Mặc dù Tổng thống Mỹ G.W.Bush cho rằng nền kinh tế Mỹ nay vẫn duy trì được một nền tảng vững chắc, nhưng ngày 18-1, ông đã phải thúc giục Quốc hội Mỹ nhanh chóng thông qua kế hoạch hỗ trợ kinh tế cả gói, trị giá khoảng 140 tỷ USD, ''càng sớm càng tốt'' nhằm cứu nền kinh tế Mỹ khỏi bị thụt lùi. Chính phủ nhiều nước ở châu Âu, châu Á đang lên tiếng cảnh báo về ảnh hưởng xấu của sự tụt dốc của nền kinh tế Mỹ, nhất là sự chao đảo của thị trường tài chính và mất giá của đồng USD, đồng thời chuẩn bị những phương án đối phó.
Sự lo ngại về suy thoái kinh tế gia tăng khi ngày 16-1 Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) công bố báo cáo đánh giá tổng quan về tình hình làm ăn của các doanh nghiệp trên toàn quốc, trong đó thừa nhận kinh tế Mỹ đã bị mất đà khi bước sang năm 2008. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do người tiêu dùng Mỹ giảm bớt chi tiêu, nhất là chi cho mặt hàng ô-tô và nhà đất.
Bản báo cáo nêu rõ, tâm lý lo lắng trước những khó khăn kéo dài và ngày càng xấu trong lĩnh vực địa ốc, điều kiện vay vốn ngặt nghèo hơn, giá nhiên liệu và giá lương thực, thực phẩm trong năm 2007 leo thang với tốc độ nhanh nhất trong 17 năm qua, cũng như sự trồi sụt liên tục của thị trường chứng khoán cũng là những diễn biến trong chiều hướng kinh tế xấu đi. Báo cáo của FED cho biết, cuộc khủng hoảng tệ hại nhất trong 16 năm qua trong lĩnh vực kinh doanh nhà đất bắt đầu từ năm 2005 vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.
Ðây là những nguyên nhân làm cho thị trường chứng khoán liên tục chao đảo trong các phiên giao dịch đầu tiên của năm mới 2008. Với những đánh giá không sáng sủa trên đây, các chuyên gia kinh tế dự báo trong cuộc họp định kỳ vào ngày 30-1 tới nhiều khả năng FED sẽ có một bước đi mạnh mẽ, cắt giảm tới 0,5% lãi suất các khoản vay ngắn hạn giữa các ngân hàng thương mại từ mức 4,25% hiện nay nhằm kích thích kinh tế phát triển trở lại.
Mặc dù, ngày 15-1 với tư cách là ngân hàng trung ương, FED đã quyết định rót thêm 30 tỷ USD cho các ngân hàng thương mại vay với tỷ lệ lãi suất ưu đãi 3,95% để ngăn chặn chiều hướng diễn biến nghiêm trọng hơn. Ðây là lần thứ ba trong hơn một tháng qua FED phải sử dụng biện pháp đặc biệt này.
FED có kế hoạch sẽ tung tiếp đợt tiền thứ tư vào ngày 28-1 nhằm tăng khả năng thanh toán bằng tiền mặt. Việc tung tiền mặt vào hệ thống ngân hàng là nằm trong kế hoạch của FED kết hợp với ngân hàng trung ương các nước để ngăn chặn sự đổ vỡ của thị trường tín dụng toàn cầu.
Ðánh giá của FED về viễn cảnh xấu đi của nền kinh tế cùng với những thông báo về các khoản thua lỗ khổng lồ liên tục từ các tập đoàn ngân hàng tài chính đã tác động tiêu cực tâm lý giới đầu tư, khiến họ vội vã tung của cải ra bán, biến ngày 17-1 trở thành "ngày thảm họa" đối với tất cả các loại cổ phiếu chủ lực của thị trường chứng khoán Mỹ, nhất là cổ phiếu Dow Jones, thước đo hiệu quả làm ăn của 30 tập đoàn hàng đầu của Mỹ, bị rớt giá tới 306,95 điểm (2,46%), chỉ còn 12.159,21 điểm.
Như vậy, trong 11 phiên giao dịch của năm 2008, Dow Jones đã bị mất giá tổng cộng hơn 1.000 điểm, đẩy giá trị của cổ phiếu này xuống mức thấp nhất trong 10 tháng qua. Có tới 27 trong 30 cổ phiếu thành viên của Dow Jones bị mất giá mạnh trong ngày 17-1. Ông Ben Bernanke, Chủ tịch FED thừa nhận trước Ủy ban ngân sách Hạ viện rằng, nền kinh tế Mỹ đang có chiều hướng xấu đi trong năm 2008 và có thể kéo dài sang tận đầu năm 2009. Ông thúc giục Quốc hội Mỹ sớm thông qua kế hoạch hỗ trợ kinh tế cả gói. Việc này làm tăng mối lo của giới buôn bán cổ phiếu về nguy cơ suy thoái.
Dự kiến của FED về mức thiệt hại tới hơn 100 tỷ USD trong lĩnh vực cho vay thế chấp. Các tập đoàn ngân hàng và đầu tư của Mỹ như Citigroup Inc., Bank of America và Merrill Lynch & Co. có thể bị thiệt hại tổng cộng khoảng 35 tỷ USD do những khoản nợ xấu liên quan tới tín dụng thế chấp. Công ty cho vay và tiết kiệm Washington Mutual Inc cũng thông báo về khoản thua lỗ 1,87 tỷ USD trong quý IV do hậu quả của các khoản nợ xấu và sa sút trong sản xuất công nghiệp. Công ty này đã phải cắt giảm 2.600 việc làm và đóng cửa khoảng 200 văn phòng đại diện.
Cũng không nằm ngoài phạm vi ảnh hưởng của cả nền kinh tế đang có nguy cơ suy thoái, ngân hàng đầu tư Mỹ Lehman Brothers cho biết, họ có kế hoạch cắt giảm 1.300 nhân viên nhằm bù lỗ cho các hoạt động cho vay thế chấp đang phải hứng chịu thiệt hại nặng nề. Sau lần cắt giảm nhân công hồi tháng 8 năm ngoái, khoảng 3.000 lao động của Lehman Brothers đã mất việc. Ðến nay, nợ nước ngoài của Mỹ đã vượt con số 9.000 tỷ USD.
Trước những dự báo không mấy khả quan về viễn cảnh kinh tế Mỹ năm 2008, các nhà lãnh đạo của cả phe Cộng hòa và Dân chủ tại Hạ viện đạt được sự nhất trí hiếm hoi trong việc cần sớm đưa ra những biện pháp hỗ trợ khẩn cấp. Ngoài những chính sách hỗ trợ thuế của các doanh nghiệp, các nghị sĩ Mỹ còn đang xem xét khả năng giảm ít nhất 300 USD cho mỗi cá nhân phải nộp thuế thu nhập, thậm chí có thể giảm tới 1.600 USD cho mỗi hộ gia đình.
Ngày càng có nhiều nhà đầu tư quốc tế có chung dự báo rằng, suy thoái kinh tế tại Mỹ sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của nhiều nước châu Âu và châu Á. Nghiên cứu của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) công bố mới đây tại Geneva (Thụy Sĩ) nhận định nguy cơ suy thoái của nền kinh tế Mỹ đe dọa viễn cảnh kinh tế toàn cầu, trong lúc an toàn nhiên liệu và thực phẩm hiện rất mong manh. Nghiên cứu này sẽ được các chuyên gia thảo luận và phân tích nhân hội nghị hằng năm của WEF tại Davos (Thụy Sĩ) trong những ngày cuối tháng 1 này.
Ðã có một số dấu hiệu xuống giá bất động sản tại Anh và Tây Ban Nha; giá thực phẩm và nhiên liệu tăng lên ở nhiều thị trường châu Âu. Tại châu Á, vào ngày 16-1, thị trường chứng khoán đã mất điểm từ 2,4% ở Seoul (Hàn Quốc) đến 5% ở Jakarta (Indonesia).
