Bộ Xây dựng vừa ban hành Thông tư số 41/2025/TT-BXD quy định chi tiết thẩm quyền, trình tự, thủ tục cấp Giấy phép vận tải biển nội địa cho tàu biển nước ngoài. Thông tư được đánh giá là bước hoàn thiện quan trọng khung pháp lý trong lĩnh vực hàng hải, góp phần minh bạch hóa thủ tục hành chính, tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước và tạo thuận lợi cho hoạt động vận tải biển.
Theo Thông tư, thẩm quyền cấp Giấy phép vận tải biển nội địa được phân định rõ ràng, phù hợp với từng loại hình vận chuyển. Cụ thể, Bộ trưởng Bộ Xây dựng quyết định cấp phép đối với các trường hợp vận chuyển hàng hóa siêu trường, siêu trọng; vận chuyển bằng tàu chuyên dùng; giải tỏa hàng hóa, hành khách bị ách tắc tại cảng khi đội tàu Việt Nam không đủ khả năng đáp ứng; hoặc phục vụ yêu cầu phòng, chống thiên tai, dịch bệnh và cứu trợ nhân đạo khẩn cấp.
Đối với hoạt động vận chuyển hành khách, hành lý từ tàu khách du lịch vào đất liền bằng phương tiện trung chuyển, thẩm quyền cấp phép thuộc Giám đốc Cảng vụ hàng hải nơi tàu hoạt động.
Thông tư 41/2025/TT-BXD cũng quy định cụ thể về thời hạn của Giấy phép nhằm bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với nhu cầu thực tiễn. Theo đó, Giấy phép có thời hạn 1 năm đối với tàu biển phục vụ cơ sở sản xuất hàng hóa hoặc các loại tàu mà đội tàu Việt Nam chưa đáp ứng được. Các trường hợp còn lại, thời hạn giấy phép là 6 tháng. Riêng đối với tàu vận chuyển khách du lịch từ tàu mẹ vào đất liền, giấy phép được cấp theo từng chuyến.
Một điểm mới đáng chú ý của Thông tư là việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính gắn với chuyển đổi số. Tổ chức, cá nhân có thể nộp hồ sơ trực tiếp, qua dịch vụ bưu chính hoặc thông qua hệ thống dịch vụ công trực tuyến. Kết quả giải quyết thủ tục hành chính được ưu tiên trả bằng bản điện tử, có giá trị pháp lý tương đương bản giấy, góp phần tiết kiệm thời gian, chi phí cho doanh nghiệp và cơ quan quản lý.
Thời gian thẩm định, cấp phép được quy định rõ ràng, chặt chẽ. Đối với trường hợp vận chuyển hàng hóa chuyên dùng hoặc giải tỏa ách tắc tại cảng, tổng thời gian xử lý không quá 10 ngày làm việc, trong đó 7 ngày thẩm định tại Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam và 3 ngày quyết định tại Bộ Xây dựng. Với các trường hợp khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh, thời gian xử lý được rút ngắn tối đa, chỉ trong 3 ngày làm việc. Riêng thủ tục cấp phép đối với tàu khách du lịch do Cảng vụ hàng hải thực hiện, kết quả được trả trong vòng 1 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
Bên cạnh việc tạo thuận lợi cho hoạt động vận tải, Thông tư cũng tăng cường trách nhiệm quản lý, giám sát. Các trường hợp thu hồi Giấy phép được quy định rõ, bao gồm: tàu không bảo đảm điều kiện an toàn, hoạt động không đúng nội dung được cấp phép hoặc có hành vi cung cấp thông tin giả mạo. Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam cùng các Cảng vụ hàng hải có trách nhiệm kiểm tra, giám sát chặt chẽ nhằm kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm.
Thông tư số 41/2025/TT-BXD có hiệu lực thi hành từ ngày 1/2/2026, thay thế Thông tư số 50/2016/TT-BGTVT. Việc ban hành Thông tư mới không chỉ kiện toàn hệ thống quy định pháp luật về hàng hải mà còn thể hiện quyết tâm của ngành xây dựng và giao thông trong cải cách hành chính, thúc đẩy chuyển đổi số và nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động vận tải biển trong giai đoạn mới.