Dầu ăn và nước mắm ít có khả năng chứa 3-MCPD

- Có thể hiểu như thế nào về cơ chế làm xuất hiện chất 3-MCPD trong nước tương cũng như một số sản phẩm khác? Tác hại của chất này đối với sức khỏe con người?

Thạc sĩ Phạm Kim Phương – Giám đốc Trung tâm dịch vụ phân tích thí nghiệm (Sở Khoa học Công nghệ TP Hồ Chí Minh):

Độc tố 3-MCPD thường có mặt trong các loại xì dầu, nước tương. Nó sinh ra trong quá trình thủy phân đạm thực vật (trong quá trình sản xuất nước tương, đây là khâu thủy phân đạm trong khô dầu đậu nành) bằng acid. Trong quá trình này, chất béo khô dầu đậu nành sẽ tác dụng với HCl và sinh ra 3-MCPD. Các nghiên cứu trên chuột cho thấy, nếu nhập vào cơ thể một lượng đủ lớn và thường xuyên có thể gây ung thư. Chính vì vậy, nhiều nước, nhất là các nước châu Âu ban hành tiêu chuẩn kiểm soát rất nghiêm ngặt đối với 3-MCPD.

Từ tháng 3-2005, Bộ Y tế Việt Nam cũng đã ban hành quy định về hàm lượng chất 3-MCPD trong nước tương, dầu hàu và xì dầu, theo đó hàm lượng quy định là 1mg/kg. Tuy nhiên việc kiểm tra các sản phẩm để xem lượng 3-MCPD có vượt chuẩn hay không chỉ được thực hiện khi có đơn khiếu nại về vấn đề này. Đối với sản phẩm ngoại, nhà nhập khẩu phải xuất trình được các bằng chứng (của nước xuất khẩu) là sản phẩm không chứa 3-MCPD vượt mức cho phép.

- Sau nước tương, người tiêu dùng đang đặt mối nghi vấn sang cả nước mắm, và các loại dầu ăn nói chung, hơn bao giờ hết, họ rất cần những ý kiến có căn cứ chính xác của các nhà khoa học?

Thạc sĩ Phạm Kim Phương: Cho đến giờ này, chúng tôi chưa thể có ý kiến gì chắc chắn về chất lượng các sản phẩm nói trên khi nhà nước chưa có sự kiểm soát chặt chẽ. Ngay cả việc phân tích mẫu mà trung tâm tôi đang làm cũng chỉ làm theo nhu cầu khách hàng, ai thích đến phân tích thì đến chứ chưa có quy định bắt buộc. Riêng về vấn đề 3-MCPD thì trước mắt có thể nói rằng, qua phân tích một số nước mắm sống, chúng tôi không thấy có 3-MCPD. Với dầu ăn thì người tiêu dùng có thể yên tâm loại bỏ nghi vấn 3-MCPD, vì quy trình làm dầu ăn là ép dầu trực tiếp từ hạt nguyên liệu, không qua quá trình thủy phân bằng acid với nguyên liệu là bánh dầu như nước tương.

GS-TS Chu Phạm Ngọc Sơn (chuyên gia nghiên cứu Trung tâm Đào tạo và phát triển sắc ký TP Hồ Chí Minh): Trước đây, tôi có làm phân tích trên một vài mẫu nước mắm sống thì không thấy có 3-MCPD (nhưng không thể loại trừ khả năng xuất hiện chất này sau quá trình phân hủy nhiệt). Riêng dầu ăn, theo tôi, không có lý do gì để phát hiện chất 3-MCPD trong dầu ăn cả.

- Việc trấn an người tiêu dùng là rất cần thiết khi chính các nhà sản xuất chân chính cũng đang bị ảnh hưởng rất lớn từ tâm lý nghi ngại của người tiêu dùng, làm sao để trấn an thị trường sau “cơn sốc” này?

Thạc sĩ Phạm Kim Phương: Trước hết, Nhà nước cần phải vào cuộc với những quy định chặt chẽ, cần có một cơ quan giám sát gắt gao về chất lượng sản phẩm. Việc phân tích mẫu phải trở thành quy định và là một yếu tố quan trọng quy định chất lượng sản phẩm trước khi tung ra thị trường. Cần có quy định buộc các nhà sản xuất công bố những chỉ số chất lượng lên nhãn sản phẩm cho người tiêu dùng lựa chọn.

GS-TS Chu Phạm Ngọc Sơn: Chính các nhà sản xuất chân chính phải tự bảo vệ mặt hàng của mình bằng cách tham gia các bước phân tích, kiểm định chất lượng của sản phẩm mình và công bố những chỉ số chất lượng mà mình đạt được theo quy định. Nhà nước phải vào cuộc với các quy định chặt chẽ, rõ ràng. Việc phân tích mẫu sản phẩm phải được làm nhiều lần với nhiều mẫu ngẫu nhiên như vậy mới có thể tạo niềm tin lâu dài cho người tiêu dùng.