Hà Nam đưa nước sạch về nông thôn

Ðếm  năm 2005, tỷ lệ hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch ở Hà Nam là rất thấp. Giai đoạn  2001- 2005, mặc dù UBND tỉnh quyết định tăng mức hỗ trợ đầu tư cho các công trình nước sạch song do nhiều nguyên nhân, tỷ lệ tăng không cao. Năm 2005, tỷ lệ hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch mới đạt 60%. Vào thời điểm đó, toàn tỉnh có 47 công trình nước sạch tập trung nhưng chỉ có 36 công trình hoạt động, còn 11 công trình gần như bỏ hoang, không hoạt động. Trong khi đó, nguồn nước mặt, nước ngầm bị ô nhiễm nặng nề. Nguồn kinh phí đầu tư cho các chương trình nước sạch cũng còn ít, lại dàn trải nên kém hiệu quả. Hầu hết các địa phương không huy động được vốn đối ứng cho các dự án được duyệt. Mặt khác công tác quản lý sau đầu tư cũng không hiệu quả.

Trước tình hình đó, UBND tỉnh Hà Nam đã cho xây dựng đề án phát triển nước sạch nông thôn giai đoạn 2006- 2010 và đây được coi là đề án trọng tâm của ngành, có ý nghĩa to lớn trong việc cải thiện đời sống sinh hoạt của người dân nông thôn. Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường tỉnh được giao nhiệm vụ thực hiện đề án. Mục tiêu lớn nhất của dự án là đến năm 2010, tỷ lệ hộ dân dùng nước sạch hợp vệ sinh đạt 75%, trong đó dùng nước từ công trình tập trung tăng 16,3% so với năm 2005, dùng nước từ giếng khoan giảm 1,3% so với năm 2005... Nguồn vốn thực hiện đề án trong 4 năm là 128,5 tỷ đồng. Nhưng trên thực tế, tổng số vốn huy động và khai thác đạt 163,45 tỷ đồng, đạt 127,5% so với kế hoạch đề án xây dựng, trong đó vốn từ chương trình mục tiêu quốc gia là 61,55 tỷ đồng, vốn có mục tiêu của Chính phủ là 86 tỷ đồng; vốn doanh nghiệp và nhân dân các địa phương đóng góp là 41 tỷ đồng. Trong quá trình triển khai từ năm 2006 - 2010 đã đạt được những thành quả nhất định. Năm 2007, do là năm đầu thực hiện đề án nên tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch tăng không nhiều và chỉ có hai dự án nước sạch nông thôn được triển khai và đưa vào sử dụng. Trong năm 2008, tỷ lệ hộ dân dùng nước sạch đã tăng 3%, đạt kế hoạch đề ra với nhiều công trình nước sạch được đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng tại xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên; xã Thanh Hải, huyện Thanh Liêm... Ðến năm 2009, thêm nhiều công trình nước sạch khác được đưa vào sử dụng, đưa tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sách nông thôn của toàn tỉnh lên con số 70%. Năm 2010 là năm cuối cùng thực hiện đề án nước sạch giai đoạn 2006- 2010 và nhiệm vụ phải thực hiện là tăng tỷ lệ hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch lên 5%, đạt mục tiêu 75% theo đề án đề ra.

Trong những năm đầu thực hiện, tiến độ dự án còn chậm là do những vướng mắc về vốn và cơ chế thực hiện. Tuy nhiên từ năm 2008 đến nay, tiến độ thực hiện bảo đảm yêu cầu. Giám đốc Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường tỉnh Hà Nam Nguyễn Văn Thư cho rằng: Nguyên nhân là do từ năm 2008, đề án có nguồn vốn hỗ trợ từ trung ương và có các doanh nghiệp tham gia; công tác tham mưu, xây dựng kế hoạch, xây dựng dự án được thực hiện đúng, chính xác, có tính khả thi cao. Ðồng thời, các dự án khi xây dựng đã được các cấp, các ngành và nhân dân địa phương ủng hộ nên việc thu hồi đất làm công trình nước sạch tập trung rất thuận lợi. Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Thư cũng nêu rõ những khó khăn gặp phải trong quá trình triển khai dự án: Nguồn vốn thực hiện chủ yếu vận động từ trung ương và chỉ khi có các doanh nghiệp tham gia đối ứng. Trong khi đó các doanh nghiệp chủ yếu chọn khu vực có tiềm năng sử dụng nước để đầu tư nên các công trình cần sửa chữa ở vùng khó khăn lại không có doanh nghiệp tham gia thực hiện. Ðiều đó cũng ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu về nước sạch đã được đề ra trong dự án.

Theo dự kiến, đến năm 2020, 100% số dân nông thôn trong toàn tỉnh Hà Nam sẽ được sử dụng nước sạch đạt tiêu chuẩn quốc gia. Ðể đạt được các mục tiêu đó, trong những năm tiếp theo, tỉnh cần tập trung mọi nguồn lực hoàn thành việc đầu tư, sửa chữa nâng cấp các công trình trong kế hoạch; Huy động mọi nguồn vốn vì nhu cầu xây dựng mới và sửa chữa các công trình cũ là rất lớn. Ðồng thời UBND tỉnh cũng cần chỉ đạo các ngành chức năng phối hợp giải quyết nhanh các thủ tục về phê duyệt dự án, cấp đất, quy hoạch, đánh giá lại tài sản cũ để dự án sớm triển khai.