Diễn văn tại lễ kỷ niệm nêu rõ, cách đây 70 năm, ngày 21/5/1954, tại mặt trận đồng bằng Bắc Bộ đã diễn ra trận chiến đấu chống càn oanh liệt, bi hùng của bộ đội ta với binh đoàn chủ lực của quân Pháp tại thôn Chanh Chè, xã Thanh Tâm, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam.
Địch huy động hơn 1.300 quân từ Phủ Lý, bốt Tâng (Thanh Hương), bốt Cõi (Liêm Cần) với sự yểm trợ của 8 máy bay, 50 xe lội nước mở trận càn vào các thôn Chanh Chè, Trà Châu, Khe Đá, Thong, Sở (xã Thanh Tâm).
 |
Các đại biểu dự lễ kỷ niệm. |
Trong các trận chiến đấu đó, quân và dân huyện Thanh Liêm đã phối hợp các đơn vị chủ lực như Đại đoàn 325 và Đại đoàn 320 nhiều lần đánh lui, “bẻ gãy” các cuộc càn quét của địch.
Chiến đấu trong điều kiện bất lợi khi Tiểu đoàn 227 (Trung đoàn 95, Đại đoàn 325) vừa hành quân đến tiếp nhận địa bàn do Trung đoàn 48 (Đại đoàn 320) bàn giao, chưa có điều kiện củng cố công sự, trận địa, lại phải đối đầu với hai binh đoàn mạnh của quân Pháp và ngụy có máy bay, xe lội nước yểm trợ; nhưng với tinh thần quyết chiến, quyết thắng, bộ đội ta được sự phối hợp, giúp đỡ của bộ đội, du kích, nhân dân địa phương đã chiến đấu ngoan cường, tiêu diệt và làm bị thương hơn 300 tên địch, bắn cháy 5 xe các loại, buộc chúng phải rút lui, bảo vệ được nhân dân, làng mạc, mùa màng.
Cay cú với thất bại và thương vong lớn, quân Pháp điên cuồng ném bom, bắn phá dữ dội vào khu vực núi Chùa, nơi tập trung chủ yếu lực lượng của ta. Sau trận càn đó, Trung đoàn 95 đã có 175 cán bộ, chiến sĩ đã anh dũng hy sinh và mất tích, 108 đồng chí bị thương, phần lớn các chiến sĩ quê ở Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế.
Trận chống càn tại Chanh Chè ngày 21/5/1954 là một trong những sự kiện lịch sử hào hùng và bi tráng nhất của Bộ đội chủ lực phối hợp với quân và dân Hà Nam trong kháng chiến chống Pháp.
70 năm qua, vùng núi Chanh Chè, chùa Trà Châu, Nghĩa trang liệt sĩ xã Thanh Tâm là nơi yên nghỉ của hàng trăm liệt sĩ trên khắp mọi miền của Tổ quốc và quê hương Thanh Liêm, những người đã anh dũng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân.
Để tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trong trận chiến đấu chống càn ngày 21/5/1954, Khu di tích lịch sử núi Chùa (xã Thanh Tâm) được xây dựng và hoàn thành vào năm 2011, được công nhận là “Di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh”.
Đây không chỉ là công trình tưởng niệm, tri ân các Anh hùng liệt sĩ, ngợi ca ý chí quật cường, chủ nghĩa anh hùng cách mạng của thế hệ cha, anh vì độc lập, tự do của dân tộc, mà còn là địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống, lịch sử đối với các thế hệ mai sau.
 |
Tại lễ kỷ niệm, lãnh đạo huyện Thanh Liêm đã trao tặng quà các đại biểu là du kích tham gia trận chiến chống càn tại Chanh Chè, xã Thanh Tâm (Thanh Liêm). |
Trước anh linh các anh hùng liệt sĩ, cán bộ và nhân dân huyện Thanh Liêm, cán bộ chiến sĩ các đơn vị quân đội nguyện tiếp nối sự nghiệp vẻ vang của thế hệ cha anh đi trước, chung sức, chung lòng, đoàn kết thống nhất, nỗ lực phấn đấu, quyết tâm xây dựng quê hương Thanh Liêm luôn ổn định về chính trị, giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng - an ninh, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; thường xuyên quan tâm, chăm lo thực hiện ngày càng tốt hơn chính sách hậu phương quân đội.
