Kỳ thú Cát Bà

Quần đảo Cát Bà nằm ở vùng biển Đông Bắc, là thắng cảnh nổi tiếng rộng hơn 26 nghìn ha, trong đó gồm hơn 17 nghìn ha đảo, hơn 9.000 ha mặt nước biển, ẩn tàng những giá trị đặc biệt về cảnh quan, địa chất, đa dạng sinh học. Cát Bà có hai lợi thế vượt trội so các khu dự trữ sinh quyển khác về kinh tế thuỷ sản và du lịch.

Việt Nam có bốn khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO công nhận: Cần Giờ, Cát Tiên, vùng châu thổ sông Hồng và Cát Bà. Cần Giờ mang đặc điểm vùng ngập mặn cửa sông, Cát Tiên hệ sinh thái trên cạn, châu thổ sông Hồng hệ sinh thái nước ngọt, lợ. Còn Cát Bà mang các đặc điểm của cả ba khu dự trữ sinh quyển trên, hội tụ đầy đủ hệ sinh thái rừng bà biển, rừng mưa nhiệt đới trên đảo đá vôi, rừng ngập mặn, rạn san hô, thảm rong - cỏ biển và đặc biệt là hệ sinh thái hang động.

Khu dự trữ sinh quyển Cát Bà được chia thành ba vùng: vùng lõi, vùng đệm và vùng chuyển tiếp, nằm liền kề với nhau rất thuận lợi cho việc quản lý thống nhất, nằm trọn vẹn trong một không gian của hòn đảo lớn nhất trong hệ thống đảo vùng biển Bắc Bộ.

Vùng lõi của Cát Bà có diện tích 7.500 ha, không có tác động của con người, trừ một số hoạt động nghiên cứu, giám sát, tuy nhiên vẫn có thể duy trì một số hoạt động truyền thống của người dân.  

Vùng đệm có chức năng phát triển điều hoà, tôn trọng hiện trạng và bảo đảm sự phát triển có hạn định. Vùng chuyển tiếp vẫn duy trì các hoạt động kinh tế bình thường, nhân dân cùng các nhà khoa học, tổ chức xã hội và doanh nghiệp quản lý và phát triển bền vững nguồn lợi tài nguyên.

Theo đánh giá của các nhà khoa học, sinh vật biển đảo Cát Bà phong phú và đa dạng vào bậc nhất ở các vùng đảo phía bắc nước ta. Đây không chỉ là nơi lưu giữ và phát triển nguồn gene quý của vịnh Bắc Bộ, mà còn có nhiều loài động, thực vật có giá trị kinh tế cao. Trên 30 loài cá kinh tế và 70 loài động vật đáy tại vùng biển này đã hợp thành ngư trường cá đáy và cá nổi Cát Bà – Long Châu, mang lợi ích về du lịch, xuất khẩu và phát triển nguồn lợi thuỷ sản.

Biển Cát Bà có nhiều loài đặc sản nổi tiếng như sò huyết, tu hài, ngao, mực, cua, song, thu… Các rạn san hô vùng biển đông – nam đảo kéo dài đến Hang Trai - Đầu Bê rất có giá trị cho bảo tồn và du lịch sinh thái của TP Cảng.

Trong số 2320 loài động, thực vật tại Cát Bà, có gần 60 loài được coi là đặc hữu, quý hiếm nằm trong Sách đỏ Việt Nam và thế giới, đặc biệt là voọc đầu trắng. Hiện nay, loài voọc này chỉ còn tồn tại ở Cát Bà.

Cho đến nay, các nhà khoa học đã phát hiện 193 loài thuộc lớp san hô ở vùng biển Cát Bà, tập trung nhiều ở các đảo Áng Thảm, Cát Dứa, Mũi Hồng, Ba Trái Đào, cụm đảo Đầu Bê – Hang Trai, Long Châu.

Độ sâu rạn san hô phổ biến 5-6 m, tuy không lớn và lộng lẫy bằng khu vực biển ở phía nam, song lại tiêu biểu cho kiểu rạn ven bờ tây vịnh Bắc Bộ, với sự đa dạng cao các giống, loài thuỷ sinh vật sống trên cạn, là nơi bảo vệ các cá thể non, ấu trùng nhiều loài sinh vật khác. Những lúc biển lặng, du khách đến nơi đây có thể tham gia du lịch sinh thái biển với các cuộc lặn, thám hiểm một phần sự kỳ thú của Cát Bà dưới đáy đại dương.

Theo ông Trần Trung Dũng, Giám đốc Sở Du lịch Hải Phòng, Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cát Bà có thể tổ chức các loại hình hoạt động sau:

-Du lịch ở Vườn quốc gia Cát Bà

-Nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí, hoạt động thể thao tại vùng đệm.

-Tổ chức du lịch sinh thái như thăm rừng nguyên sinh, các loài động, thực vật quý hiếm, hệ thống tùng, áng, các cảnh đặc sắc tại trung tâm Vườn quốc gia.

-Tổ chức các loại hình du lịch khoa học chuyên đề như rừng nguyên sinh, các hang động caster, hệ sinh thái nhiệt đới tiêu biểu…

-Thám hiểm hang động.

-Du lịch mạo hiểm: leo núi, lướt ván, lặn biển.

-Chiêm ngưỡng cảnh quan đặc thù, các tùng, áng.

-Du lịch ngầm và quay phim, chụp ảnh dưới nước.

-Tắm biển ở các bãi cát nhỏ, đẹp.

-Tổ chức các tổ dịch vụ khoa học - kỹ thuật quay phim, chụp ảnh chim, thú quý, sinh cảnh đặc sắc, xây dựng các bộ phim khoa học về loài động vật quý.

-Nuôi trồng thuỷ sản với quy mô, vị trí phù hợp tại vùng chuyển tiếp để khách du lịch tham quan, đồng thời cung cấp thực phẩm tại chỗ và xuất khẩu.

-Dịch vụ hậu cần nghề cá, giao thông vận tải.

Ngoài ý nghĩa bảo tồn nguồn gene, đa dạng sinh học, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, nhất là du lịch, nhằm tạo việc làm, xoá đói nghèo và tăng cường tiềm năng kinh tế cho khu vực. Những năm qua, TP và huyện đảo có sự đầu tư mạnh mẽ nhằm đưa Cát Bà trở thành trung tâm du lịch mang tầm cỡ quốc gia. Tới đây, TP Hải Phòng sẽ có thêm điều kiện phát triển nhiều mục tiêu, đặc biệt là quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội vùng biển - đảo, làm thay đổi nhận thức của nhân dân về bảo vệ thiên nhiên, môi trường.

Việc quần đảo được công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới  đã mở ra triển vọng lớn cho sự phát huy những tiềm năng, lợi thế sẵn có, hứa hẹn nhiều lợi ích to lớn cho cộng đồng. Đây sẽ là nơi có sức hút lớn cho đầu tư, phát triển và được các tổ chức quốc tế tập trung tài trợ. Trở thành khu dự trữ sinh quyển thế giới, Cát Bà sẽ tạo động lực mới cho ngành du lịch Hải Phòng cất cánh!