Hội thảo "Tháo gỡ bất cập chính sách để phát huy vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế Việt Nam"

Đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu khai mạc hội thảo, đồng chí Lê Quốc Minh khẳng định tầm quan trọng của kinh tế tư nhân thông qua những Văn kiện Đại hội Đảng, Nghị quyết và định hướng của Đảng như Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 3/6/2017 hay Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 10/10/2023 của Bộ Chính trị.

Đồng chí nhấn mạnh, quan điểm, chủ trương nhất quán, đúng đắn và xuyên suốt của Đảng về kinh tế tư nhân là nền tảng để kinh tế tư nhân vươn lên mạnh mẽ, đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của đất nước suốt chặng đường 40 năm Đổi mới.

“Đến nay, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam gồm khoảng 940 nghìn doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, đóng góp khoảng hơn 50% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước, tạo việc làm cho hơn 80% tổng số lao động trong cả nước. Một số doanh nghiệp đã vươn ra biển lớn, khẳng định được thương hiệu và năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế, góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam.

Tuy nhiên, kinh tế tư nhân vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, trở ngại lớn từ những rào cản trong tiếp cận nguồn lực, nhất là đất đai, vốn tín dụng…, là nguyên nhân khiến doanh nghiệp tư nhân không thể lớn hoặc không muốn lớn”, đồng chí cho biết.

Để khơi dậy, phát huy được tiềm năng, sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới, Bộ Chính trị sẽ ban hành nghị quyết khuyến khích, hỗ trợ và định hướng sự phát triển của kinh tế tư nhân với những cải cách đột phá về thể chế, chính sách và môi trường kinh doanh để kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.

Trong bài viết “Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng”, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, kinh tế tư nhân góp phần rất quan trọng, định hình tương lai của nền kinh tế Việt Nam và tin tưởng rằng, nếu Nhà nước có thể có cơ chế phù hợp, chính sách đúng đắn và môi trường kinh doanh thuận lợi, kinh tế tư nhân sẽ được ươm dưỡng để sinh trưởng khoẻ mạnh, bứt phá mạnh mẽ, không chỉ giúp kinh tế đạt được tốc độ tăng trưởng cao, mà còn sớm đưa nước ta thành nền kinh tế thu nhập cao trong hai thập niên tới.

Tổng Bí thư cũng chỉ đạo phát triển kinh tế tư nhân trên nền tảng bền vững, có đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội. Các doanh nghiệp tư nhân cần chủ động trách nhiệm xã hội, không chỉ dừng lại ở việc đóng góp tài chính hay từ thiện, mà còn thể hiện qua các chính sách kinh doanh có trách nhiệm, chăm lo đời sống người lao động, hỗ trợ phát triển cộng đồng...

“Hội thảo ngày hôm nay sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về vai trò, tiềm năng và thách thức của kinh tế tư nhân, đồng thời làm rõ những bất cập về chính sách đang kìm hãm sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân, đề xuất các giải pháp tháo gỡ để kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Đây cũng là diễn đàn quan trọng để các doanh nghiệp đóng góp ý kiến vào dự thảo Nghị quyết phát triển kinh tế tư nhân của Đảng và Chính phủ”, đồng chí Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Phát biểu chỉ đạo hội thảo, đồng chí Thái Thanh Quý, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chính sách, chiến lược Trung ương nêu rõ, qua 40 năm đổi mới, quan điểm, chủ trương của Đảng về kinh tế tư nhân đã được nhận diện rõ và đúng đắn, theo đó khẳng định kinh tế tư nhân tới nay được xác định là một động lực quan trọng của nền kinh tế và được khuyến khích phát triển ở tất cả các ngành, lĩnh vực mà pháp luật không cấm.

Khu vực kinh tế tư nhân đã trở thành khu vực đông đảo nhất, đóng góp lớn nhất cho nền kinh tế Việt Nam. Cụ thể, khu vực này chiếm khoảng 98% tổng số doanh nghiệp, đóng góp 30% thu ngân sách, hơn 50% GDP, trên 56% tổng vốn đầu tư và tạo việc làm cho 85% lực lượng lao động.

Đồng chí Thái Thanh Quý, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chính sách, chiến lược Trung ương phát biểu tại hội thảo. (Ảnh: THẾ DƯƠNG)

Nhiều doanh nghiệp tư nhân lớn như Vingroup, Masan, Sun Group, Vietjet, Thaco, TH... đã vươn tầm khu vực và thế giới, trở thành những thương hiệu mang lại niềm tự hào cho người dân Việt Nam; cùng với đó là lực lượng hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể trải rộng ở tất cả các địa bàn trong cả nước.

Tuy nhiên, đồng chí Thái Thanh Quý cũng chỉ rõ những hạn chế và thách thức của khu vực kinh tế tư nhân, trong đó, vẫn còn nhiều rào cản, quy định, thủ tục hành chính từ phía cơ quan nhà nước gây khó khăn, tốn kém và giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Tư duy kinh doanh của nhiều doanh nghiệp tư nhân còn hạn chế, chưa chú trọng đến đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng sản phẩm, thậm chí vẫn đang còn tình trạng doanh nghiệp “không muốn lớn, không chịu lớn”, đặc biệt là lực lượng hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể bởi sự ràng buộc, lo ngại về quy định, thủ tục đặt ra...

Để có thể thực sự giải quyết, tháo gỡ được các điểm nghẽn và phát huy được tiềm năng, sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân thời gian tới, đồng chí nhấn mạnh cần tạo tinh thần đổi mới, khí thế mới và sự hứng khởi trong toàn xã hội về việc vươn lên của nền kinh tế, coi đây là cơ hội lịch sử không thể chậm trễ hơn để thực hiện điều này.

Thứ hai, cần xác định đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện thể chế là yếu tố cốt lõi, đóng vai trò dẫn dắt, xuyên suốt để tạo nên đột phá trong phát triển của vực kinh tế tư nhân thời gian tới. Trong đó cần thực hiện cuộc cách mạng về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh nhanh chóng, tạo điều kiện thuận lợi và môi trường thông thoáng nhất cho mọi thành phần kinh tế, trong đó có kinh tế tư nhân phát triển, xóa bỏ các rào cản gia nhập và rút khỏi thị trường; tạo điều kiện tiếp cận thuận lợi và bình đẳng của kinh tế tư nhân với các thành phần kinh tế khác về các nguồn lực, đặc biệt là vốn, tài nguyên và nguồn lực dữ liệu…

Thứ ba, xây dựng chiến lược phát triển rõ ràng cho các nhóm chủ thể trong khu vực kinh tế tư nhân, từ doanh nghiệp lớn đến vừa và nhỏ, cũng như các hộ kinh doanh cá thể.

Thứ tư, sớm ban hành Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, với các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể và cơ chế kiểm tra, giám sát, xử lý việc thực hiện.

Cuối cùng, cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân và các hiệp hội đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân phải phát huy hơn nữa sự năng động, sức sáng tạo và chủ động tham gia tích cực vào quá trình xây dựng các chủ trương, đường lối của Đảng, cơ chế, chính sách, pháp luật của Nhà nước để cùng với Đảng, Nhà nước xây dựng một môi trường đầu tư kinh doanh hiện đại, lành mạnh, giúp cho cả nước và cộng đồng doanh nghiệp vươn lên phát triển.

TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính-tiền tệ Quốc gia phát biểu tại hội thảo.

TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính-tiền tệ Quốc gia phân tích, kinh tế tư nhân Việt Nam là kinh tế ngoài Nhà nước, gồm 3 thành phần chính: Doanh nghiệp tư nhân, Doanh nghiệp cá thể và Kinh tế tập thể (hợp tác xã). Tại Đại hội Đảng VI năm 1986, kinh tế tư nhân được chính thức công nhận là một thành phần kinh tế của kinh tế xã hội chủ nghĩa.

Chuyên gia nhấn mạnh số liệu đáng chú ý: Ước tính có 5,2 triệu hộ kinh doanh phi nông nghiệp đến hết năm 2024 (đến hết năm 2020, quy mô vốn kinh doanh bình quân của hộ kinh doanh đã tăng gấp 3 lần năm 2007; quy mô tài sản tăng gấp 2,8 lần); trong đó, còn 3,1 triệu hộ kinh doanh chưa đăng ký!

Kinh tế tư nhân đóng góp 85% việc làm trong nền kinh tế, trong đó doanh nghiệp tư nhân thu hút 9,1 triệu lao động; hộ kinh doanh có 9,1 triệu lao động; hợp tác xã có 163 nghìn lao động.

TS Cấn Văn Lực phát biểu tại hội thảo.

Bất cập ảnh hưởng tới phát triển kinh tế tư nhân

TS Cấn Văn Lực chỉ ra những tồn tại, bất cập chính của phát triển kinh tế tư nhân hiện nay:

Đầu tiên, kinh tế tư nhân chưa đạt nhiều mục tiêu, chỉ tiêu theo Nghị quyết 10/NQ-TW (2017) và Nghị quyết 45/2023/NQ-CP; nhiều doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh chưa “chịu lớn”; đóng góp trong GDP vẫn chỉ xoay quanh 50%, từ 47,2% năm 2005, hay 50% từ 2011. Tiếp đó, quy mô doanh nghiệp tư nhân còn nhỏ, năng lực cạnh tranh, chất lượng nguồn nhân lực, trình độ công nghệ, mức độ tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu còn nhiều hạn chế…

“Ngoài ra, các doanh nghiệp tư nhân gặp khó khăn trong tiếp cận đất đai, vốn, cải tiến công nghệ, chương trình/dự án trọng điểm quốc gia. Quản trị doanh nghiệp tư nhân còn hạn chế, điều hành chủ yếu là dựa vào kinh nghiệm, chưa qua đào tạo và ít người có bằng cấp chuyên môn. Quá trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh còn chậm. Đóng góp của hộ kinh doanh vào ngân sách nhà nước còn hạn chế…”, TS Cấn Văn Lực nhận định.

Nguyên nhân của những hạn chế

Về nguyên nhân của những hạn chế này, TS Cấn Văn Lực chỉ ra 3 nguyên nhân khách quan, bao gồm: Kinh tế thế giới và trong nước còn nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh, xung đột, cạnh tranh thương mại-công nghệ, gián đoạn chuỗi cung ứng, bảo hộ thương mại, thiên tai, lũ lụt; Sức ép cạnh tranh ngày càng lớn từ các tập đoàn đa quốc gia, doanh nghiệp bên ngoài; Các quy định, tiêu chuẩn khắt khe hơn về xanh hóa, bảo vệ môi trường, nguồn gốc xuất xứ...

Cùng với đó là 7 nguyên nhân chủ quan, bao gồm: Tư duy, nhận thức và quan điểm của cơ quan quản lý còn chưa đúng, chưa chuẩn; Môi trường đầu tư-kinh doanh vẫn còn nhiều hạn chế, chưa thực sự bình đẳng (giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa với doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhà nước...);

“Ngoài ra, quá trình chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp siêu nhỏ còn nhiều thủ tục phức tạp, chưa có cơ chế hỗ trợ. Tư duy, tầm nhìn, kiến thức, quản trị và sự chủ động của doanh nghiệp, hộ kinh doanh còn nhiều hạn chế. Nguồn lực về tài chính, công nghệ, nhân lực còn hạn chế so với yêu cầu đầu tư phát triển. Khả năng liên kết giữa các khối doanh nghiệp, giữa doanh nghiệp tư nhân lớn và doanh nghiệp vừa và nhỏ còn yếu. Thiếu kết nối giữa doanh nghiệp với các tổ chức hỗ trợ đổi mới sáng tạo, viện nghiên cứu, đào tạo…”, TS Cấn Văn Lực nêu rõ.

Các đại biểu dự hội thảo.

8 kiến nghị, giải pháp “đột phá”

Đề giải quyết những bất cập trên, TS Cấn Văn Lực trình bày nhóm 8 giải pháp: Đầu tiên, cần thống nhất, nhất quán về tư duy “đột phá”; thay đổi quan điểm và nhận thức về vai trò và vị trí của khu vực kinh tế tư nhân; coi khu vực này là động lực quan trọng nhất trong tăng trưởng kinh tế, là lực lượng nòng cốt trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Tiếp đó, Nhà nước cần đẩy nhanh hoàn thiện thể chế, tạo môi trường đầu tư - kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế; hết sức quan tâm khâu thực thi.

Hộ kinh doanh cần thúc đẩy quá trình chuyển đổi thành doanh nghiệp siêu nhỏ. Nhà nước tạo thuận lợi hóa quá trình tiếp cận đất đai, tài chính, công nghệ mới. Giải phóng nhanh các nguồn lực đang bị treo, tồn đọng, lãng phí; Tăng cường thông tin, truyền thông về vai trò của kinh tế tư nhân, về chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, thông tin thị trường, đối tác, dự báo, bối cảnh…;

Cùng với đó, xây dựng, chuẩn hóa thông tin, số liệu thống kê, báo cáo về các khu vực kinh tế nói chung và kinh tế tư nhân nói riêng để phục vụ quá trình ra quyết sách, quản trị và điều hành quốc gia.

Bản thân doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh cần đổi mới tư duy quản trị, bài bản, minh bạch, có tầm nhìn, chiến lược nhiều hơn; đặc biệt luôn nhận thức, hành động gắn với đạo đức kinh doanh, trách nhiệm xã hội và thượng tôn pháp luật.

Chia sẻ tại hội thảo, PGS, TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam đặc biệt nhấn mạnh vai trò của kinh tế tư nhân trong giai đoạn mới. Theo ông, nằm trong sứ mệnh chung của kinh tế thị trường, kinh tế tư nhân là lực lượng nền tảng, quyết định; đồng thời cũng là lực lượng chủ yếu sáng tạo ra của cải vật chất; sáng tạo năng lực phát triển cho con người, bao gồm khoa học-công nghệ hay lực lượng sản xuất tiên tiến. Ngoài ra, kinh tế tư nhân còn tạo ra hệ thống kinh tế toàn cầu.

PGS, TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam.

“Kinh tế thị trường với lực lượng quyết định là kinh tế tư nhân có sứ mệnh giải quyết vấn đề phát triển của nhân loại”, PGS, TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh.

Dẫn chứng các thí dụ phát triển kinh tế tư nhân tại một số quốc gia, vùng lãnh thổ tại châu Á, PGS, TS Trần Đình Thiên lưu ý, kinh tế tư nhân phải được Nhà nước hỗ trợ, tạo điều kiện, dẫn dắt để “tạo thành những xương sống, những ‘gương mặt’ cạnh tranh mạnh trên thế giới”. Ở đây, vai trò hỗ trợ và kiến tạo của Nhà nước là vô cùng quan trọng.

Quang cảnh hội thảo.

Để làm được điều này, ông kiến nghị cần giải phóng lập trường quan điểm, thay đổi từ tư duy tới chế độ, chính sách; qua đó giúp kinh tế tư nhân thực sự trở thành đòn bẩy của xã hội thịnh vượng. Ngoài ra, rất cần có một chiến lược phát triển lực lượng doanh nghiệp Việt, trong đó yêu cầu doanh nghiệp có những năng lực, phẩm chất mới, đặc biệt là tính sáng tạo. Phải có các hệ thống luật mới để khuyến khích doanh nghiệp.

Về phía mình, các doanh nghiệp tư nhân cũng không thể chỉ ngồi chờ mà cần cùng hành động, cùng đi lên.

Nêu quan điểm tại hội thảo, TS Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho biết, theo số liệu thống kê, đến nay Việt Nam có khoảng gần 1 triệu doanh nghiệp tư nhân, 5 triệu hộ kinh doanh cá thể (không tính hộ nông dân), đóng góp khoảng hơn 50% GDP, tạo ra hơn 40 triệu việc làm (chiếm khoảng 82% tổng số lao động trong nền kinh tế).

TS Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng.

Tuy nhiên, sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân vẫn không đạt được như kỳ vọng. TS Nguyễn Đức Kiên đưa ra hai nguyên nhân chính:

Thứ nhất, về phía Nhà nước, hệ thống bộ máy quản lý của các bộ và chính quyền địa phương chưa thực sự đổi mới sang theo mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; việc quản lý của các bộ vẫn nặng về cơ chế xin cho, can thiệp trực tiếp vào việc quản lý và huy động nguồn vốn của các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, bộ máy quản lý nhà nước cấp tỉnh là nơi đại diện cho nhà nước nắm giữ nguồn lực quan trọng cho đất nước như đất đai vẫn quản lý theo hình thức xin cho mà chưa lấy mục tiêu quản lý vì hiệu quả và sự phát triển của đất nước.

Ngay cả Bộ Kế hoạch và Đầu tư (trước kia) là cơ quan chủ quản của Tổng cục Thống kê cũng không công bố chính thức đóng góp cụ thể mà chỉ công bố gộp về khối kinh tế ngoài nhà nước, làm cho việc hoạch định chính sách thường mông lung, không cụ thể, làm giảm hiệu quả của chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Thứ hai, với khối kinh tế ngoài Nhà nước, đa số là doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh cá thể nên hiệu quả sản xuất kinh doanh và khả năng tham gia vào chuỗi giá trị sản phẩm là thấp. Chỉ có một số ít doanh nghiệp vươn lên quy mô toàn quốc và khu vực như VinGroup, Sun Group, Hòa Phát, Thaco Trường Hải, ….

Các đại biểu dự hội thảo.

Theo TS Kiên, nguyên nhân chính bởi các doanh nghiệp đều bắt nguồn từ quy mô gia đình, phương thức quản trị lạc hậu; khả năng huy động vốn hạn chế; không đủ kiến thức, nguồn nhân lực để nắm bắt, tiếp thu công nghệ mới…

TS Nguyễn Đức Kiên cũng đưa ra một số giải pháp, bao gồm: Xây dựng và tổ chức thực hiện Nghị quyết, trong đó nhấn mạnh vào cách tổ chức triển khai thực hiện phải đổi mới; đẩy mạnh cải cách môi trường đầu tư.

“Quan trọng nhất là phải thay đổi nhận thức của xã hội đối với kinh tế tư nhân, trong đó Nhà nước phải có cái nhìn cởi mở hơn và phải có trách nhiệm bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân trước những dư luận không chính đáng. Nhưng về phía doanh nghiệp cũng phải tự mình từ bỏ tư duy phi chính thức mà thực hiện quản trị doanh nghiệp hiện đại”, TS Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh.

Quan trọng nhất là phải thay đổi nhận thức của xã hội đối với kinh tế tư nhân, trong đó Nhà nước phải có cái nhìn cởi mở hơn và phải có trách nhiệm bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân trước những dư luận không chính đáng. Nhưng về phía doanh nghiệp cũng phải tự mình từ bỏ tư duy phi chính thức mà thực hiện quản trị doanh nghiệp hiện đại.

TS Nguyễn Đức Kiên

Các đại biểu điều hành phiên tọa đàm.

Các chủ tọa điều hành gồm đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; TS Trần Du Lịch, Chuyên gia kinh tế, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính-tiền tệ Quốc gia; ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP Hồ Chí Minh.

TS Trần Du Lịch điều phối chương trình toạ đàm.

Ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietravel phát biểu. (Ảnh: THẾ DƯƠNG)

Nêu ý kiến thảo luận tại hội thảo, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietravel cho biết, bản thân ông đặc biệt tâm đắc với giải pháp chuyển đổi từ chính quyền quản lý sang chính quyền phụng sự mà Tổng Bí thư Tô Lâm nêu ra. Vị chuyên gia này cũng cho rằng, muốn có Chính quyền phụng sự, trước hết phải thay đổi nhận thức, đặc biệt trong đội ngũ những người làm công tác quản lý.

“Chúng ta cần mở một đợt sinh hoạt lớn trong Đảng với chủ trương chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy phụng sự để bảo đảm việc triển khai trong thực tiễn”, ông Kỳ đề xuất.

Bên cạnh đó, ông Kỳ cũng cho rằng, cần thiết phải cải cách thể chế, cơ chế một cách liên tục, mạnh mẽ, có lộ trình, có sự phân nhiệm minh bạch. Các cơ quan có thẩm quyền cũng phải nghiên cứu rất kỹ trước khi ban hành các cơ chế, chính sách mới liên quan đến kinh tế tư nhân.

Nêu ý kiến đề xuất, ông Nguyễn Quốc Kỳ cho rằng, Chính phủ cần xây dựng lộ trình chi tiết, rõ ràng, có KPI cụ thể; tăng cường giám sát qua KPI. Công tác hỗ trợ doanh nghiệp cần kịp thời, bảo đảm công bằng về chính sách. Chính phủ cũng xem xét nghiên cứu việc thành lập các tổ chuyên trách cấp Trung ương để việc triển khai hiệu quả, nhất quán, tránh qua nhiều cấp, nhiều ngành không cần thiết.

Về phía các doanh nghiệp tư nhân cũng cần chủ động đổi mới sáng tạo, đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ; coi công nghệ là yếu tố hàng đầu; tiến hành quản trị lại theo hướng minh bạch, có trách nhiệm; mở rộng chuỗi liên kết hợp tác. Doanh nghiệp và Chính phủ cần đối thoại thường xuyên, định kỳ; tăng cường hợp tác công tư PPP…

Đặc biệt, ông Kỳ đề xuất cần thay đổi nhận thức, phân vai để thiết kế chính sách theo hướng “kiềng 3 chân”, trong đó Kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ chốt thay vì tư duy theo 3 tầng bậc như hiện nay.

Doanh nhân Johnathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch Tập đoàn Liên Thái Bình Dương (IPPG) phát biểu tại phiên tọa đàm.

Doanh nhân Johnathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch Tập đoàn Liên Thái Bình Dương (IPPG) chia sẻ, mặt bằng kinh doanh trung tâm thương mại đều thuộc sở hữu của nhà nước, thế nhưng việc khai thác chưa hiệu quả, "người có thì không cần, người cần thì không có".

Do đó, ông đề xuất nên cân nhắc bàn giao cho tư nhân các mặt bằng này, tạo sự bình đẳng cho kinh tế tư nhân tiếp cận các bất động sản đặc thù, trong trường hợp này, đội ngũ doanh nhân sẵn sàng chia sẻ trách nhiệm cùng với Nhà nước.

Ngoài ra, ông nhấn mạnh nguồn lực tài chính từ gia đình ông tại Philippines, trong đó có thế mạnh về 139 thương hiệu cao cấp, dịch vụ chuyên nghiệp bảo đảm cho 10 triệu khách du lịch chưa thể triển khai tại Việt Nam do chúng ta chưa đáp ứng đủ tiêu chuẩn cao về du lịch và mua sắm.

Ông Mai Hữu Tín, Chủ tịch Liên đoàn Doanh nghiệp tỉnh Bình Dương phát biểu. (Ảnh: THẾ DƯƠNG)

Ông Mai Hữu Tín, Chủ tịch Liên đoàn Doanh nghiệp tỉnh Bình Dương cho biết, để tạo thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp cũng như phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong thời gian tới, cần tập trung vào 3 giải pháp cốt lõi.

Trước hết, cần nâng tỷ lệ đầu tư cho phát triển cơ sở hạ tầng trong các năm tới. Theo ông Tín, hiện Việt Nam mới chỉ đang đầu tư hơn 5% GDP hằng năm cho cơ sở hạ tầng, ngang tầm với nước trong khu vực.

Thứ hai, liên quan việc tạo thuận lợi cho kinh doanh, Chủ tịch Liên đoàn Doanh nghiệp tỉnh Bình Dương nhấn mạnh, giải pháp duy nhất để thúc đẩy vấn đề này là ứng dụng chính phủ điện tử một cách tích cực để xóa bỏ xin-cho trong cấp phép, ứng dụng công nghệ để gia tăng tính chính xác của số liệu…

Ông Tín khẳng định, nếu ứng dụng được chính phủ sẽ là cách nhanh nhất để tạo ra tác động tức thì đến môi trường kinh doanh ở Việt Nam.

Cuối cùng, Chủ tịch Liên đoàn Doanh nghiệp tỉnh Bình Dương kiến nghị, cần tập trung cho giáo dục, coi đây là quốc sách hàng đầu và huy động mọi nguồn lực trong xã hội để phát triển giáo dục, biến nguồn lực về con người - tài nguyên quý giá nhất của đất nước hơn 100 triệu dân thành giá trị.

Ông Trần Việt Anh, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Thái Sơn phát biểu.

Nêu ý kiến, ông Trần Việt Anh, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Thái Sơn cho biết, cũng như nhiều doanh nghiệp tư nhân khác, đơn vị của ông vốn khởi nghiệp từ mô hình kinh tế hộ cá thể. Đây là khu vực chiếm tỷ lệ lớn trong cơ cấu kinh tế hiện nay.

Ông Việt Anh đề xuất, để hỗ trợ nhóm doanh nghiệp hộ cá thể, doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và vừa phát triển, rất cần thiết tổ chức các buổi đối thoại theo từng nhóm, từng ngành nghề khác nhau; qua đó lắng nghe, thấu hiểu những khó khăn mà họ đang đối mặt. Nhà nước cần cụ thể hóa sự hỗ trợ với nhóm này bằng các văn bản pháp quy, hay luật hỗ trợ doanh nghiệp vốn có; chứ chưa cần thiết phải ban hành một loạt các quy định mới.

Ngoài ra, ông Việt Anh cũng nhấn mạnh các biện pháp bao gồm tăng cường đào tạo nguồn lực tư vấn; tăng cường các biện pháp bảo vệ thị trường trong nước; tạo công cụ hiệu quả ngăn chặn hàng giá rẻ và nghiên cứu quy định bảo đảm công bằng trong đấu thầu…

Ông Nguyễn Anh Đức - Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam, Tổng Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã TP Hồ Chí Minh (Saigon Co.op) phát biểu tại phiên tọa đàm.

Nguyễn Anh Đức - Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam, Tổng Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã TP Hồ Chí Minh (Saigon Co.op) chia sẻ, là một trong những đơn vị hợp tác xã lớn nhất cả nước, ông cùng các đơn vị hợp tác xã rất phấn khởi khi trong bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm về phát triển kinh tế tư nhân có đề cập tới hợp tác xã.

Nhưng hiện có bất cập như sau: Về vốn, kinh tế tập thể và hợp tác xã là từ tư nhân. Tuy nhiên, về quan điểm, xã hội coi hợp tác xã là những đơn vị của nhà nước, trong khi đó, Nhà nước lại cho rằng hợp tác xã không phải quản lý vốn nhà nước.

Từ đó, ông Nguyễn Anh Đức đề xuất 3 giải pháp: Thứ nhất, cần hoàn thiện nền tảng pháp lý, quy định bình đẳng để hợp tác xã phát triển (xác định hợp tác xã là của kinh tế tư nhân hay Nhà nước). Bởi đây là những rào cản với sự phát triển của hợp tác xã.

Thứ hai, Đảng và nhà nước có quy hoạch, định hướng phân công hóa thành phần kinh tế. Ví dụ: Hợp tác xã có thế mạnh ở kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn thì định hướng để khai thác. Kiên quyết loại trừ hợp tác xã trá hình để hưởng lợi ích từ Đảng và nhà nước.

"Cuối cùng, tạo tiền đề để hợp tác xã hạt giống phát triển mạnh mẽ. Mặc dù, Nghị quyết số 20-NQ/TW khuyến khích có 3 hợp tác xã định hướng 2030-2045 nằm trong danh sách hợp tác xã lớn trên toàn cầu, thế nhưng, đến nay chưa có chương trình cụ thể hóa", ông Nguyễn Anh Đức chia sẻ.

Bà Lã Thị Lan - Tổng Giám đốc Tập đoàn Đầu tư Tiến Lộc phát biểu tại phiên tọa đàm.

Bà Lã Thị Lan - Tổng Giám đốc Tập đoàn Đầu tư Tiến Lộc bày tỏ kiến nghị để doanh nghiệp tư nhân được “vượt khó”:

"Đầu tiên, chúng tôi mong muốn Nhà nước và Chính phủ tháo gỡ các rào cản pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tiếp cận vốn, đất đai, cũng như bảo đảm một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng.

Thứ hai, Chính phủ cần có chính sách để khi thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) về liên kết với doanh nghiệp trong nước thì sẽ chuyển giao công nghệ, giúp doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng”.

Ngoài ra, các doanh nghiệp tư nhân mong muốn Nhà nước tạo cơ chế khuyến khích mạnh mẽ hơn cho hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D).

Cuối cùng, bà Lan đề xuất cần có cơ chế thúc đẩy sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa Nhà nước-doanh nghiệp-viện-trường để chú trọng hơn vào đầu tư nghiên cứu khoa học. Trong các trường đại học, viện nghiên cứu cũng chưa đặt doanh nghiệp làm trung tâm.

Ông Trịnh Tiến Dũng, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Cơ khí Xây dựng Thương mại Đại Dũng phát biểu tại phiên tọa đàm.

“Để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển bền vững, chúng ta cần tập trung vào ba trụ cột chính của nền kinh tế”, ông Trịnh Tiến Dũng chia sẻ.

“Thứ nhất là đầu tư công và ngân sách nhà nước, trong đó hạ tầng giao thông cần được ưu tiên, đặc biệt là tại các trung tâm kinh tế lớn như TP Hồ Chí Minh và Hà Nội.

Thứ hai là thu hút FDI, nhưng phải đi kèm với chính sách ưu đãi hợp lý và cơ chế giám sát hiệu quả để bảo đảm sự phát triển cân đối, tránh ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp trong nước.

Thứ ba là kinh tế tư nhân - một động lực tăng trưởng quan trọng, cần được quan tâm cải thiện chính sách và tạo điều kiện thuận lợi hơn”.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp là điều kiện tiên quyết để phát triển kinh tế bền vững.

Ông Trịnh Tiến Dũng, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Cơ khí Xây dựng Thương mại Đại Dũng

Cũng theo ông Dũng, để hiện thực hóa các mục tiêu này, cần triển khai đồng bộ một số giải pháp cụ thể, như cần mạnh dạn cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian cấp phép cho các dự án đầu tư. Đồng thời, cần có chiến lược phát triển phù hợp cho từng nhóm doanh nghiệp - từ doanh nghiệp lớn, vừa và nhỏ đến các hộ kinh doanh cá thể. Đặc biệt, các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cần được khuyến khích, hỗ trợ để phát huy nội lực, vươn lên mạnh mẽ hơn trong bối cảnh hiện nay.

Ông cũng nhấn mạnh vai trò của ngoại giao kinh tế trong việc hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam: “Các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài cần tích cực hơn nữa trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp, hỗ trợ mở rộng thị trường, tìm kiếm cơ hội hợp tác và đầu tư ở quốc tế”.

Ông Trịnh Tiến Dũng khẳng định: “Sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp là điều kiện tiên quyết để phát triển kinh tế bền vững. Trong đó, vai trò dẫn dắt của các doanh nghiệp lớn cần được phát huy, đồng thời môi trường kinh doanh cũng phải thật sự thuận lợi, minh bạch và ổn định để tất cả các thành phần kinh tế cùng phát triển”.

Ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Lê Thành phát biểu tại phiên tọa đàm.

Nói về vấn đề “cởi trói” doanh nghiệp tư nhân, ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Lê Thành cho rằng, thời gian qua, Nhà nước khuyến khích doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, nhưng nhiều doanh nghiệp còn e dè về hành lang pháp lý.

Ông đánh giá, cải cách hành chính cần đi thật chắc, cụ thể hóa chứ đừng nói chung. Các vướng mắc của doanh nghiệp cần được giao cho các đơn vị chuyên trách giải quyết triệt để.

Ông Nguyễn Viết Toàn - Chủ tịch Hội doanh nghiệp Tân phú, TP Hồ Chí Minh phát biểu tại phiên tọa đàm.

Ông Nguyễn Viết Toàn - Chủ tịch Hội doanh nghiệp Tân phú, TP Hồ Chí Minh chia sẻ: Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận đất đai và xin phép xây dựng. Do đó, đề xuất chính sách cho phép tăng mật độ xây dựng, giúp các doanh nghiệp này tận dụng hiệu quả quỹ đất hiện có.

Cùng với đó, ông Toàn nhận định về vấn đề thuế nhập khẩu: Hiện nay, thuế nhập khẩu đối với linh kiện, máy móc công nghệ của các doanh nghiệp sản xuất, chế tạo còn rất cao. Vậy nên, đề xuất giảm thuế nhập khẩu đối với linh kiện, máy móc công nghệ để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp này tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu và có cơ hội sáng tạo.

“Mô hình sản xuất tập trung của các nước như Malaysia, Singapore, Trung Quốc đã có mô hình sản xuất tập trung tại các nhà máy rộng từ 200-300m2, thậm chí còn là tòa nhà cao tầng. Từ đó, đề xuất Việt Nam cần xây dựng mô hình tương tự để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sản xuất, chế tạo”, ông Toàn cho hay.

Nêu ý kiến thảo luận, ông Nguyễn Quang Huy, Phó Chủ tịch, Trưởng Văn phòng đại diện Hiệp hội Khởi nghiệp quốc gia, Chủ tịch Quỹ Khởi nghiệp quốc gia VNSIF nhấn mạnh, thúc đẩy phát triển khởi nghiệp và xem khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là then chốt để phát triển kinh tế tư nhân.

Ông Nguyễn Quang Huy, Phó Chủ tịch, Trưởng Văn phòng đại diện Hiệp hội Khởi nghiệp quốc gia, Chủ tịch Quỹ Khởi nghiệp quốc gia VNSIF.

Để phát triển khởi nghiệp, ông Huy đề xuất chia thành 10 thành phần có thể tham gia khởi nghiệp, trong đó có thanh niên, sinh viên, phụ nữ, nông dân, nhà khoa học công nghệ, công nhân viên chức.

Ông cho rằng, hiện nay có rất nhiều người vừa giỏi vừa có kinh nghiệm có thể chuyển đổi để trở thành một lực lượng tham gia khởi nghiệp và trở thành doanh nghiệp trong tương lai. Vì vậy, rất cần sự đồng hành của các cơ quan cũng như các chính sách hỗ trợ nhóm đối tượng này.

Theo đại diện Hiệp hội Khởi nghiệp quốc gia, Nghị định 38 năm 2017 đã bàn rất nhiều về hỗ trợ cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nhưng cho đến nay, theo số liệu tổng hợp, sau 6 năm thực hiện, chỉ mới huy động được vài trăm tỷ đồng để đầu tư cho nhóm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Còn các lực lượng khác chưa thuộc diện hỗ trợ theo Nghị định nên không thể huy động được nguồn lực của xã hội để đầu tư cho khởi nghiệp. Trong khi đó, ngân sách nhà nước, địa phương hay của các bộ, ban, ngành rất khó có thể tham gia để đầu tư vào lĩnh vực mạo hiểm này.

Trong bối cảnh Nghị định 38 đang được bàn để sửa đổi, bổ sung, ông Huy cho rằng phải cởi trói các chính sách, làm thế nào huy động được nguồn lực của xã hội, trong đó có nguồn lực rất lớn từ kiều bào và từ những người đã đầu tư, phát triển kinh doanh làm ăn. Mỗi doanh nghiệp có thể trích một phần nhỏ để đầu tư cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, cho khoa học công nghệ, thì khi ấy mới mong có được các “kỳ lân” như đồng chí Tổng Bí thư chỉ đạo.

“Công nghệ của chúng ta không thua kém gì so với các nước, chúng ta có cơ hội ngang hàng tiếp cận các nền tảng hạ tầng hiện nay như blockchain, AI và các công nghệ mới. Đồng thời, chúng ta cũng có đội ngũ thanh niên trẻ, tiếp cận công nghệ rất nhanh. Với sự chung tay của khối doanh nghiệp đã trưởng thành và khối doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chúng ta có thể làm chủ công nghệ lõi trong tương lai và huy động được nguồn lực rất lớn từ đầu tư nước ngoài”, ông nêu rõ.

Đại diện Hiệp hội Khởi nghiệp quốc gia đề xuất, khi xây dựng quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp trong nước có thể đầu tư 30%, khu vực FDI và kiều bào có thể tham gia mỗi nhóm 20-30%, nhà nước có thể tham gia 30%, như vậy chúng ta có thể huy động được hàng chục tỷ USD từ bên ngoài và từ trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.

Bà Bùi Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể, Bộ Tài chính chia sẻ tại hội thảo.

Bà Bùi Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể, Bộ Tài chính - là cơ quan được giao để chắp bút dự thảo Nghị quyết về kinh tế tư nhân để trình Chính phủ và Trung ương trong tuần sau, chia sẻ sau khi lắng nghe ý kiến của các doanh nghiệp tư nhân.

Bà cho biết, quả thực, các doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn do không rõ ràng về khung pháp lý, lo ngại bị vướng vào vòng pháp lý, do đó, cần phải làm rõ cách thức "không hình sự hóa quan hệ kinh tế" trong Bộ luật Hình sự, cùng với đó, Cục đang phối hợp với ngành Công an để xác định cụ thể các quy định này.

Cục đã tiếp thu nhiều ý kiến của các chuyên gia và doanh nghiệp tư nhân, như: Không phải đợi có khung pháp lý mới được làm các lĩnh vực mới; Dành diện tích tối thiểu trong các khu công nghiệp, khu kinh tế cho doanh nghiệp vừa và nhỏ; Miễn, giảm thuế trong 3 năm đầu cho doanh nghiệp mới; Chính sách bảo lãnh tín dụng theo mô hình của Nhật Bản; Yêu cầu về liên kết, chuyển giao công nghệ đối với FDI; Phân công vai trò rõ ràng giữa doanh nghiệp lớn, vừa và nhỏ.

Ngoài ra, cũng cần hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận thị trường toàn cầu; Cung cấp nền tảng phần mềm miễn phí cho doanh nghiệp siêu nhỏ; Xem xét bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh, áp dụng mức doanh thu nhất định để phải thành lập doanh nghiệp.

Tổng kết những nội dung trọng tâm của Hội thảo, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, qua các bài trình bày và ý kiến phát biểu thảo luận đã giúp nhận diện và đề xuất các vấn đề đang là những bất cập có thể kìm hãm tiềm năng của doanh nghiệp tư nhân.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh.

Trong đó, tập trung vào một số nhóm vấn đề chính. Thứ nhất là nhóm vấn đề thuộc các yếu tố đầu vào, những trở ngại, khó khăn trong việc tiếp cận đất đai, vốn, tín dụng, xử lý bài toán công nghệ.

Nhóm vấn đề thứ hai là các thủ tục hành chính. Ông Hòa cho biết, chúng ta đã đón nhận một tín hiệu rất mạnh mẽ, đó là phấn đấu cắt giảm 30% thủ tục hành chính, và hy vọng rằng quá trình này sẽ diễn ra một cách nhanh chóng, cụ thể.

Để doanh nghiệp tư nhân phát triển, ông Hòa kiến nghị đưa ra KPI cho các bộ, ngành, để xem qua từng bộ, từng lĩnh vực thì tốc độ phát triển và vai trò đóng góp của kinh tế tư nhân qua từng năm như thế nào. Đây sẽ là KPI để đo lường hiệu quả của các cơ quan quản lý nhà nước trong thực thi một quyết sách lớn của Bộ Chính trị.

Cạnh đó, các đại biểu cũng đề xuất, khi áp dụng chính sách, cần có phân nhóm những chính sách dành cho doanh nghiệp đầu ngành, quy mô lớn, tiềm lực lớn, có khả năng dẫn dắt toàn ngành…; nhóm chính sách dành cho doanh nghiệp vừa; nhóm chính sách dành cho doanh nghiệp nhỏ hay các hộ kinh doanh. Những phân nhóm, phân ngạch cũng cần được chuyển hóa thành các KPI để chúng ta đo lường hiệu quả trong quá trình triển khai.

Nhóm vấn đề thứ ba liên quan đến các chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng cần rà soát những chính sách đã ban hành nhưng không phát huy hiệu quả trên thực tế, tìm ra nguyên nhân và tiến hành cải tiến, sửa đổi, bảo đảm các chính sách phải tạo được cơ chế thông thoáng cho doanh nghiệp.

Nhóm vấn đề cuối cùng là tiếp cận đầu tư công. Ông Hòa cho biết, trong 1, 2 năm tới, vai trò dẫn dắt của đầu tư công có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với đất nước chúng ta cũng như các quốc gia đang phát triển. Trong bối cảnh chúng ta đang thực hiện tổ chức lại bộ máy nhằm mục tiêu tiết giảm ngân sách, ông Hòa hy vọng phần tiết giảm đó sẽ chuyển sang cho đầu tư công để thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm cho các doanh nghiệp được tiếp cận đầu tư công một cách thuận tiện, công khai, rõ ràng.