Sáng 15/9, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 15, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào báo cáo của Chính phủ về tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật và công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2022 (từ ngày 1/10/2021 đến ngày 31/7/2022).
Chất lượng điều tra, xử lý tội phạm ngày càng được nâng cao
Báo cáo nêu rõ, năm 2022, trước những biến động phức tạp của tình hình thế giới và khu vực đặt ra nhiều khó khăn, thách thức mới, Chính phủ đã quán triệt, triển khai có hiệu quả các nội dung chỉ đạo của Trung ương Đảng, Quốc hội, triển khai toàn diện các giải pháp phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội, phòng, chống dịch bệnh, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước.
Chính phủ đã chủ động dự báo và triển khai toàn diện các biện pháp phòng, chống tội phạm trong và sau dịch Covid-19, qua đó kéo giảm 9,75% số vụ phạm tội về trật tự xã hội; tỷ lệ điều tra khám phá các vụ án vượt chỉ tiêu Quốc hội giao, các vụ án rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng đều cơ bản được khẩn trương điều tra làm rõ.
Công tác phát hiện, điều tra các vụ án, vụ việc kinh tế, tham nhũng có bước tiến mới, trong đó phát hiện, xử lý một số vụ án trong lĩnh vực có chuyên môn sâu (chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp...), góp phần cảnh tỉnh, răn đe, tạo môi trường lành mạnh để phát triển kinh tế-xã hội bền vững.
Trong kỳ báo cáo, đã điều tra, khám phá 29.169 vụ phạm tội về trật tự xã hội, đạt tỷ lệ 86,57%, trong đó án rất nghiêm trọng đạt 94,61%, án đặc biệt nghiêm trọng đạt 95,45%, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao; triệt phá 631 băng, nhóm tội phạm hình sự các loại, trong đó trấn áp mạnh tội phạm liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, tạo được chuyển biến tích cực; đồng thời phát hiện 4.354 vụ phạm tội về trật tự quản lý kinh tế, giảm 38,61%, 396 vụ phạm tội về tham nhũng và chức vụ.
Công tác phòng, chống tội phạm ma túy được triển khai quyết liệt trên các tuyến, địa bàn trọng điểm và bước đầu thực hiện có hiệu quả việc ngăn chặn ma túy từ xa; phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm sử dụng công nghệ cao đạt nhiều kết quả tích cực... Chất lượng điều tra, xử lý tội phạm ngày càng được nâng cao, các vi phạm đều giảm.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày báo cáo thẩm tra tại phiên họp. (Ảnh: DUY LINH) |
Tuy nhiên, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật vẫn còn diễn biến phức tạp, nhất là tội phạm giết người, lừa đảo, tín dụng đen, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm ma túy, tội phạm tham nhũng, kinh tế, buôn lậu…
Tỷ lệ giải quyết tin báo tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội đề ra. Vi phạm trong hoạt động điều tra, xử lý tội phạm, công tác tạm giữ, tạm giam tuy giảm nhưng còn diễn biến phức tạp.
Báo cáo cho biết nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên chủ yếu là do đại dịch Covid-19 đã tác động đến các lĩnh vực của đời sống xã hội, làm gia tăng các nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm và vi phạm pháp luật.
Vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền cơ sở một số nơi chưa phát huy tốt trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm; người đứng đầu một số cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa đề cao vai trò, trách nhiệm trong phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật…
Làm rõ bất cập trong công tác quản lý Nhà nước để có giải pháp hạn chế phát sinh vi phạm và tội phạm
Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, Thường trực Ủy ban Tư pháp cơ bản đồng tình với những nhận định, đánh giá của Chính phủ về công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm năm 2022.
Tuy nhiên, công tác phòng ngừa còn những hạn chế, nổi lên một số vấn đề đáng quan tâm, trong đó phải kể đến một số loại tội phạm diễn biến phức tạp, tính chất nghiêm trọng như các tội phạm về ma túy, cướp, cướp giật.
Tội phạm tham nhũng, chức vụ tăng; một số vụ án tham nhũng có quy mô, phạm vi lớn, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, xảy ra ở nhiều cấp, ngành, địa phương.
Tội phạm trên không gian mạng, tội phạm về chứng khoán thị trường, tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản với nhiều phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi hơn, nhiều hành vi vi phạm được thực hiện trong một thời gian dài mới phát hiện, xử lý.
Số vụ cháy tuy có giảm nhưng vẫn xảy ra một số vụ cháy gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về người và tài sản…
Công tác phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm đạt được nhiều kết quả tích cực và đạt được nhiều chỉ tiêu của Quốc hội giao, tuy nhiên kết quả phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm trên một số lĩnh vực còn chưa tương xứng với tình hình thực tế.
Tội phạm và vi phạm pháp luật trong lĩnh vực môi trường, an toàn thực phẩm xảy ra nhiều nhưng việc phát hiện, xử lý chưa đủ sức răn đe, chủ yếu là xử lý hành chính…
Chất lượng điều tra, xử lý tội phạm được nâng lên rõ rệt, một số nội dung đạt và vượt chỉ tiêu Quốc hội giao tại Nghị quyết số 96. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế như tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo tội phạm chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội giao; việc áp dụng biện pháp ngăn chặn, bắt, tạm giữ, tạm giam vẫn còn vi phạm.
Trên cơ sở đó, Ủy ban Tư pháp kiến nghị Chính phủ chỉ đạo tập trung khắc phục những hạn chế được nêu trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp; nâng cao tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo; áp dụng chặt chẽ các biện pháp ngăn chặn; hạn chế đến mức thấp nhất, tiến tới không để xảy ra trường hợp bị oan trong giai đoạn điều tra.
Bên cạnh đó, cần làm rõ những bất cập trong công tác quản lý Nhà nước để có giải pháp hạn chế phát sinh vi phạm và tội phạm, nhất là trong lĩnh vực y tế, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp..., đồng thời, chỉ đạo việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia theo dõi xử lý vi phạm hành chính trên toàn quốc.
 |
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp sáng 15/9. (Ảnh: DUY LINH) |
Đóng góp ý kiến vào báo cáo của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng đề nghị báo cáo làm rõ thêm nguyên nhân thời gian qua nhiều án lớn về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu đã được xử lý nghiêm, nhưng loại tội phạm này vẫn chưa có dấu hiệu suy giảm mà còn tăng lên…
Liên quan công tác quản lý an ninh trật tự, ông Tùng đề nghị cập nhật bổ sung thêm số liệu, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan đến công tác phòng cháy, chữa cháy, cũng như trách nhiệm của chính quyền địa phương, để từ đó có biện pháp hạn chế phù hợp trong thời gian tới.
Cũng tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào các báo cáo công tác năm 2022 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao; các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng và công tác thi hành án năm 2022.
