Theo Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai, hiện nay nhu cầu sử dụng vật liệu san lấp để thi công các công trình trọng điểm quốc gia và của tỉnh rất cấp thiết với khoảng 21,5 triệu m3.
Để có nguồn vật liệu san lấp cung cấp cho các dự án, tỉnh Đồng Nai đã quy hoạch và khoanh định không đấu giá quyền khai thác khoáng sản 107 khu vực với tổng diện tích 1.092ha để các nhà thầu thi công lựa chọn, lập hồ sơ xin khai thác vật liệu san lấp.
Tuy nhiên, do vướng mắc về pháp luật khoáng sản, đầu tư, đất đai chỉ có 2 nhà đầu tư tham gia và được cấp giấy phép vật liệu san lấp, trữ lượng 920 nghìn m3 đất san lấp. Thế nhưng, cả 2 mỏ này đang tạm ngưng hoạt động do chưa hoàn thiện thủ tục đất đai để ký hợp đồng thuê đất.
Quá trình áp dụng cơ chế đặc thù trong thực hiện cấp giấy phép khai thác vật liệu san lấp cũng gặp nhiều vướng mắc. Cụ thể, nhà thầu phải thực hiện đầy đủ thủ tục đất đai, đầu tư, môi trường, tự thỏa thuận đền bù, giải phóng mặt bằng.
Sau khi đã khai thác khoáng sản đủ khối lượng cung cấp cho dự án, nhà thầu có trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ cải tạo, phục hồi môi trường, bàn giao mỏ khoáng sản và đất đai để địa phương quản lý. Điều này, dẫn đến nhà thầu phải tự thỏa thuận với người dân đẩy chi phí giá thành lên cao để có nguồn vật liệu phục vụ dự án.
Ngoài ra, sau thời gian 2 năm khai thác xong phải bàn giao đất cho nhà nước, gây khó khăn trong quá trình thực hiện và chưa tạo sự đồng thuận của người dân quản lý sử dụng đất.
Từ những khó khăn nêu trên, Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, các Bộ Tài nguyên và Môi trường, Giao thông vận tải chấp thuận cho tỉnh thí điểm thực hiện đăng ký thu hồi vật liệu san lấp trong quá trình thực hiện phương án cải tạo đất nông nghiệp, từ năm 2023 đến 2025, đối với khối lượng đất đăng ký thu hồi vật liệu san lấp phục vụ các công trình trọng điểm quốc gia và công trình đầu tư công của tỉnh.
Sau thời gian thí điểm, tỉnh Đồng Nai tổng hợp đánh giá kết quả thực hiện báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường để làm cơ sở xem xét bổ sung vào dự thảo Luật Khoáng sản sửa đổi.
 |
Khai thác vật liệu san lấp phục vụ thi công dự án cao tốc Phan Thiết-Dầu Giây. |
Đối với các khu vực khai thác vật liệu phục vụ công trình trọng điểm theo cơ chế đặc thù chấp thuận cho nhà thầu không phải thực hiện các thủ tục liên quan đến đất đai, đầu tư theo quy định; các khu vực này không phải phù hợp với quy hoạch khoáng sản, xây dựng và sử dụng đất.
Nhà thầu thực hiện theo hình thức tự thỏa thuận bằng văn bản với người dân có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã để được khai thác khoáng sản trên diện tích đất đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Sau khi hoàn thành khai thác vật liệu san lấp đủ khối lượng cung cấp cho dự án, nhà thầu có trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ cải tạo, phục hồi môi trường, diện tích đất sau khai thác được giao lại cho người dân đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tiếp tục quản lý.
Trước mắt, Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai kiến nghị chấp thuận cho tỉnh Đồng Nai tiếp tục gia hạn 3 dự án cải tạo đất làm vật liệu san lấp tại thị trấn Long Giao, huyện Cẩm Mỹ, để phục vụ dự án đường cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu và các công trình đầu tư công của tỉnh.
