Những nỗ lực từ phía doanh nghiệp cùng với sự hỗ trợ của Chính phủ và các cơ quan quản lý sẽ là chìa khóa giúp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo vượt qua giai đoạn khó khăn và tiếp tục phát triển trong thời gian tới.
Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh quý III/2024
Báo cáo Xu hướng sản xuất kinh doanh hằng quý của Tổng Cục Thống kê công bố ngày 6/10 cho thấy, trong quý III/2024, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đã gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của siêu bão Yagi (bão số 3) và cơn bão số 4 liên tiếp đổ bộ vào các tỉnh miền bắc và miền trung. Hoạt động sản xuất-kinh doanh của nhiều doanh nghiệp bị gián đoạn, thậm chí phải tạm ngừng để khắc phục thiệt hại.
Điều tra xu hướng sản xuất-kinh doanh hằng quý bao gồm 6.335 doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đại diện cho toàn ngành chế biến, chế tạo của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Tổng số doanh nghiệp trả lời trong kỳ điều tra quý III/2024 là 6.109 doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo (chiếm 96,4% số doanh nghiệp được chọn mẫu).
Báo cáo phản ánh nhận định của doanh nghiệp về: Tổng quan chung hoạt động sản xuất-kinh doanh; biến động của các yếu tố đầu vào (số lượng đơn đặt hàng, lao động, chi phí sản xuất, công suất sử dụng máy móc, thiết bị); dự kiến kết quả đầu ra (khối lượng sản xuất, giá bán bình quân của một sản phẩm); biến động tồn kho (tồn kho thành phẩm, tồn kho nguyên vật liệu); các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất-kinh doanh của doanh nghiệp; và kiến nghị của doanh nghiệp.
Những khó khăn này khiến tốc độ sản xuất và kinh doanh chậm lại, ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả chung của cả ngành trong quý III. Tuy nhiên, dự báo cho quý IV/2024 có nhiều dấu hiệu tích cực hơn, khi phần lớn các doanh nghiệp tin tưởng vào sự phục hồi và cải thiện của hoạt động sản xuất-kinh doanh.
Theo báo cáo khảo sát từ các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, hoạt động sản xuất-kinh doanh quý III/2024 không đạt được kết quả thuận lợi như kỳ vọng.
Cụ thể, chỉ có 34,7% doanh nghiệp đánh giá hoạt động kinh doanh tốt hơn so với quý II, 42,6% giữ ổn định và 22,7% doanh nghiệp nhận thấy hoạt động gặp nhiều khó khăn hơn.
 |
Nguồn: GSO |
Đặc biệt, các doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất với chỉ số cân bằng chung (chênh lệch giữa tỷ lệ doanh nghiệp báo cáo tốt hơn và khó khăn hơn) giảm xuống còn 8,0%, thấp hơn so với 15,1% của quý II.
Trong khi đó, khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ghi nhận kết quả tích cực hơn, với chỉ số cân bằng chung đạt 19,2%.
Theo kết quả khảo sát quý III/2024, có 77,4% doanh nghiệp nhận định số lượng đơn đặt hàng mới tăng và giữ nguyên so với quý II/2024 (33,3% tăng, 44,1% giữ nguyên); 22,6% doanh nghiệp nhận định số lượng đơn đặt hàng mới giảm.
 |
Nguồn: GSO |
Theo ngành kinh tế, ngành sản xuất trang phục có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng mới quý III/2024 so với quý II/2024 tăng cao nhất với 47,2%. Ngược lại, ngành sản xuất đồ uống có tỷ lệ doanh nghiệp nhận định đơn đặt hàng giảm nhiều nhất với 32,5%.
Báo cáo cũng chỉ ra 3 yếu tố chính khiến hoạt động sản xuất-kinh doanh của các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo gặp khó khăn trong quý III, đó là nhu cầu thị trường trong nước ở mức thấp, sự cạnh tranh ngày càng cao từ hàng hóa nội địa và nhu cầu hàng hóa tại các thị trường quốc tế chưa phục hồi hoàn toàn.
Cụ thể, có 53% doanh nghiệp gặp khó khăn vì nhu cầu trong nước giảm sút, 50,6% đối diện với sự cạnh tranh trong nước và 31,6% gặp khó khăn vì xuất khẩu giảm sút do thị trường quốc tế chưa phục hồi.
Một yếu tố lớn khác là vấn đề về tài chính. Theo báo cáo, 27,5% doanh nghiệp cho biết gặp khó khăn về vốn, 21,7% chịu ảnh hưởng bởi lãi suất vay cao, và 3,2% không thể tiếp cận các nguồn vốn vay.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp cũng gặp khó khăn trong việc tuyển dụng lao động đáp ứng yêu cầu sản xuất, với 21,2% doanh nghiệp báo cáo tình trạng thiếu hụt nhân lực.
Tháo gỡ mọi khó khăn vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp xây dựng vươn lên phát triển
Dự báo quý IV/2024: Triển vọng phục hồi khả quan
Mặc dù những khó khăn trong quý III là rõ ràng, dự báo cho quý IV/2024 lại mang đến nhiều tín hiệu tích cực.
Theo đó, có tới 82,6% doanh nghiệp trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đánh giá rằng hoạt động sản xuất-kinh doanh sẽ cải thiện hoặc giữ ổn định trong quý IV (42,2% kỳ vọng tăng trưởng, 40,4% giữ nguyên), trong khi chỉ 17,4% doanh nghiệp cho rằng sẽ còn khó khăn.
Các chỉ số cân bằng của nhiều yếu tố như đơn đặt hàng mới, sử dụng lao động, và khối lượng sản xuất đều được dự báo sẽ tăng trưởng trong quý IV.
 |
Nguồn: GSO |
Chẳng hạn, chỉ số cân bằng về khối lượng sản xuất dự kiến đạt 25,4% so với mức 14,8% của quý III, cho thấy một sự hồi phục mạnh mẽ của ngành.
Các doanh nghiệp cũng lạc quan về khả năng tăng đơn hàng mới, với dự báo chỉ số cân bằng đạt 24,3% cho quý IV (so với 10,7% của quý III).
Khu vực doanh nghiệp FDI dự báo đạt kết quả khả quan nhất, với mức tăng dự báo cho khối lượng sản xuất và đơn hàng mới đều cao nhất trong các khu vực.
Tạo mọi điều kiện để các doanh nghiệp bình đẳng, vươn lên mạnh mẽ, đóng góp cho phát triển đất nước
Trước những thách thức hiện tại, các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đã đưa ra một số kiến nghị với Chính phủ và các cơ quan quản lý để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn.
Trong đó, 43,4% doanh nghiệp đề nghị Nhà nước tiếp tục giảm lãi suất cho vay nhằm tạo điều kiện về vốn cho hoạt động sản xuất-kinh doanh.
Bên cạnh đó, 33,9% doanh nghiệp kiến nghị có chính sách bình ổn giá nguyên vật liệu và năng lượng, và 25,4% mong muốn Chính phủ có giải pháp ổn định nguồn cung nguyên liệu phục vụ sản xuất.
Ngoài ra, vấn đề đào tạo và nâng cao chất lượng lao động cũng được các doanh nghiệp đặc biệt quan tâm, với 15,1% kiến nghị Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp trong công tác này.
Việc đầu tư vào công nghệ và thiết bị sản xuất hiện đại cũng là một nhu cầu cấp bách, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm chi phí đầu vào.
