Nghề cào hến ở Đức Thọ được cho là bắt nguồn từ một câu chuyện dân gian về một học trò đánh rơi sắc phong của triều đình xuống sông La. Người dân trong vùng đã dùng cào để tìm kiếm và dù không tìm thấy sắc phong, họ lại phát hiện ra hến. Từ đó, nghề cào hến ra đời và tồn tại đến nay, là một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân nơi đây. Theo lời kể của các bậc cao niên trong làng, nghề cào hến đã được duy trì qua nhiều thế hệ và vẫn giữ nguyên được đặc trưng riêng biệt, phù hợp với điều kiện tự nhiên của sông La.
Ngày nay, nghề cào hến chủ yếu được duy trì tại các xã ven sông La, đặc biệt là thôn Bến Hến, xã Trường Sơn. Theo thống kê, hiện nay có khoảng 70 hộ dân trong vùng tiếp tục theo nghề này, với hàng nghìn hộ tham gia gián tiếp qua các công đoạn chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Mặc dù nghề cào hến đã gắn bó với người dân Đức Thọ suốt hơn 300 năm, số lượng hộ dân tham gia nghề này đã giảm đáng kể trong những năm gần đây do những khó khăn về môi trường và biến đổi khí hậu. Trong khi đó, hến sông La vẫn nổi tiếng khắp vùng nhờ vào chất lượng đặc biệt, hứa hẹn sự phát triển bền vững nếu được bảo vệ và duy trì.
Hến sông La nổi tiếng khắp vùng nhờ chất lượng đặc biệt. |
Hằng ngày, từ sáng sớm, những người dân thôn Bến Hến đã ra sông cào hến. Họ sử dụng cào dài bằng gỗ, khéo léo cào lớp bùn sông để tìm những con hến tươi. Đặc biệt, công việc này đòi hỏi sự kiên nhẫn và tỉ mỉ, bởi những con hến thường ẩn mình sâu dưới lớp bùn cát. Sau khi thu hoạch, hến được chở về bờ để chế biến thành các món ăn dân dã như canh hến, hến xào, hay những món ăn đặc trưng của vùng.
Theo thống kê, mùa thu hoạch hến kéo dài từ tháng 3 đến tháng 8 hàng năm, với sản lượng thu được đạt hàng tấn mỗi ngày. Các sản phẩm hến không chỉ được tiêu thụ tại chợ địa phương mà còn được phân phối đến các khu vực khác, giúp nâng cao giá trị kinh tế cho cộng đồng.
Hến được chế biến thành nhiều món ăn dân dã. |