Đề xuất áp giá sàn được đưa ra trong bối cảnh ngành hàng không đang bị ảnh hưởng mạnh mẽ do tác động chưa từng có của dịch Covid-19.
Từ đầu năm 2020 đến nay, đại dịch Covid-19 khiến sản lượng vận chuyển hàng không sụt giảm mạnh (không khai thác toàn bộ các chuyến bay quốc tế; các chuyến nội địa cũng bị cắt giảm mạnh tần suất hoặc giảm đáng kể lượng khách).
Trong khi đó, các hãng hàng không vẫn phải duy trì đội tàu bay với số lượng tương đương, thậm chí lớn hơn số lượng tàu bay năm 2019. Doanh thu bị sụt giảm mạnh trong khi chi phí giảm không đồng tốc với doanh thu dẫn đến các hãng hàng không bị đứt gãy dòng tiền thanh toán.
Đây là những nguyên nhân chính, tác động trực tiếp và tiêu cực đến hiệu quả sản xuất kinh doanh vận chuyển hàng không, gây nguy cơ đe dọa sự tồn tại của các hãng hàng không. Các hãng liên tục phải hạ giá bán để tối đa hóa hiệu suất sử dụng ghế trên tàu bay, tạo dòng tiền duy trì hoạt động kinh doanh.
Ông Đinh Việt Thắng, Cục trưởng Hàng không Việt Nam khẳng định: “Đây là chính sách áp dụng mang tính khẩn cấp, tạm thời nhằm giải quyết khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Khung giá này sát với thực tế về mặt bằng chi phí bình quân của các hãng hàng không Việt Nam; xấp xỉ mức giá cơ bản của dịch vụ đường sắt (ghế ngồi mềm điều hòa) và ngang bằng dịch vụ vận chuyển đường bộ.
Cụ thể, với các đường bay dưới 500 km, đối với nhóm đường bay phát triển kinh tế - xã hội, mức giá tối thiểu đề nghị áp dụng 320 nghìn đồng/vé, tối đa 1,6 triệu đồng vé; nhóm đường bay khác dưới 500 km, mức giá tối thiểu là 340 nghìn đồng, tối đa là 1,7 triệu đồng (một chiều).
Các đường bay từ 500 đến 850 km, mức giá tối thiểu là 440 nghìn đồng và tối đa 2,2 triệu đồng; đường bay từ 850 km đến dưới 1.000km, tương ứng là 560 nghìn đồng và 2,79 triệu đồng. Đường bay từ 1.280 km trở lên, mức giá tối thiểu là 750 nghìn đồng, tối đa là 3,75 triệu đồng.
Do đây là chính sách mang tính chất khẩn cấp, giải quyết tình huống, nên trước mắt, Cục đề xuất thời gian áp dụng chính sách mức giá tối thiểu trong 12 tháng, bắt đầu từ ngày 1/11/2021 hết ngày 31/10/2022.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, đề xuất này được đưa ra trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế của các nước đã hoặc đang thực hiện quy định mức giá tối thiểu đối với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa, nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích của người tiêu dùng; các hãng hàng không và Nhà nước.
Sở dĩ chỉ áp dụng chính sách này trong một năm, theo lý giải của Cục Hàng không Việt Nam, thị trường nội địa sẽ phục hồi sớm hơn thị trường quốc tế và việc phục hồi hoàn toàn trong năm 2023 là khả thi. Ngoài ra, việc xem xét kéo dài chính sách này có thể vẫn thực hiện được nếu thị trường nội địa tiếp tục khó khăn như năm 2021.
Về dài hạn, trong bối cảnh thị trường vận chuyển hàng không phát triển bình thường với sự cạnh tranh sôi động, để phù hợp thông lệ quốc tế, Cục Hàng không Việt Nam đề xuất quản lý giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa theo cơ chế do thị trường tự điều tiết và Nhà nước thực hiện kiểm soát giá bán của các hãng hàng không theo quy định của Luật Cạnh tranh.
Theo đánh giá của Tổng thư ký Hiệp hội vận tải hàng không Việt Nam, Bùi Doãn Nề, về cơ bản, giá do quan hệ cung cầu và thị trường tự quyết định. Giá cả là một công cụ cạnh tranh của doanh nghiệp khi có nhiều nhà cung ứng, còn đối tượng hưởng lợi chính là khách hàng.
Trong điều kiện khó khăn do dịch Covid-19, hàng không và du lịch là những ngành chịu tổn thất nặng nề. Các hãng hàng không đều gặp lỗ lớn từ vận chuyển, kinh doanh hàng không, nay lại đua nhau giảm giá thì càng làm giảm nguồn lực, giảm sức mạnh tài chính.
Ông Nề cũng cho rằng, việc cạnh tranh phải bằng chất lượng dịch vụ, nên cần tính toán kỹ, tránh giảm giá sâu gây thiệt hại trước mắt cũng như lâu dài cho doanh nghiệp.
Liên quan đề xuất của Cục Hàng không Việt Nam về việc điều chỉnh áp giá sàn, chiều 7/9, Bộ Giao thông vận tải đã chính thức có văn bản nêu quan điểm phải xem xét, đánh giá kỹ lưỡng những quy định pháp luật liên quan, phân tích yếu tố tác động đến thị trường và người dân.
Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo điều hành giá quý II2/2021 giữa tháng 8 vừa qua, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã giao Bộ Giao thông vận tải quy định giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa phù hợp quy định pháp luật về hàng không, pháp luật về giá nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích người tiêu dùng, đơn vị cung ứng dịch vụ và quyền lợi của Nhà nước.
Trên cơ sở này, Bộ Giao thông vận tải đã giao Cục Hàng không Việt Nam rà soát, đề xuất khung giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa cho phù hợp với pháp luật về hàng không, pháp luật về giá nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích người tiêu dùng, đơn vị cung ứng dịch vụ và quyền lợi của Nhà nước.
Lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải cho hay, hiện nay, Cục Hàng không Việt Nam đã báo cáo và đề xuất phương án giá sàn. Tuy nhiên, đây là vấn đề có tính tác động rất lớn, nên quan điểm của Bộ là hết sức cẩn trọng, khách quan, có sự tính toán khoa học, đặc biệt phải xem xét, đánh giá kỹ lưỡng những quy định pháp luật liên quan, tác động đến thị trường và người dân, cũng như quyền lợi của Nhà nước và quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp hàng không. Bên cạnh đó, cũng cần đánh giá kỹ lưỡng tác động, ảnh hưởng của dịch bệnh đối với toàn ngành hàng không trong giai đoạn vừa qua và giai đoạn tiếp theo.
Chính vì vậy, Bộ Giao thông vận tải đang chỉ đạo các cơ quan tham mưu nghiên cứu và đưa ra nhiều kịch bản, phương án khác nhau trong đó có đánh giá tác động cụ thể; tổ chức làm việc, xin ý kiến của các Bộ, ngành liên quan, các chuyên gia và người dân để xem xét, quyết định.
