơn hàng cuối năm.
Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà khẳng định: “Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến, tình hình kinh tế vĩ mô, thị trường tài chính-tiền tệ trong nước và nước ngoài, điều hành chủ động, linh hoạt các công cụ chính sách, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác nhằm tiếp tục hỗ trợ thanh khoản cho tổ chức tín dụng, các ngân hàng thương mại một cách linh hoạt qua nhiều kênh, qua đó ổn định thị trường tiền tệ, ngoại tệ, đặc biệt trong thời gian cao điểm cuối năm, góp phần giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế”.
Chung quan điểm, Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính-tiền tệ quốc gia cho biết, thời gian tới được dự báo nhiều thách thức khi xu hướng điều hành của các ngân hàng trung ương lớn, nhất là Mỹ, khó đoán định, tiềm ẩn tác động đến thị trường quốc tế cũng như đồng tiền của các quốc gia mới nổi và đang phát triển, gây áp lực lên lãi suất và tỷ giá. “Việc lãi suất liên ngân hàng tăng lên 7% phản ánh thanh khoản hệ thống căng thẳng khi nhu cầu tín dụng tăng nhanh hơn huy động. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có thể phải “bơm” tiền thông qua OMO hoặc mua trái phiếu chính phủ nếu thanh khoản tiếp tục chịu áp lực, nhưng việc tăng tiền cơ sở cũng sẽ đi kèm rủi ro lạm phát”, ông Nghĩa lưu ý.
Nhìn rộng hơn, mở rộng cơ hội tiếp cận vốn dịp cuối năm không chỉ là biện pháp hỗ trợ tình thế, mà còn là khâu quan trọng trong củng cố năng lực phục hồi trung và dài hạn của nền kinh tế. Khi thị trường bước vào giai đoạn cuối năm, mùa sản xuất cao điểm, dòng tín dụng thông suốt sẽ là “chìa khóa” giữ nhịp tăng trưởng, tạo nền tảng để kinh tế bước sang năm mới với tâm thế vững vàng hơn.