Người dân bức xúc
11 giờ 30 phút ngày 14-10, chúng tôi có mặt tại xóm Hang Đá, cũng là lúc người dân nơi đây đi làm đồng về. Bà con có thái độ khá gay gắt bởi những nỗi niềm gói kín đã lâu mà chẳng biết kêu với ai. Gặp chúng tôi, họ như được “cởi tấm lòng”, từng người dân ở đây đều cố giãi bày để giải tỏa sự bức xúc. Anh Nguyễn Văn Tiến, Trưởng xóm Hang Đá kể: Có lần cái ấm nước nhà tôi để trên mặt tủ, sau tiếng nổ mìn, ấm rơi xuống bàn vỡ cả nắp. Xóm cũng nhiều lần kiến nghị với phía Công ty CP Cát Hải, nhưng cứ yên được một thời gian thì “các bác ấy” lại làm đùng một quả gây chấn động cả vùng núi yên tĩnh này, khiến từ người già đến người trẻ đều bức xúc. Có những tiếng nổ mìn mà tôi nghe thấy inh cả tai kèm theo tiếng kêu tanh tách của đất đá dội trên mái nhà. Chưa kể, có lần mìn nổ xong đá văng xuống ruộng dưới chân núi khiến bà con đang làm đồng phải chạy tán loạn. Năm 2014, mìn nổ, đá nhỏ bắn văng ra các ruộng của xóm làm chết lúa, chúng tôi kéo nhau ra công ty đề nghị bồi thường cho bà con nhưng công ty chả có ý kiến gì.
Bà Nguyễn Thị Dìu kể tiếp: “Chúng tôi đang sống yên bình qua mấy chục năm, tự nhiên từ năm 2009 đến nay, có công ty nổ mìn khai thác đá làm chúng tôi thấy chẳng còn bình yên nữa. Có lần gia đình tôi đang ăn cơm trưa, cháu nội tôi bốn tuổi đang ngủ ngon giấc trong màn, có tiếng nổ mìn to quá khiến cháu tôi giật mình hốt hoảng bật dậy khóc toáng lên. Bực mình lắm các bác ạ, nhưng chúng tôi cũng chẳng biết kêu với ai”. Ông Bùi Thành Đội, người dân xóm Hang Đá, chỉ lên hiên nhà mình nói với chúng tôi: Đấy các anh xem, nhà bê-tông cốt thép mà còn bị nứt như thế. Chúng tôi hiểu rằng, giờ thì cũng chẳng thể cấm phía công ty nổ mìn khai thác đá, nhưng chỉ cần họ nổ nhỏ hơn để không ảnh hưởng đến nhà dân chúng tôi thôi...
Theo người dân xóm Hang Đá, từ năm 2009 đến nay, Công ty CP Cát Hải trong quá trình nổ mìn với khối lượng lớn để khai thác đá đã gây ảnh hưởng xấu đến đời sống của nhân dân, đất đá văng xuống ruộng, dư chấn gây rạn nứt nhà cửa, các công trình dân sinh trong xóm. Người dân đã nhiều lần có ý kiến với UBND xã, đại biểu HĐND xã Cư Yên, HĐND huyện Lương Sơn, HĐND tỉnh Hòa Bình qua các kỳ tiếp xúc cử tri nhưng vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng.
Cần sớm có giải pháp khắc phục
Qua khảo sát thực tế tại mỏ đá của Công ty CP Cát Hải đang khai thác thì chỉ cách nhà dân của xóm Hang Đá khoảng 300m đến 400 m đường chim bay. Việc nổ mìn khai thác đá của doanh nghiệp gây dư chấn ảnh hưởng đến các công trình xây dựng và đời sống của nhà dân khu vực bên kia dãy núi. Công ty CP Cát Hải bắt đầu khai thác mỏ đá từ năm 2009 đến nay. Theo giấy phép sử dụng vật liệu nổ được UBND tỉnh Hòa Bình cấp ngày 27-6-2013 đến hết tháng 6-2016, có quy định thời điểm nổ mìn hai lần/ngày: sáng từ 11 giờ đến 12 giờ; chiều từ 16 giờ đến 17 giờ.
Tại đây, ông Vũ Tấn Đạt, Giám đốc điều hành kiêm chỉ huy nổ mìn của Công ty CP Cát Hải cho biết: Công ty hoạt động hoàn toàn theo đúng quy định trong giấy phép do UBND tỉnh Hòa Bình cấp. Tuy nhiên, có thể do địa chất, kết cấu công trình… nên khách quan mà nói thì việc nổ mìn khai thác đá có ảnh hưởng đến các hộ dân nhưng chưa đến mức nghiêm trọng. Bởi vậy, trong giấy phép được cấp, chúng tôi được phép nổ tối đa mỗi lần là 350 kg thuốc nổ, nhưng ý thức được sự ảnh hưởng trên cho nên mỗi lần nổ, chúng tôi chỉ sử dụng tối đa là 340kg. Hiện nay, công ty rút còn 200 kg/lần nổ. Nếu bà con vẫn phản ánh thì phía công ty không thể rút xuống 100 kg mỗi lần nổ được. Vì nổ nhỏ rất tốn công sức mà lại không phá được đá, dẫn tới việc khai thác không hiệu quả. Hiện nay, theo quy định mới, hằng năm công ty phải đóng rất nhiều khoản thuế, trong đó riêng khoản thuế quyền khai thác đá là hơn 1,9 tỷ đồng.
Chủ tịch UBND xã Cư Yên Nguyễn Đức Thân cho biết, nhà ông nằm ở phía bên kia núi, nên cũng chịu ảnh hưởng trực tiếp của tiếng nổ mìn của Công ty CP Cát Hải. Việc nổ mìn làm nứt một số nhà dân là có. Trước tình hình trên, rất cần phía công ty điều chỉnh mức nổ mìn cho phù hợp. UBND xã kiến nghị các cơ quan quản lý cần tổ chức các đợt kiểm tra định kỳ để có giải pháp khắc phục sao cho vừa bảo đảm lợi ích của doanh nghiệp vừa không gây ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt của người dân.
Theo đánh giá của UBND huyện Lương Sơn, Công ty CP Cát Hải là doanh nghiệp có đóng góp ngân sách lớn cho địa phương và luôn tích cực tham gia các hoạt động xã hội. Tuy nhiên, điều người dân mong muốn là việc nổ mìn của doanh nghiệp này không ảnh hưởng đến cuộc sống yên bình của họ. Trao đổi với chúng tôi về sự việc trên, lãnh đạo Sở Công thương tỉnh Hòa Bình cho biết: Sở chưa nhận được thông tin về vụ việc trên. Trước thông tin phản ánh về thực trạng này, sở sẽ phối hợp Sở Tài nguyên và Môi trường, Công an tỉnh tiến hành kiểm tra, khảo sát, sớm tìm ra giải pháp khắc phục để bà con xóm Hang Đá yên tâm sinh sống. Rất cần các cơ quan chức năng tỉnh Hòa Bình sớm vào cuộc để khảo sát, đánh giá, tìm ra nguyên nhân và có biện pháp khắc phục kịp thời.
