Theo báo cáo “Dự báo, chuẩn bị và ứng phó khủng hoảng. Hãy đầu tư cho các hệ thống An toàn sức khỏe nghề nghiệp có sức chống chịu tốt ngay từ bây giờ”(sau đây gọi tắt là báo cáo) của ILO công bố vào Ngày Thế giới vì An toàn và Sức khỏe tại nơi làm việc 28-4, các quốc gia cần triển khai những hệ thống an toàn và sức khỏe nghề nghiệp (ATSKNN) bảo đảm và có sức chống chịu tốt nhằm giảm thiểu rủi ro cho tất cả mọi người trong thế giới việc làm trong những tình huống y tế khẩn cấp trong tương lai.
Điều này đòi hỏi phải đầu tư vào cơ sở hạ tầng ATSKNN và vấn đề ATSKNN phải được tích hợp trong các kế hoạch tổng thể của quốc gia về công tác chuẩn bị và sẵn sàng ứng phó các tình huống khủng hoảng khẩn cấp để bảo vệ sự an toàn và sức khỏe của người lao động (NLĐ) cũng như bảo đảm hoạt động của doanh nghiệp được diễn ra liên tục.
Báo cáo trên đánh giá các biện pháp phòng ngừa và quản lý rủi ro liên quan đến đại dịch và phân tích những nguy cơ về an toàn và sức khỏe khác do thay đổi trong cách bố trí công việc khi áp dụng các biện pháp kiểm soát virus.
Báo cáo nêu rõ vai trò quan trọng của các khung quản lý và thiết chế ATSKNN, các cơ chế tuân thủ, các dịch vụ y tế và tư vấn, dữ liệu và công tác nghiên cứu và đào tạo trong đại dịch.
Tổng Giám đốc ILO, ông Guy Ryder, cho biết: “Tầm quan trọng của một môi trường ATSKNN vững mạnh và có sức chống chịu tốt đã quá rõ ràng. Công cuộc phục hồi và công tác phòng ngừa đòi hỏi những chính sách quốc gia, các khung thể chế và điều tiết tốt hơn phải được đưa vào các khung ứng phó khủng hoảng một cách phù hợp.”
Kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, NLĐ làm việc trong những lĩnh vực đặc thù như công tác chăm sóc y tế và xã hội và ứng phó khủng hoảng trở nên đặc biệt dễ bị lây nhiễm. Theo số liệu được trích dẫn trong báo cáo, kể từ khi xảy ra khủng hoảng, đã có 7.000 nhân viên y tế đã tử vong và 136 triệu nhân viên chăm sóc y tế và xã hội đứng trước nguy cơ lây nhiễm Covid-19 khi làm việc.
Những áp lực và rủi ro mà nhân viên y tế phải đối mặt trong đại dịch cũng ảnh hưởng tới sức khỏe tinh thần của họ. Số liệu thống kê cho thấy, 1/5 nhân viên chăm sóc y tế toàn cầu có các triệu chứng trầm cảm và lo lắng.
Cũng như những lĩnh vực y tế và chăm sóc, nhiều nơi làm việc khác đã và đang trở thành nguồn lây truyền Covid-19 khi nhân viên phải làm việc trong những môi trường kín và tiếp xúc gần với nhau, bao gồm cả việc sử dụng chung nơi ở hay phương tiện đi lại.
Phân tích những quan ngại về sức khỏe phát sinh do tăng cường áp dụng cách bố trí làm việc từ xa trong thời kỳ đại dịch, báo cáo cho biết, mặc dù làm việc từ xa là cần thiết nhằm hạn chế sự lây lan của virus, duy trì công việc và tính liên tục trong hoạt động kinh doanh và mang lại sự linh hoạt cho NLĐ, nhưng làm việc từ xa cũng xóa mờ sự phân tách giữa đời sống công việc và đời sống cá nhân. 65% doanh nghiệp tham gia khảo sát do ILO và Mạng lưới ATSKNN G20 thực hiện cho biết, khó có thể bảo đảm tinh thần làm việc của NLĐ khi làm việc từ xa.
Báo cáo cho biết các doanh nghiệp vừa và nhỏ khó có thể đáp ứng được những yêu cầu chính thức về ATSKNN vì nhiều doanh nghiệp thiếu nguồn lực để ứng phó với những mối đe dọa do đại dịch gây nên.
Trong khu vực kinh tế phi chính thức, có đến 1,6 tỷ NLĐ, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, vẫn phải làm việc trong thời kỳ áp dụng các biện pháp phong tỏa, hạn chế đi lại và giao tiếp xã hội cũng như các biện pháp khác. Điều này khiến họ đứng trước nguy cơ cao bị lây nhiễm virus trong khi đa phần những NLĐ này không được tiếp cận các chế độ bảo trợ xã hội cơ bản như nghỉ ốm, hay nghỉ ốm có hưởng lương.
Báo cáo cũng nêu rõ, các tiêu chuẩn lao động quốc tế đã đưa ra những hướng dẫn cụ thể về cách thức ứng phó với những thách thức này để giảm nguy cơ virus lây truyền tại nơi làm việc. Các tiêu chuẩn lao động quốc tế cung cấp công cụ để triển khai các biện pháp ATSKNN và bảo đảm NLĐ, người sử dụng lao động và các chính phủ vẫn có thể duy trì việc làm thỏa đáng trong khi phải điều chỉnh để giải quyết những hậu quả mà đại dịch gây nên.
Các tiêu chuẩn lao động quốc tế cũng khuyến khích áp dụng đối thoại xã hội, là cách thức tốt nhất nhằm bảo đảm các quy trình và thủ tục được chấp thuận và thực hiện hiệu quả.
Trong tháng 5, Việt Nam phát động “Tháng hành động về an toàn vệ sinh lao động năm 2021” mang chủ đề: “Tăng cường đánh giá, kiểm soát các nguy cơ rủi ro về an toàn, vệ sinh lao động và sự tham gia của an toàn, vệ sinh viên”. Chương trình được phát động nhằm đẩy mạnh các hoạt động phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và nâng cao năng suất lao động tại nơi làm việc. Thời gian của Tháng hành động diễn ra từ ngày 1 đến 31-5 trên phạm vi toàn quốc.
Theo kế hoạch, Tháng hành động về an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) năm 2021 sẽ tập trung triển khai ba nhóm hoạt động chính. Đó nhóm các hoạt động thanh tra, kiểm tra về ATVSLĐ; các hoạt động hội nghị, hội thảo, thi an toàn, vệ sinh viên, góc trưng bày, triển lãm, thăm doanh nghiệp… Cùng với đó là thăm hỏi, động viên gia đình, nạn nhân bị tai nạn lao động.
Từ năm 2017, Thủ tướng Chính phủ đã công bố lấy tháng 5 hằng năm là “Tháng hành động về ATVSLĐ” thay vì tổ chức Tuần lễ quốc gia về an toàn, vệ sinh lao động và Phòng chống cháy nổ trước đây vào tháng 3 hàng năm. Kể từ đó, “Tháng hành động về ATVSLĐ” là dịp để nâng cao nhận thức và sự tuân thủ luật pháp về an toàn, vệ sinh lao động; đẩy mạnh thực hiện các biện pháp cải thiện điều kiện làm việc, giảm ô nhiễm môi trường lao động, hạn chế tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, chăm sóc sức khỏe NLĐ.
