Phóng viên (PV): Dư luận đang quan tâm đến quy định trong Dự thảo Đề án thi và tuyển sinh: nếu lấy thang điểm bài thi là 10 điểm, thì 18 điểm trở lên (của sáu môn thi, mỗi môn chỉ cần 3 điểm), đã được công nhận tốt nghiệp. Căn cứ nào để ngành định ra tiêu chí đó, thưa ông?
Ông Nguyễn An Ninh (Ông N. A. N): Dư luận đang dành cho Đề án đổi mới thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) và tuyển sinh vào đại học (ĐH), cao đẳng (CĐ), trung cấp (TC) sự quan tâm đặc biệt. Điều này thực sự đáng mừng. Tuy nhiên, việc định hướng dư luận cũng cần có sự chính xác. Một số tác giả bài báo đã “giật tít” mang đậm tính “có vấn đề”, như: “3 điểm/môn là công nhận tốt nghiệp THPT”; “Trung bình 3 điểm một môn có thể đỗ tốt nghiệp THPT”... Nhan đề các bài báo trên khiến các em học sinh cuối cấp có thể lầm tưởng thi để tốt nghiệp sẽ là quá dễ và các nhà chuyên môn không khỏi giật mình vì khâu đánh giá chất lượng kết quả thi tốt nghiệp THPT có nguy cơ ... kém chất lượng.
Thực ra, dự thảo mới nhất về Đề án đổi mới thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh vào ĐH, CĐ, TC nêu rõ hai mục tiêu cơ bản: “Kết quả thi đủ độ tin cậy để công nhận tốt nghiệp THPT”, và “Đủ khả năng phân loại trình độ để làm một căn cứ quan trọng xét tuyển vào ĐH, CĐ, TC”. Mục tiêu này quyết định đến tất cả các khâu thi cử, trong đó có nội dung thi, cơ cấu đề thi và đánh giá kết quả thi. Trong đề thi, dự kiến có khoảng 60% số điểm, ứng với nội dung cơ bản trong chương trình THPT chuẩn, đảm bảo cho những thí sinh có học lực trung bình, nắm được kiến thức cơ bản có thể tốt nghiệp. Phần còn lại trong đề thi ứng với khoảng 40% số điểm, có nội dung trong chương trình THPT chuẩn và chương trình THPT nâng cao, đòi hỏi thí sinh làm chủ và vận dụng kiến thức cơ bản ở mức cao hơn, đáp ứng yêu cầu phân loại trình độ thí sinh để tuyển vào ĐH, CĐ, TC. Đề thi không chia cơ học các câu hỏi thành hai phần riêng biệt.
Khi chương trình giáo dục thường xuyên chưa tương đương chương trình THPT chuẩn, trong cơ cấu đề thi, phần để công nhận tốt nghiệp cho thí sinh học chương trình giáo dục thường xuyên sẽ ra với nội dung nằm trong chương trình giáo dục thường xuyên, phần để phân loại trình độ, xét tuyển sinh ĐH, CĐ, TC sẽ ra chung cho tất cả thí sinh (không phân biệt giáo dục thường xuyên hay giáo dục THPT).
Dự kiến thang điểm bài thi là 10 điểm (6 điểm + 4 điểm ứng với tỷ lệ 60% + 40% nói trên). Như vậy, 6 điểm ở bài thi THPT quốc gia sẽ tương đương với 10 điểm của bài thi tốt nghiệp từ 2008 trở về trước. Do đó, có thể xếp loại tốt nghiệp như sau: Đạt tốt nghiệp: 18 điểm trở lên và không có điểm 0 (18 điểm là 50% của 36 điểm đối với 6 môn thi – phần để công nhận tốt nghiệp). Loại trung bình: 18 đến 32 điểm. Loại khá: lớn hơn 32 điểm đến 46 điểm. Loại giỏi: trên 46 điểm. Thí sinh muốn được xét tuyển vào trường ĐH, CĐ sẽ phải phấn đấu để đạt, chẳng hạn, từ 5 đến 10 điểm mỗi bài thi (môn xét tuyển sinh).
PV: Từ thực tiễn của nhiều kỳ thi, khâu coi thi vẫn là khâu yếu nhất. Nếu đề án trở thành hiện thực, theo ông, khâu coi thi sẽ phải đổi mới hoặc bổ sung những điều kiện gì để bảo đảm ý nghĩa của kỳ thi THPT quốc gia thực sự mang tính khách quan, công bằng và trung thực?
Ông N. A. N: Đề án đổi mới thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh vào ĐH, CĐ, TC đề ra những giải pháp mang tính đồng bộ nhằm đạt mục tiêu của kỳ thi là đánh giá đúng thực chất trình độ người học; tổ chức thi và tuyển sinh hiệu quả, thiết thực, đảm bảo khách quan, công bằng. Năm giải pháp sau đây liên quan chặt chẽ với nhau: Thứ nhất, nâng cao chất lượng kiểm tra, đánh giá thường xuyên và định kỳ ở nhà trường các cấp. Phối hợp hợp lý và có hiệu quả các hình thức kiểm tra vấn đáp, tự luận và trắc nghiệm để đạt được các yêu cầu, tiêu chí kiểm tra, đánh giá. Phát huy tính sáng tạo, khả năng diễn đạt, tư duy của học sinh, tránh việc ra đề kiểm tra, đề thi tạo cho học sinh cách học đối phó, học vẹt. Tăng cường hình thức tự luận đối với các bài kiểm tra học kỳ, kiểm tra cuối năm ở các nhà trường.
Thứ hai, xây dựng Quy chế kỳ thi THPT quốc gia, Quy chế tuyển sinh vào ĐH, CĐ, TC với những quy định chặt chẽ đảm bảo cho kỳ thi và công tác tuyển sinh nghiêm túc, chính xác.
Thứ ba, huy động cán bộ, giảng viên của các trường ĐH, CĐ, TC cùng với giáo viên các trường THPT, cán bộ các sở giáo dục và đào tạo tham gia tổ chức thực hiện tốt kỳ thi.
Thứ tư, cải tiến khâu ra đề thi theo hướng áp dụng công nghệ đo lường giáo dục hiện đại, làm cho việc áp dụng thi trắc nghiệm trong kỳ thi THPT quốc gia (có đông thí sinh) phát huy được lợi thế: Vừa đáp ứng tốt các yêu cầu chuyên môn, đánh giá đúng trình độ thí sinh, vừa giảm được thời gian thi, thời gian chấm bài; đảm bảo khách quan, chống quay cóp, gian lận.
Thứ năm, sử dụng công nghệ thông tin trong quy trình tổ chức thi và xét tuyển để đảm bảo độ chính xác, độ tin cậy và sự minh bạch về thông tin, dữ liệu của kỳ thi và xét tuyển sinh.
Đối với khâu coi thi, kỳ thi THPT quốc gia khác với kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ từ trước đến nay ở chỗ, tổ chức thi tại địa phương. Việc này có lợi cho thí sinh không phải đi xa để thi, nhưng lại phải tăng cường các biện pháp để coi thi thực sự nghiêm túc. Bên cạnh ý thức tự giác theo tinh thần “Hai không”, còn phải có các giải pháp kỹ thuật (giải pháp thứ hai, thứ ba, thứ tư nói trên), đặc biệt là tăng cường thi trắc nghiệm để giảm tối đa hiện tượng thí sinh sử dụng phao thi, quay cóp nội dung bài thi của nhau.
PV: Kết quả của kỳ thi THPT quốc gia, thực chất mới chỉ là yếu tố “cần” nhưng chưa “đủ” để làm căn cứ xét tuyển vào ĐH. Để bảo đảm ý nghĩa xét tuyển chuẩn xác, ngoài kết qủa thi tốt nghiệp, thí sinh cần hội tụ những tiêu chí gì? Bằng cách nào để có thể lượng hoá được những tiêu chí đó một cách khách quan và công bằng, tránh cảm tính, thưa ông?
Ông N. A. N: - Cần phải nhấn mạnh một trong những mục tiêu cơ bản của Đề án là, kết quả thi đủ khả năng phân loại trình độ thí sinh, để làm một căn cứ quan trọng xét tuyển vào ĐH, CĐ, TC. Để bảo đảm cho việc xét tuyển chuẩn xác, Bộ GD và ĐT quy định khung tiêu chí tuyển sinh, bao gồm số môn thi văn hóa (trong số các môn được tổ chức trong kỳ thi), môn thi năng khiếu, các tiêu chí khác. Trường ĐH, CĐ, TC dựa vào khung này đề ra các yêu cầu tuyển sinh vào mỗi ngành đào tạo theo một trong các trường hợp sau đây:
Trường hợp1, đối với hầu hết các ngành: Để tuyển sinh ĐH, CĐ, TC, các trường phải lấy kết quả thi của thí sinh trong kỳ thi THPT quốc gia gồm ba môn văn hóa đối với ĐH, CĐ; hai môn văn hóa đối với TC (trong đó có ít nhất một trong các môn: toán hoặc ngữ văn hoặc ngoại ngữ) trong số các môn của kỳ thi. Môn thi có thể được nhân hệ số hoặc quy định điểm tối thiểu đối với môn cần thiết nhất.
Trường hợp2, đối với các ngành năng khiếu: Để tuyển sinh ĐH, CĐ, TC các trường phải lấy kết quả thi của thí sinh trong kỳ thi THPT quốc gia gồm thi hai môn văn hóa đối với ĐH, CĐ, một môn văn hóa đối với TC (trong đó có ít nhất một trong các môn: toán hoặc ngữ văn hoặc ngoại ngữ) và môn năng khiếu do trường ra đề và tổ chức thi tại trường. Môn thi có thể được nhân hệ số hoặc quy định điểm tối thiểu đối với môn cần thiết nhất.
Trường hợp 3, để tuyển sinh ĐH, CĐ đối với những ngành có yêu cầu đặc biệt, như sư phạm ngoại ngữ, báo chí, đối ngoại, chương trình đào tạo tiên tiến... do trường đề xuất và được Bộ GD và ĐT chấp thuận: Căn cứ vào điểm thi ở kỳ thi THPT quốc gia, trường chọn số thí sinh được sơ tuyển dự thi tại trường ĐH, CĐ bài thi tự luận, hoặc vấn đáp, hoặc thực hành... của một môn thi do trường quy định và ra đề. Kết quả thi tại trường sẽ quyết định việc chọn trúng tuyển chính thức (theo quy chế quy định).
Dựa trên khung tiêu chí tuyển sinh do Bộ GD và ĐT quy định, thí sinh cần linh hoạt, sáng suốt lựa chọn ngành, trường mà mình muốn theo đuổi và nỗ lực, quyết tâm đạt kết quả cao ngay từ kỳ thi THPT quốc gia.
PV: - Nếu Đề án thành hiện thực vào năm 2009, thì có đợt thi thứ hai cho những thí sinh thi trượt kỳ thi này không (giống như đợt thi thứ hai hiện nay sẽ diễn ra trong tháng 8 tới). Và nếu như năm 2009 chưa thể triển khai Đề án này, thì ngành có chủ trương lại tiếp tục đợt thi thứ hai cho những thí sinh thi trượt tốt nghiệp sau đợt thi thứ nhất của kỳ thi không, thưa ông?
Ông N. A. N: Bộ GD và ĐT chủ trương tổ chức thi tốt nghiệp THPT lần hai vào tháng 8 năm 2008. Bộ dự kiến không tổ chức thi lại trong những năm sau.
- Xin cảm ơn ông.
