Hiện tại, toàn tỉnh Lào Cai có hơn 68.000 người tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện theo hộ gia đình, tuy nhiên do tác động thay đổi chính sách theo Quyết định 861 của Thủ tướng Chính phủ có 43.575 người thôi hưởng hỗ trợ của Nhà nước, phải tiếp tục vận động tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình tự nguyện để bảo đảm chăm sóc sức khỏe và an sinh xã hội ở địa phương.
Tuyên truyền bảo hiểm y tế đến từng thôn bản, hộ gia đình
Theo chân nhân viên bảo hiểm xã hội huyện Bát Xát, chúng tôi có mặt ở nhà chị Lý Xuân Phùng, dân tộc Giáy, ở thôn Tân Bảo, xã biên giới Bản Qua. Chị Phùng có hai con gái, chồng mất sớm nên kinh tế cũng còn nhiều khó khăn, nhưng chị vẫn tự nguyện mua bảo hiểm y tế cho tất cả các thành viên trong gia đình. Chị Phùng cho biết, được nhân viên bảo hiểm xã hội huyện xuống tận nhà tuyên truyền, giải thích về lợi ích mua bảo hiểm y tế và thủ tục mua nhanh gọn, đơn giản nên chị đã tham gia mua bảo hiểm y tế cho bản thân và hai con gái, phòng khi ốm đau sẽ được chăm sóc sức khỏe kịp thời, giảm bớt gánh nặng tài chính khi gặp rủi ro bệnh tật.
Huyện biên giới Bát Xát có 21 xã, thị trấn, với 81.000 người, trong đó 90% là đồng bào dân tộc thiểu số như: H’Mông, Dao, Giáy, Hà Nhì… sinh sống ở địa bàn vùng cao, vùng sâu phân tán, đi lại khó khăn, kinh tế còn hạn chế.
Huyện biên giới Bát Xát có 21 xã, thị trấn, với 81.000 người, trong đó 90% là đồng bào dân tộc thiểu số như: H’Mông, Dao, Giáy, Hà Nhì… sinh sống ở địa bàn vùng cao, vùng sâu phân tán, đi lại khó khăn, kinh tế còn hạn chế.
Theo Phó Giám đốc bảo hiểm xã hội huyện Bát Xát Bùi Xuân Phong, để bao phủ bảo hiểm y tế đến hộ gia đình trên địa bàn, đơn vị xác định tập trung mạnh vào tuyên truyền, giải thích lợi ích mua bảo hiểm y tế, đến tận thôn bản, hộ gia đình thông qua nhiều hình thức như: tuyên truyền miệng, hình ảnh minh họa sinh động, phát loa công cộng tại nhà văn hóa xã, cụm dân cư, chợ phiên. Bên cạnh đó, Bảo hiểm xã hội huyện Bát Xát phối hợp Tổ tuyên vận các xã, thị trấn lồng ghép nội dung tuyên truyền về bảo hiểm y tế trong các buổi tuyên truyền và vận động tại cơ sở. Đồng thời, phối hợp các trường học để phát tờ rơi, tuyên truyền miệng về bảo hiểm y tế tại các buổi chào cờ đầu tuần và sinh hoạt ngoại khóa.
Huyện Bát Xát có 8 xã đạt chuẩn nông thôn mới nên theo Quyết định 861 của Thủ tướng Chính phủ sẽ thôi được Nhà nước hỗ trợ bảo hiểm y tế, mà phải tự nguyện mua bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, có khoảng 5.000 đối tượng ở các xã này đời sống hạn chế, khó tiếp cận bảo hiểm y tế, vì vậy Bảo hiểm xã hội huyện Bát Xát phối hợp với chính quyền địa phương rà soát, phân loại đối tượng để hỗ trợ phù hợp. Hiện tại, Bảo hiểm xã hội huyện Bát Xát ký kết với Bưu điện Bát Xát và Vietel Bát Xát mở 45 điểm bán bảo hiểm y tế ở địa phương, tạo thuận lợi cho người dân mua bảo hiểm y tế. Nhờ vậy, đến nay tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế ở Bát Xát đạt 95%, đứng thứ 3 toàn tỉnh Lào Cai.
Ở huyện Bảo Thắng, thực hiện Quyết định số 861 của Thủ tướng Chính phủ, có 29.788 người dân không được ngân sách Nhà nước hỗ trợ 100% mức đóng bảo hiểm y tế, chiếm 27,9% tổng số người tham gia bảo hiểm y tế ở địa phương. Trước tình hình đó, Bảo hiểm xã hội huyện Bảo Thắng giao chỉ tiêu kế hoạch cụ thể cho các tổ chức dịch thu; phân công cán bộ và nhân viên hợp đồng lao động của đơn vị phụ trách, theo dõi, đôn đốc các xã, thị trấn, các tổ chức dịch vụ thu triển khai thực hiện, tổng báo cáo kết quả định kỳ 2 lần/tháng. Bên cạnh đó, đào tạo, bồi dưỡng quy trình, kỹ năng cho nhân viên của các tổ chức dịch vụ thu, để phát triển mạng lưới dịch vụ thu đến cơ sở, thuận tiện cho người dân mua bảo hiểm y tế tại chỗ. Nhờ vậy, đến nay đã có gần 9.000 người trong số đối tượng bị cắt hỗ trợ của Nhà nước đã tự nguyện mua bảo hiểm y tế, toàn huyện đạt tỷ lệ bao phủ 87,4%.
Nhiều trường hợp, nhờ mua bảo hiểm y tế tự nguyện đã giảm bớt gánh nặng chi phí khi khám, chữa bệnh, như: ông Trần Chỉ, ở thôn Na Ó, xã Xuân Quang, điều trị nội trú tại Hà Nội hơn 2 tháng, với tổng chi phí khám chữa bệnh là trên 106 triệu đồng, đã được quỹ bảo hiểm y tế thanh toán 80%, với tổng số tiền trên 85 triệu đồng. Ông Nguyễn Văn Kiên, ở Tổ 1, thị trấn Phố Lu; bà Trần Thị Dung, ở thôn Cốc Sâm 4, xã Phong Niên, điều trị bệnh ở Bệnh viện đa khoa Lào Cai, được Quỹ bảo hiểm y tế thanh toán 13 và 16 triệu đồng, giảm bớt gánh nặng chi trả khi bị đau ốm.
Mở rộng mạng lưới đại lý, điểm thu bảo hiểm y tế
Theo ông Đường Minh Tấn, Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh Lào Cai, đơn vị đã chủ động phối hợp với các cấp, các ngành, địa phương tích cực vận động người dân tham gia bảo hiểm y tế.
Đến nay, Bảo hiểm xã hội tỉnh Lào Cai đã xây dựng được 50 đại lý thu và 250 điểm thu. Hệ thống đại lý thu trên địa bàn tỉnh đã bao phủ 107/164 xã phường, mỗi điểm thu luôn được bố trí ít nhất một nhân viên thường trực tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi đến tham gia. Những xã còn lại không có đại lý thu bảo hiểm y tế hầu hết thuộc xã đặc biệt khó khăn, người dân đã được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mua thẻ bảo hiểm y tế.
Bên cạnh đó, Bảo hiểm xã hội tỉnh Lào Cai triển khai thực hiện giao dịch điện tử đối với thủ tục cấp mới, cấp lại, cấp đổi thẻ bảo hiểm y tế và dịch vụ công trực tuyến đối với thủ tục cấp lại thẻ bảo hiểm y tế do mất, hỏng, gia hạn thẻ bảo hiểm y tế theo hộ gia đình; nhận thẻ bảo hiểm y tế qua dịch vụ bưu chính công ích.
Ngoài ra, người dân có thể trực tiếp đến bộ phận tiếp nhận của Bảo hiểm xã hội để nộp hồ sơ cấp lại, cấp đổi và nhận kết quả. Nhờ vậy, đến nay tỉnh Lào Cai có hơn 685.000 người tham gia bảo hiểm y tế, đạt tỷ lệ bao phủ 90% dân số, trong đó có hơn 68.000 người tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện theo hộ gia đình.
Vướng mắc nhất ở Lào Cai hiện nay là do ảnh hưởng thay đổi chính sách tại Quyết định số 861 của Thủ tướng Chính phủ nên có 43.575 người thôi hưởng hỗ trợ của Nhà nước, phải tiếp tục vận động tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình tự nguyện.
Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh Lào Cai Đường Minh Tấn cho biết, để bao phủ bảo hiểm y tế đến 100% người dân trên địa bàn tỉnh, cần có những giải pháp đồng bộ, căn cơ để người dân tích cực tham gia bảo hiểm y tế. Trước hết đó là sự vào cuộc của các cấp chính quyền, nhất là đối với những xã vùng I, vùng II (theo quy định của Chính phủ) đã đạt chuẩn nông thôn mới, tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền chính sách bảo hiểm y tế đến với người dân.
Sở Lao động-Thương binh và Xã hội hằng năm chỉ đạo thực hiện điều tra hộ nghèo gắn với điều tra hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống trung bình theo Thông tư số 02 của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội để làm cơ sở cho các hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp có mức sống trung bình ít khẩu được hưởng hỗ trợ bảo hiểm y tế bằng 30% theo đúng quy định tại Nghị định số 146 của Chính phủ.
Tỉnh Lào Cai cần có chính sách hỗ trợ bảo hiểm y tế hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp có mức sống trung bình thêm 20% để đối tượng này được hưởng mức hỗ trợ là 50% khi mua bảo hiểm y tế, góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội đối với người dân tại các xã hoàn thành Nông thôn mới, từ đó điều kiện cho người dân tộc thiểu số tiếp cận dần với việc cắt giảm chính sách khi ra khỏi vùng khó khăn và đặc biệt khó góp phần nâng cao tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế trên địa bàn.
