Ðừng để "đầu voi, đuôi chuột"

Án binh bất động

Ngày đầu ra quân, chỉ có 35 tỉnh, thành phố triển khai cân xe bằng bộ cân lưu động do Tổng cục Ðường bộ Việt Nam cấp. Quyền Tổng cục trưởng Ðường bộ Việt Nam Nguyễn Ðức Thắng đánh giá: Các tỉnh phía bắc và miền trung thực hiện việc kiểm soát tải trọng tương đối tốt, vùng Tây Nguyên, Tây Nam Bộ triển khai chậm, một số nơi ngoài cân xe bằng bộ cân lưu động được cấp, vẫn sử dụng thêm bộ cân xách tay như Hà Nội, Hà Nam, Phú Thọ, Kon Tum,... Tuy nhiên, vẫn còn nhiều địa phương chưa có "động tĩnh" gì do khó khăn về biên chế, kinh phí cũng như vị trí đặt cân và hạ tải. Tổng cục đã có công văn đề nghị Bộ Giao thông vận tải (GTVT) báo cáo Thủ tướng biểu dương các địa phương đã triển khai sớm việc cân xe từ ngày 1-4, đồng thời chấn chỉnh, phê bình các địa phương chậm hoạt động, gồm: Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Quảng Trị, An Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bạc Liêu,... Một số địa phương gặp vướng mắc, khó khăn về vị trí đặt trạm cân, không có điểm phù hợp, mặt đường không đủ độ cứng, bằng phẳng, khiến thiết bị cân thiếu chính xác và dễ hư hỏng. Khi có mưa nhỏ, bàn cân bị ẩm dẫn đến chập, sai số lớn, điển hình như ở Thanh Hóa, Hà Nam, Quảng Bình, Phú Thọ, Hải Phòng,... Tuy nhiên, cũng cần phải xem xét, đánh giá về chất lượng các bộ cân lưu động, bởi ngay trong ngày đầu, nhiều bộ cân có hiện tượng trục trặc, treo máy, gây ức chế cho cả lực lượng chức năng và các lái xe, làm chậm quá trình thông xe qua trạm.

Trong gần một tuần các địa phương tiến hành cân xe, đã xuất hiện tình trạng các chủ hàng và lái xe "án binh bất động" dõi theo các động thái của cơ quan chức năng, một số phương tiện cố tình "né" trạm. Chính vì thế, Tổng cục Ðường bộ Việt Nam yêu cầu các địa phương phải duy trì thường xuyên, chia làm ba ca liên tục 24/24 giờ, có biện pháp quyết liệt hơn để ngăn chặn triệt để tình trạng các xe "ăn vạ" trước trạm cân. Cơ quan chức năng hoàn toàn có thẩm quyền buộc các xe vượt tải phải vào trạm cân, nhưng qua thực tế, một số địa phương tỏ ra lúng túng, bất lực trước cảnh lái xe "xếp hàng" trên đường dài hàng km, gây áp lực ùn tắc để buộc cơ quan chức năng dỡ trạm. Ở Phú Yên, việc cân xe chỉ tiến hành được trong ngày 1-4, hôm sau đành phải ngừng do quốc lộ (QL) 1 bị ùn tắc nghiêm trọng.

Ðáng chú ý, ngày đầu ra quân, tại TP Hải Phòng xảy ra việc lái xe vi phạm, không chấp hành hiệu lệnh của lực lượng thực thi nhiệm vụ, phá hỏng thiết bị cân. Xe ô-tô BKS 15C - 056.18 kéo rơ-moóc BKS - 15R 021.15 do lái xe Nguyễn Văn Pháp, sinh năm 1977, trú tại huyện Kim Ðộng (Hưng Yên) đã cố tình lao vào trạm cân khiến trạm hư hỏng. Vụ việc gây đình trệ kế hoạch kiểm soát tải trọng xe ngay trong chiều 1-4 tại Hải Phòng. Tổng cục Ðường bộ Việt Nam đã điều động ngay thiết bị cân dự phòng thay thế để duy trì hoạt động liên tục trên QL 5, đồng thời đề nghị TP Hải Phòng chỉ đạo Công an thành phố khẩn trương điều tra, xử lý nghiêm đối với lái xe cố tình làm hỏng trạm cân, truy cứu trách nhiệm hình sự và buộc bồi thường thiết bị cân mới.

Phải quyết tâm đến cùng

Ngay trong ngày 1-4, ngành giao thông đã thành lập tám đoàn công tác, kiểm tra công tác cân tải trọng ở một số địa phương. Theo kết quả kiểm tra, đánh giá, tại những nơi có hoạt động kiểm tra tải trọng xe, lượng xe quá tải giảm hẳn. Từ đầu tháng 1 đến hết tháng 3, theo báo cáo của 16 địa phương, kiểm tra hơn 5.000 xe, phát hiện và xử lý hơn 2.300 xe quá tải. Theo khảo sát của chúng tôi tại một số điểm cân, lượng xe tải đi qua các khu vực đặt trạm giảm đáng kể. Nhiều xe tải đã chủ động tháo bỏ tấm phủ thùng xe để chứng minh xe không chở hàng hoặc chở ít hàng hóa. Một số lái xe chở hàng rời vượt tải trọng đã tự bốc dỡ, san tải trước, còn các xe chở dưa hấu từ phía nam ra không san tải được đành "nằm im" chờ thời cơ. Phó Chánh Thanh tra Sở GTVT Phú Thọ Lê Quang Hạ thừa nhận, trên phạm vi toàn quốc, việc kiểm soát tải trọng xe thiếu đồng bộ, nơi chặt, chỗ lỏng. Ðơn cử, đợt kiểm tra tải trọng lưu động giữa tháng 3 vừa qua, tại ngã ba Tiên Kiên (huyện Lâm Thao), đội liên ngành kiểm soát tải trọng xe phát hiện 72 xe quá tải từ Quảng Ngãi ra, "lọt lưới" qua nhiều tỉnh rồi mới bị phát hiện ở Phú Thọ. Vì thế, nếu không có sự vào cuộc đồng bộ của các địa phương, hiệu quả việc kiểm soát tải trọng sẽ chỉ như "bắt cóc bỏ đĩa". Tại điểm cân trên QL 1 ở xã Vạn Ðiểm (huyện Thường Tín, Hà Nội), lực lượng chức năng đã xử phạt xe tải BKS 82C - 004.57 do có tải trọng 17 tấn, nhưng chở tới 25 tấn dưa hấu. Lái xe cho biết: Tôi chỉ chở thuê cho chủ hàng, nếu biết xử lý nghiêm thế này đã không dám nhận nhiều hàng thế. Bây giờ bị phạt sáu triệu đồng, tước bằng lái hai tháng và buộc phải hạ tải. Số dưa hấu hạ tải chờ đem được lên biên giới bán sẽ hỏng hết. Chánh Thanh tra giao thông Hà Nội Hoàng Văn Giáp khẳng định: Có một số trường hợp xe quá tải rất khó xử lý như chở hàng đông lạnh, công-ten-nơ kẹp chì hay chở nông sản. Tuy nhiên, về nguyên tắc, đối với hàng hóa tươi sống hoặc hoa quả nếu quá tải, theo quy định buộc phải hạ tải. Vì vậy, chúng tôi khuyến cáo các chủ hàng, chủ phương tiện, lái xe phải tự giác chấp hành, khi vi phạm dứt khoát phải xử lý. Chủ hàng, lái xe mặc dù bị thiệt hại, nhưng thiệt hại của một vài cá nhân sẽ không so sánh được với việc hư hỏng hệ thống cầu đường trên toàn quốc, coi thường và làm rối loạn kỷ cương.

Bộ trưởng Giao thông vận tải Ðinh La Thăng nhận định, quá trình thí điểm kiểm soát tải trọng xe thời gian qua ở một số địa phương hiệu quả còn thấp, xe quá tải vẫn ngang nhiên bất chấp trạm cân. Nguyên nhân là do việc xử phạt của các cơ quan chức năng chưa nghiêm. Vì vậy, phải quyết tâm làm đến cùng, làm thường xuyên, liên tục, túc trực ba ca, không thể chỉ làm một vài ngày mà phải kéo dài trong nhiều tháng, xem lái xe còn nghe ngóng và "thi gan" được không. Bằng mọi cách, phải ngăn chặn bằng được nạn xe quá tải, không được để những đoàn "xe vua" lọt qua trạm cân. Quyết không để tình trạng cứ vào ban đêm, khi trạm cân ngừng hoạt động, xe quá tải lại đua nhau ùn ùn chạy. Mặt khác, phải quản lý chặt chẽ, không để những chuyện tiêu cực xảy ra tại các trạm cân. Chậm nhất, sau một tuần kể từ ngày 1-4, tất cả các tỉnh phải triển khai việc kiểm soát tải trọng.

Theo chỉ đạo của Bộ GTVT, Tổng cục Ðường bộ Việt Nam đã đề nghị các Sở GTVT ưu tiên bố trí kinh phí cho hoạt động kiểm soát tải trọng; nhanh chóng thành lập trạm kiểm tra tải trọng xe, chủ động xây dựng định biên để bố trí lực lượng và kinh phí. Công tác kiểm soát tải trọng cần tập trung trên một số quốc lộ chính có lưu lượng xe quá tải lớn, đồng thời tuần tra, xử lý nghiêm các xe tránh trạm, vượt trạm cân; ưu tiên ngăn chặn ngay từ đầu nguồn hàng (bến cảng, cửa khẩu, mỏ vật liệu, khu công nghiệp, chế xuất). Các địa phương phải duy trì liên tục sự hoạt động của trạm cân, có biện pháp ngăn chặn biểu hiện tiêu cực, kiên quyết kỷ luật và thay thế những tổ chức, cá nhân không làm đúng trách nhiệm được phân công.

Bài và ảnh: MINH TRANG

Việc kiểm soát tải trọng cần thực hiện từ gốc. Chính phủ đã phê duyệt đề án tổng thể kiểm soát tải trọng xe, tiến hành từng khâu từ việc nhập khẩu phương tiện, đăng kiểm, đến việc quy định rõ trách nhiệm của các nguồn hàng, chủ cảng, chủ mỏ, chủ công trình trong việc bảo đảm đúng tải trọng. Tuy nhiên, việc thực hiện chưa triệt để, nên hiện phải kiểm soát, xử lý trên đường. Muốn làm triệt để vấn đề kiểm soát tải trọng, cần siết chặt các quy định một cách đồng bộ, dứt điểm từng khâu và có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương. NGUYỄN XUÂN CƯỜNG (Phó Tổng cục trưởng Ðường bộ Việt Nam)

Với sự ra quân đồng loạt của các địa phương trên cả nước và tám đoàn kiểm tra của Tổng cục Ðường bộ Việt Nam, đang có tình trạng nhiều lái xe tải, chủ hàng, chủ phương tiện chống đối bằng cách "nằm im nghe ngóng". Vì thế, vấn đề hiện nay là liệu chúng ta có quyết tâm làm đến cùng hay không, hay chỉ ra quân một vài ngày rồi thôi. Nếu quyết tâm làm, phải kết nối hàng loạt các phương thức khác một cách đồng bộ, tránh để xảy ra hệ lụy giá cước vận tải sẽ đồng loạt tăng lên từ tác động của việc cân xe. TS KHUẤT VIỆT HÙNG (Vụ trưởng Vận tải - Bộ GTVT)