Sở dĩ nói như vậy là vì, trong năm 2014, toàn thành phố có gần 25 nghìn người chấp hành xong án phạt tù nhưng có đến 10 nghìn người chưa có việc làm. Cho đến nay, vẫn chưa thể thống kê được là đã có thêm bao nhiêu người có việc làm, có thu nhập ổn định. Và không có thu nhập chính đáng, lương thiện để bảo đảm cuộc sống, khả năng quay lại con đường lầm lỗi là rất cao. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó. Như là, phần lớn số người chấp hành xong án phạt tù không có tay nghề, trình độ học vấn thấp nên không dễ tìm được việc làm ổn định. Một số khác hoặc có điều kiện lao động sản xuất nhưng không có vốn sản xuất, kinh doanh để ổn định cuộc sống. Bên cạnh đó, xã hội vẫn có cái nhìn kỳ thị đối với những người từng vào tù, ra tội. Nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh thường không mặn mà tiếp nhận những đối tượng này vào làm việc. Có nơi vượt qua được định kiến tiếp nhận hay giúp đỡ các đối tượng một thời lầm lỗi bằng cách tạo điều kiện cho họ lập đội xe ôm, hay cắt tóc, rửa xe… nhưng khi biết đây là những người có tiền án, nhiều khách hàng lảng tránh, không sử dụng dịch vụ của họ.
Chính phủ đã có Nghị định số 80/2011/NĐ-CP ngày 16-9-2011 quy định các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt, trong đó nêu rõ trách nhiệm của các bộ, ngành và chính quyền các cấp đối với việc dạy nghề, giải quyết việc làm cho người chấp hành xong án phạt tù cùng các biện pháp hỗ trợ hoạt động tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù như khuyến khích các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện các hoạt động tư vấn, dạy nghề, giới thiệu việc làm, giúp đỡ những người chấp hành xong án phạt tù tái hòa nhập cộng đồng; khuyến khích việc tiếp nhận người chấp hành xong án phạt tù vào làm việc trong các cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh. Cũng theo nghị định này, các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân tham gia quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù được ưu tiên thuê nhà, cơ sở hạ tầng của Nhà nước theo quy định của pháp luật để thành lập các cơ sở giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù tái hòa nhập cộng đồng… Thành phố đã kêu gọi cộng đồng chung tay giúp đỡ và tạo nhiều điều kiện thuận lợi, hỗ trợ người chấp hành xong án phạt tù một cách thiết thực như xây dựng mô hình 5+1 (5 ban ngành, đoàn thể và gia đình giúp đỡ người mãn hạn tù), mô hình xe bánh mì cộng đồng, mô hình tổ dân phố nghĩa tình cảm hóa, giúp đỡ người lầm lỗi… Tuy nhiên, số người có việc làm so với số người hết hạn tù là quá ít ỏi. Thành phố cũng đã có chủ trương cho các đối tượng này vay vốn để tự tạo việc làm, nhưng hạn mức cho vay quá thấp từ một triệu đến vài triệu đồng, cho nên hiệu quả không cao. Số lượng người vay chỉ đạt con số vài trăm người.
Để giúp những người tù được đặc xá hay đã chấp hành xong án phạt có thể tái hòa nhập cộng đồng một cách hiệu quả thì vấn đề mấu chốt là phải giúp họ có việc làm lương thiện, ổn định. Muốn vậy, thành phố cần tập trung chỉ đạo các sở, ngành và các cơ quan có liên quan nâng cao hiệu quả các dự án dạy nghề, chú trọng hỗ trợ dạy nghề, giới thiệu việc làm cho người mãn hạn tù. Các quận, huyện và ban, ngành cần tăng cường vận động doanh nghiệp tiếp nhận người chấp hành xong án phạt tù vào làm việc, trợ vốn, giúp sinh kế cho họ đứng lên làm lại cuộc đời. Được biết, thành phố vừa chỉ thị Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp Ban Tuyên giáo Thành ủy, các cơ quan báo, đài tuyên truyền sâu rộng về công tác đặc xá trên các phương tiện thông tin đại chúng. UBND các quận, huyện phối hợp với các cơ quan liên quan triển khai thực hiện có hiệu quả các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù, trong đó có người được đặc xá; tiếp tục theo dõi, quản lý, giáo dục, giúp đỡ, dạy nghề và tạo việc làm cho người được đặc xá trở về cộng đồng. Đối với những người được đặc xá có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn cần vận động các ngành, đoàn thể, tổ chức kinh tế - xã hội quan tâm giúp đỡ họ vay vốn làm ăn, ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng. Cùng với đó, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền để xóa bỏ những định kiến, kỳ thị của những người chung quanh để những người ra tù gạt bỏ mặc cảm, nỗ lực vươn lên trở thành những công dân tốt. Làm được điều đó chính là đã góp phần đáng kể vào công tác phòng ngừa tội phạm trên địa bàn thành phố.
