Ðó là khu di tích Ðá Chông - K9 thuộc huyện Ba Vì (Hà Tây), nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh từng đến nghỉ ngơi, làm việc và cũng là địa điểm được chọn để lưu giữ thi hài Người sau khi từ trần trong những năm tháng chiến tranh từ 1969 đến 1975.
Con đường trải nhựa uốn lượn ven hồ nước trong xanh đưa du khách đến Khu di tích đồi Ðá Chông - K9 và sau đó theo những bậc tam cấp rải sỏi lên đỉnh đồi. Ðược biết, những bậc tam cấp rải sỏi này trước đây chính là lối đường mòn Bác Hồ từng tập luyện leo dốc với ý nguyện mong muốn một lần vượt Trường Sơn vào thăm đồng bào miền nam trong những năm tháng chống Mỹ, cứu nước.
Trên đỉnh đồi là một khuôn viên rộng, thoáng mát có những ngôi nhà nhỏ ẩn mình dưới tán rừng cổ thụ. Không khí trong lành, se lạnh, vi vu gió thổi qua những rặng cây và rộn vang tiếng chim hót bình yên. Chính tại nơi đây, năm 1957, khi đi thăm Sư đoàn 316 đang diễn tập bên sông Ðà, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dừng chân nghỉ ngơi, ăn cơm trưa trên đỉnh đồi.
Thấy khí hậu mát mẻ, địa thế hiểm trở, phong cảnh đẹp và thơ mộng, Bác đã chọn nơi này để xây dựng khu làm việc sơ tán của Trung ương Ðảng khi cần thiết, đề phòng chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ có khả năng mở rộng ra toàn miền bắc. Ngay sau đó, Cục Doanh trại, Tổng cục Hậu cần được giao nhiệm vụ khảo sát, thiết kế và xây dựng một ngôi nhà sàn làm nơi họp, làm việc, nghỉ ngơi của Bác Hồ và Bộ Chính trị.
Ðến năm 1960, công trình được hoàn thành, đưa vào sử dụng và gọi tên là K9. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lên đây nhiều lần để làm việc và tiếp khách. Thời gian Bác làm việc ở đồi Ðá Chông - K9 đã có hai vị khách quốc tế đặc biệt được Bác tiếp tại đây là Anh hùng phi công vũ trụ Liên Xô G.M Titov và bà Ðặng Dĩnh Siêu, phu nhân của Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai. Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời năm 1969, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương đã quyết định chọn K9 làm nơi lưu giữ tạm thời thi hài Bác trong thời gian chiến tranh vì nơi đây yên tĩnh, bí mật, lại xa Hà Nội và thuận tiện cho việc di chuyển, đồng thời cũng là nơi từng gắn bó với nhiều kỷ niệm của Người.
Trong quá trình thi công khu làm việc trên đồi Ðá Chông, Bác Hồ đã trực tiếp chọn hướng cắm đất cho từng công trình. Người căn dặn cán bộ, chiến sĩ phải giữ gìn và tận dụng yếu tố tự nhiên, không được chặt phá cây một cách tùy tiện, nhất là các cây cổ thụ. Chính vì thế, môi trường thiên nhiên, cây xanh quanh khu vực được bảo vệ khá tốt. Bác còn cho trồng nhiều cây bông bụt hai bên đường lên lối nhà sàn gợi nhớ đến những cây trồng trong vườn nhà ở quê hương xứ Nghệ.
Hiện nay, Khu di tích Ðá Chông - K9 rộng hơn 275 ha do Bộ Tư lệnh Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh quản lý và mở cửa đón khách viếng thăm từ năm 2000 với các công trình được bảo tồn, giữ nguyên trạng. Du khách vào thắp hương tại nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, sau đó được các hướng dẫn viên giới thiệu tổng quan khu di tích và những chiến công thầm lặng của các cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ bảo vệ, giữ gìn và chăm lo nơi làm việc và yên nghỉ của Người. Khách đi thăm các căn phòng trong ngôi nhà sàn mà Bác và các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Ðảng ta đã từng làm việc, nghỉ ngơi, qua đó thêm hiểu về cuộc sống thanh đạm, giản dị của vị lãnh tụ kính yêu và những nhà lãnh đạo Ðảng.
Du khách còn được tới thăm nơi Bác Hồ và đoàn cán bộ dừng chân, giở cơm nắm ăn trưa năm 1957 trên triền đồi. Ðây là cụm đá khá chông chênh, thon nhọn như những mũi chông, ngọn mác từ dưới đất mọc lên và được nhân dân địa phương gọi là đá vợ - đá chồng - đá con hay nôm na hơn là Ðá Chông. Kế bên khu nhà sàn có khu di tích nhà hầm và phòng y tế đặc biệt, nơi từng lưu giữ thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những năm tháng chiến tranh với hệ thống nhà hầm, nhà kính, phương tiện máy móc hiện đại. Cách đó không xa là khu vực nhà xe với chiếc xe Zin được thiết kế đặc biệt, có khả năng lội nước để chuyên chở thi hài Người. Người nữ hướng dẫn viên sẽ kể cho khách nghe những câu chuyện cảm động về tình cảm thành kính của những cán bộ khoa học trong nước và ngoài nước, các sĩ quan, chiến sĩ đã từng được giao nhiệm vụ thiêng liêng canh giữ nơi yên nghỉ và giữ gìn, bảo quản thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Nhiều khách tham quan, viếng thăm Khu di tích Ðá Chông - K9 đã không cầm được nước mắt khi nghe giới thiệu về những hiện vật từng gắn liền với sinh hoạt của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những hiện vật như vẫn còn ấm hơi Người, thể hiện cuộc sống đời thường giản dị của một lãnh tụ vĩ đại, một tấm gương sáng cho toàn Ðảng, toàn dân và toàn quân ta mãi mãi học tập, noi theo.
